Op LinkedIn waarschuwt Günther Thallinger, bestuurder bij de verzekeraar Allianz SE, voor een wereldwijde kredietcrisis veroorzaakt door het klimaat. De premies om de klimaatrisico’s te dekken worden onbetaalbaar. Daarom trekken verzekeraars zich terug en worden hele regio’s onverzekerbaar. “Ondergelopen huizen verliezen waarde. Oververhitte steden worden onbewoonbaar. Hele klassen activa degraderen in real time”, noteert hij. Wetenschappers en ngo’s slaan al lang alarm over het klimaat, maar economen zetten hen meestal weg als doemdenkers met onrealistische voorstellen. Ditmaal komt het noodsein uit de financiële wereld zelf. Wat onverzekerbaar wordt, is niet langer investeerbaar en dus verstikt het klimaat de hele economie, aldus Thallinger.
Klimaatrisico’s zijn een geval apart. Hun impact lijkt op die van vulkaanuitbarstingen en aardbevingen – natuurrampen die niet vooraf te berekenen of te beheersen zijn. Klimaatverstoring is echter géén natuurramp, maar het product van menselijk gedrag in een geglobaliseerde economie.
Het volgende speelt zich onder de motorkap af. De economische motor draait op een (rentedragend, dus exponentieel) groeiend geldsysteem, geërfd van middeleeuwse bankiers. Om geld te doen groeien, investeert men het in de economie, die dus ook moet groeien. Voor haar groeiende productiviteit heeft de economie steeds meer, krachtiger energie nodig. Zo raakte ze verslaafd aan fossiele brandstoffen, een reservoir van miljoenen jaren zonne-energie. Zogenoemd ‘hernieuwbare’ energie kan die race nooit winnen en fossiel vervangen, maar komt er slechts bovenop. Fossiel stoot broeikasgassen uit, sneller dan de aarde ze kan absorberen. Het broeikaseffect verwarmt oceanen en luchtlagen. Warmere lucht houdt meer damp vast. Damp wordt ramp, wordt droogte, bosbrand, overstroming. Wordt kredietcrisis.
Wat onverzekerbaar wordt, is niet langer investeerbaar en dus verstikt het klimaat de hele economie.
In dat geld-groei-damp-ramp-circuit draaien ook de verzekeraars mee. Ook zij beogen financieel rendement en investeren in fossiele groeisectoren. Ze hanteren het geldsysteem zonder het gevaar onder de motorkap te zien. Volgens economen hebben de natuurlijke CO2-buffers pas waarde als je ze exploiteert. Bossen moeten gekapt, grond bebouwd, moerassen drooggelegd. Investeren in biodiversiteit geldt als ‘riskant,’ want het brengt geen geld op. Ook verzekeraars kennen in hun boekhouding aan levende ecosystemen geen waarde toe. Volgens hun berekeningen zijn bulldozers, beton en dijken ‘veiliger’ assets dan wouden en oceanen.
In de echte wereld echter beschermen natuurlijke ecosystemen ons net meer tegen ecologische crisissen dan energievretende technologie. Zij bufferen CO2, houden water vast en stabiliseren het klimaat. Een geldsysteem dat die realiteit ontkent, biedt geen veilig kompas, maar leidt naar een onverzekerbare wereld. Wie kan Thallingers scenario afwenden? Bij klimaatrampen en kredietcrisissen moet de overheid bijspringen, budgetkrapte of niet. Toch kijkt de Vlaamse regering weg. Zij gaat voor ethaankrakers, een oorlogseconomie en agro-industrie. Ze steunt luchthavens en verwaarloost het openbaar vervoer. Ze wakkert fossiele groei aan, met een lauw klimaatplan als schaamlapje.
Meer heil komt van de bedrijfswereld. Visionaire ondernemers zien de bui al lang hangen. Zonder op de overheid te wachten verkennen ze hoe ze van koers kunnen veranderen. In lerende netwerken ontwikkelen ze businessmodellen die het zelfhelende vermogen van ecosystemen versterken. De reële draagkracht van mens en planeet is hun kompas. Geld is voor hen louter een middel in dienst van de maatschappelijke missie. Winst herinvesteren ze in de missie, en zo kan hun impact continu groeien. In onze buurlanden wordt die nieuwe economie al in wetgeving verankerd.
De verzekeringssector en de overheid kunnen beter prioritair in zulke regeneratieve bedrijven investeren en hen met incentives aanmoedigen. Op een kredietcrisis zit niemand te wachten.