‘Democratie is zoals een leefbare planeet: als het niet vanzelf komt, hoeft het niet’

Het lot van Kamala Harris ligt in handen van gen Z, geboren na 1997. Die generatie is notoir onbereikbaar.

Onze lokale verkiezingen hebben eens te meer schokkende resultaten opgeleverd. Behalve als ze ruziënd over de grond rollen, houdt de kiezer van zijn burgemeester en schepenen. Hebben bestuurders zich keihard ingezet en keurig beleid gevoerd, dan wordt dat beloond met monsterpercentages. We leerden ook dat onze auto, al staan we in de file, onze belangrijkste vrijheid is. Pest die niet weg, we houden van de veilige geborgenheid in die enkele honderden kilo’s staal en plastic. We rijden elektrisch, en dat is goed voor het klimaat, vertellen we tegen iedereen. Kortom: ons geweten is gesust en we kunnen hard werken aan de echte problemen, zoals rioleringswerken en kerstmarkten met echte kerstbomen.

We hebben ook geleerd dat als je mensen een keus laat, ze daar ook voor gaan. Nu was de bijkomende optie: thuisblijven. En kijk, de kiezer heeft in alle vrijheid beslist te gaan stemmen – of niet. Ik kan tientallen keren herhalen dat je democratie moet verdienen, net zoals klanten en geld, maar dat is oudemannenpraat. Democratie is zoals een leefbare planeet: als het niet vanzelf komt, hoeft het niet. Gewoon wachten tot de volgende catastrofe.

Wie is er vooral thuisgebleven? Jongeren blijkbaar. Een wereldwijd fenomeen. Aan wie danken de Britten hun brexit? Aan de jongeren die massaal niet deelnamen aan het referendum, al stond hun toekomst op het spel. Aan wie danken de Amerikanen Donald Trump als president? Aan de jongeren, die in 2016 belangrijkere zaken om hun hoofd hadden dan te gaan stemmen.

Dat brengt me naadloos bij die andere verkiezingen. Wie wordt de nieuwe Amerikaanse president? Schrik niet te erg als Trump verkozen wordt. Vibes are not votes. Laat je niet misleiden door het enthousiasme in de rapportering over het team Harris-Walz. De onderstroom in de Verenigde Staten, het meer dan latente racisme, het unieke kiessysteem, de extreme radicalisering maken dat het fiftyfifty is, vooral in de strijdstaten, en als dat echt het geval is… wint Donald Trump. Tenzij de peilingen er opnieuw glad naast zitten, maar deze keer, zoals in 2012 bij Obama versus Romney, met een onderschatting van de Democraten. Nobody knows, zelfs het idee van de shy Trump voter wordt uit de kast gehaald. Amerikanen hangen affiches voor het raam, kleven bumperstickers en sommigen laten zich filmen tijdens een rally. Beschaamd om voor Trump te stemmen? Kan zijn, maar dan zullen er ook wel shy Harris voters rondlopen, bonken van mannen met tattoos, die in het geniep toch op een vrouw stemmen.

Dit brengt ons opnieuw bij de jonge kiezer. Het lot van Kamala Harris ligt in handen van gen Z, geboren na 1997. Die generatie is notoir onbereikbaar. Ze nemen de telefoon niet op, reageren niet op mails of berichtjes. Ze beslissen zelf wie hen kan bereiken, en daar horen hun ouders en opiniepeilers niet bij. De groep wordt ook omschreven als ‘onbetrouwbaar’, en dat is geen ethische, maar een technische omschrijving. Het omgekeerde kan dat verduidelijken: een zestigjarige hoogopgeleide zwarte vrouw zal zeker gaan stemmen, waarschijnlijk op Harris. Maar wat doet een 23-jarige jonge blanke man? Stemmen? Zo ja, op kandidaten die toxische mannelijkheid propageren zoals de heren Trump en Vance?

De jeugd zal over haar toekomst beslissen. Door thuis te blijven? Door na de verkiezingen in een depressie te sukkelen omdat de verkeerde is verkozen?

Wil u het nog allemaal eens op een rijtje? Kom naar de lezing in auditorium Quetelet, in samenwerking met de Alumni van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de UGent op 30 oktober. Inschrijven kan via mijn website, of via de agenda van de UGent.