‘Betere financiële geletterdheid is een van de beste vaccins tegen populisme’

Stijn Fockedey
Co-hoofdredacteur Trends Kanaal Z a.i.

Een zekere manier om het kerstdiner te verpesten is over geld beginnen te praten. Nochtans is het broodnodig. Keer op keer wijzen onderzoeken op de massale en ontoereikende kennis over geld. Deze week zit bij Trends een ruime extra bijlage, Beleggen in 2024, boordevol tips om in 2024 betere financiële beslissingen te nemen. Ergens hoop ik dat deze bijlage op een bijeenkomst in de kerstperiode wordt doorgegeven aan iemand die minder geïnteresseerd is in beleggen, en bij voorkeur aan een jongvolwassene.

Net die late tieners en twintigers kunnen het meest profiteren van een goede financiële geletterdheid. Ze beginnen meer dan een zakcentje te verdienen en bouwen hun eerste reserves op. Dat spaargeld mogen ze niet laten luieren. Het is ook het beste moment om leergeld te betalen, vooraleer er te veel op het spel komt te staan. De belangrijkste troef van jongeren is dat ze een lange beleggershorizon kunnen opzoeken. Ze kunnen fouten rechtzetten, en jong beginnen beleggen vergroot de kans op een echte voltreffer. Zelfs een heel klein beetje slim belegd spaargeld kan aangroeien tot een mooi bedrag. Er is enkel geduld nodig en de magie van de samengestelde intresten.

Albert Einstein zou de samengestelde intresten ooit als het achtste wereldwonder hebben omschreven, en ik heb spijt dat ik die les zelf te laat heb geleerd. Twintig jaar geleden kocht ik met mijn spaargeld, verdiend met onkruid wieden, een iPod van Apple van 300 euro. Overal naar muziek kunnen luisteren was goed voor het sentiment, maar voor het rendement had ik destijds beter ook een vergelijkbaar bedrag in Apple geïnvesteerd op de beurs. Toen mijn mp3-speler na vijf jaar de geest gaf, was het aandeel van Apple al met 1.400 procent gestegen. Nu, twintig jaar later, is dat misgelopen rendement op een fictieve investering geëxplodeerd tot een bedrag om hartzeer van te krijgen. Achteraf is het altijd makkelijk praten, maar destijds was al duidelijk dat Apple een enorm momentum had. Ik had dat beredeneerde risico moeten nemen, zelfs al kon ik slechts een bescheiden bedrag missen.

Financiële geletterdheid is ook de beste remedie tegen allesverblindende hebzucht. De eerste regel bij investeren – voldoende spreiden in de tijd en per belegging – wordt vaak genegeerd. En als de lijn op de grafiek echt steil omhooggaat, gaat de rede volledig overboord. Er waren hallucinante voorbeelden genoeg tijdens de WallStreetBets-hype of de cryptohype, waardoor gewone mensen in extreme financiële miserie belandden. Onlangs was er de opzienbarende case van gewezen minister Luc Martens, die overal schulden is aangegaan na een faliekant afgelopen cryptobelegging. Het loopt dus zeker niet alleen fout bij de jeugd.

Succes met één soort belegging, bijvoorbeeld vastgoed of aandelen, maakt mensen vaak overmoedig. Elke activaklasse speelt volgens andere regels. Het is een zaak die goed te bestuderen. Onze bijlage Beleggen in 2024 wijdt daarom uitgebreid aandacht aan beleggen in obligaties. Die zijn weer aantrekkelijk door de fors gestegen rente. Maar we zijn het collectief verleerd nog aan obligaties te denken door de gouden tijden op de beurs en de vastgoedmarkt.

Tot slot is er nog de joker. We leven in onzekere tijden, en die zijn jammer genoeg de beste voedingsbodem voor jaloezie of waanideeën. Een betere financiële geletterdheid betaalt zich niet alleen individueel terug, het is ook een van de beste vaccins tegen populisme die de samenleving heeft. De spelregels van het kapitalisme zijn helemaal niet eng of moeilijk.