‘Die knoop in je maag als je Belfius verzwakt’

Het is gemakkelijker een hond om een hotdogkraam te leiden dan een om geld verlegen regering rond Belfius.

Het heeft nog lang geduurd voor de regering-De Wever de hamer liet vallen op de spaarpot genaamd Belfius. In de zoektocht naar centen om de defensie-uitgaven te verhogen tot 2 procent van het bruto binnenlands product is Belfius een logisch doelwit. De staatsbank is een behoorlijk vet spaarvarkentje. Omdat de bank voldoende rendabel en goed gekapitaliseerd is, kan Belfius dit jaar een uitzonderlijk dividend van 500 miljoen uitkeren, naast het gewone dividend van 445 miljoen euro. Met een kapitaalratio van 15,4 procent zou Belfius zelfs 2,5 miljard euro kunnen uitkeren aan de overheden zonder onder de minimaal vereiste kapitaalratio te duiken. Het is gemakkelijker een hond om een hotdogkraam te leiden dan een om geld verlegen regering rond Belfius.

Dat Belfius via een gewoon dividend van 445 miljoen 40 procent van de wint uitkeert, is evident als vergoeding voor de aandeelhouder. Het extra dividend van 500 miljoen euro is veel minder vanzelfsprekend. De bank keert op die manier 85 procent van de winst uit, wat op termijn onhoudbaar is. Het uitzonderlijke dividend heeft geen structureel karakter, maar wordt toch gebruikt om een structurele stijging van de defensie-uitgaven te financieren. Het is dus een tijdelijke stoplap om de politieke moeilijke zoektocht naar een ernstige financiering van de defensie-uitgaven voor zich uit te schoppen.

De regering rekent zich ook rijk als ze dat uitzonderlijke dividend telt als begrotingsinkomst. Eigenlijk gaat het om een klassieke vestzak-broekzakoperatie. De 500 miljoen euro die de overheid uit Belfius haalt, maakt de staatsbank 500 miljoen euro minder waard. Per saldo wordt de overheid daar geen euro beter van, maar in de boekhouding staat een inkomst van 500 miljoen euro. Dat enkelvoudig boekhouden is een praktijk die de begrotingen in dit land al langer geen dienst bewijzen.

Oudgedienden van de financiële crisis van 2008 voelen ook een knoop in de maag opkomen als kapitaal uit een systeembank wordt gehaald. In 2008 moest de overheid nog een dure en risicovolle reddingsoperatie voor Dexia, de moederholding boven Belfius, organiseren omdat de bank veel te veel risico’s op een veel te smalle kapitaalbasis had gestapeld. Ja, vandaag is Belfius vrij stevig gekapitaliseerd, maar toch. Het eigen vermogen bedraagt 12,8 miljard euro op een balanstotaal van 187,5 miljard euro. Dat is, rekening houdend met het risicoprofiel van de activa, in principe ruim voldoende als buffer, maar de schuldhefboom blijft hoog.

Er bestaat niet zoiets als een te hoog gekapitaliseerde bank, zeker niet in wereldeconomie die bol staat van de risico’s.  Hoe lager de kapitaalbasis van Belfius of andere banken, hoe groter het risico dat de overheid ooit opnieuw moet tussenbeide komen. Is de balans van de federale overheid nog sterk genoeg om kapseizende banken te stutten? Het is behoorlijk ontluisterend dat die vraag niet meer gesteld wordt. De financiële crisis is blijkbaar in minder dan een generatie vergeten.

Ook op het Rogierplein schrijven ze wellicht met lange tanden de dividendcheck. Het kapitaal dat Belfius moet uitkeren aan de overheid, kan de bank niet meer gebruiken om de kredietverlening aan de economie te ondersteunen of om de eigen groeiplannen te ontvouwen. Bedrijven hebben liever aandeelhouders die vooruit willen en kunnen vooruitdenken, in plaats van een aandeelhouder die alleen aanklopt om het dividend te innen. Een blik op de beurskoers van Proximus of bpost volstaat om vast te stellen dat een overheidsaandeelhouder niet de beste wissel op de toekomst is.

Misschien heeft Belfius geen grootse groeiplannen en misschien kan de bank het gros van de winst uitkeren aan de overheid. Maar misschien kan Belfius die 500 miljoen euro beter aan het werk zetten dan de overheid. De return op eigen vermogen van ruim 9 procent is hoger dan de 4 procent rente die de overheid moet betalen om dat geld te lenen. De overheid kan ook meer geld vangen voor een bank met groeiperspectieven bij de privatisering, die op termijn een must is. De vraag of Belfius een hoger dividend kan uitkeren om defensie-uitgaven te financieren, mag worden gesteld. Maar ‘het moet omdat we geld nodig hebben’ is niet het juiste antwoord.