Meer dan vier maanden voorsprong heeft de Vlaamse regering op de federale, maar ze heeft die tijd verkwanseld. Ondanks alle vertragingen, geopolitieke crisissen en intern geruzie heeft de federale regering al veel meer daadkracht getoond: de beperking van de werkloosheid in de tijd, de eerste pensioenhervormingen en een plan om onze defensie op te kalefateren.
Wat kunt u zich herinneren van de eerste maanden van de Vlaamse regering? In het beste geval de zoveelste poging om de dalende onderwijsresultaten aan te pakken, in het slechtste geval de frigobon die vier keer meer zal kosten dan begroot. Maar geen nood, sust het kabinet van Vlaams minister van Milieu Melissa Depraetere (Vooruit). Die extra kosten zijn opgevangen door onderbenutte middelen elders in het departement te gebruiken. We hebben in België een overheidstekort van 27 miljard euro, maar er is nog geld genoeg voor zotte kosten. Krijg dat straks maar uitgelegd aan Moody’s of aan een ander ratingbureau.
De miserie van de frigobon is begonnen in de vorige legislatuur, toen Zuhal Demir (N-VA) nog Vlaams minister van Energie was. Een oude maatregel voor de meest kwetsbare gezinnen werd verbreed tot een systeem waar ook de Vlaamse middenklasse aanspraak op kon maken. Minister Depraetere zette het ondoordachte beleid van haar voorgangster voort. Hopelijk sneuvelt de frigobon bij een volgende begrotingscontrole. Maar zeker is dat niet, subsidies laten zich moeilijk afschaffen in Vlaanderen.
De toestand is nog niet zo dramatisch als in de laatste jaren van de regering-Jambon, maar we zitten weer in de gevarenzone.
De opschudding had een kans kunnen zijn voor Vlaams minister-president Matthias Diependaele (N-VA) en zijn ploeg om een debat te voeren over hoe we in Vlaanderen kunnen afkicken van subsidies. Dat was buiten minister Demir gerekend. Zij trok alle aandacht naar zich toe met een scherpe uithaal naar federaal minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (cd&v). De timing was op zijn zachtst gezegd merkwaardig. Het overschaduwde het interview van Vlaams minister van Begroting Ben Weyts (N-VA) bij onze collega’s van De Zondag. Minister Demir is een fantastische communicator en ze heeft nog wat rekeningen openstaan met Ben Weyts, van het gemiste vice-minister-presidentschap tot het PFAS-schandaal in Antwerpen, dat zij opeens op haar bord kreeg in de vorige legislatuur. Dat had haar carrière kunnen breken, maar dankzij een slimme communicatie gleed alles van haar af. Een mens kan geloven in stom toeval, maar met de rivaliserende interviews van het afgelopen weekend hebben de cynici een streepje voor. Deze Vlaamse regering is aan het vervallen in oude zonden, interne rivaliteit maakt goed beleid onmogelijk.
De toestand is nog niet zo dramatisch als in de laatste jaren van de regering-Jambon, maar we zitten weer in de gevarenzone. Niet alleen door het gekibbel, vooral ook door de prioriteiten. Kijk naar de dossiers waarin de Vlaamse regering wel daadkracht vertoont. Het de facto verbieden van windmolens op land door Vlaams minister Jo Brouns (cd&v) maakt onze energie nog duurder.
En dan is er de arbeidsmigratie, ook een bevoegdheid van minister Demir. Zij verstrengt de regels, vooral voor laaggeschoolden. Ook hier kun je je afvragen of dat echt het dossier is waar politiek kapitaal voor gebruikt moet worden, en of dat zo’n verstrenging de Vlaamse economie veel zal helpen. Vlaamse bedrijven schreeuwen om medewerkers, en niet alleen om buitenlandse ingenieurs of verplegers. Bovendien is minder arbeidsmigratie een druppel op een hete plaat, die de frustratie en de angst voor migratie bij de bevolking niet zal wegnemen.
Deze Vlaamse regering bestuurt alsof er binnen enkele maanden verkiezingen kunnen zijn. In realiteit heeft ze nog vier jaar om te bewijzen dat Vlaanderen beter functioneert dan België.