Als alumnus van de Harvard-universiteit volg ik met argusogen hoe de regering van Donald Trump de oorlog ontketent tegen die mondiale exponent van Amerikaans succes. Buitenlandse studenten zijn belangrijk voor de Amerikaanse economie. Hun inschrijvingsgelden en bijdragen aan de welvaart via wonen en werken bedroegen meer dan 40 miljard dollar in 2024. Ze financieren mee de exceptionele universitaire faciliteiten waarvan ook de Amerikaanse studenten profiteren. Velen blijven in de Verenigde Staten plakken en versterken er de leiderspositie die Amerika wetenschappelijk én economisch bekleedt als de talenthaven van de wereld.
Iedereen die als student in Amerika passeert, voelt levenslang affiniteit voor de Amerikaanse alma mater en samenleving. Miljoenen ambassadeurs, een globaal netwerk van invloed voor de Verenigde Staten. Een Amerikaans diploma brengt ook een leven van vriendschappen mee, die vaak uitbloeien tot samenwerkingen, ondernemingen en donaties voor de een of andere goede alumnizaak.
Economisch, wetenschappelijk, financieel, cultureel en filantropisch: buitenlandse studenten en onderzoekers zijn een troefkaart die iedereen Amerika benijdt. Donald Trump is bereid die troefkaart te verkwisten om universiteiten te breken in zijn MAGA-cultuuroorlog. De uitleg over doorgeslagen woke kennen we en er zit een grond van waarheid in. Ik suggereer nog een andere: Trump wil niet alleen linkse elite-universiteiten domineren, hij heeft ook weinig sympathie voor de buitenlandse studenten zelf. Volgens Trump zijn ze voor het Amerikaanse onderwijs wat migranten zijn voor de Amerikaanse samenleving: potentieel ‘on-Amerikaans’ in identiteit en te talrijk. De zowat 1 miljoen buitenlanders per academiejaar bedreigen de patriottische opleiding van de Amerikaanse jeugd.
In de verdraaide nulsomwereld van president Trump is Amerikaanse triomf een vernedering en Amerikaanse dominantie uitbuiting.
De politieke oorlog tegen de universiteiten is de zoveelste variant van het MAGA-nationalisme, dat Amerika eerst voor de Amerikanen wil en elke internationale voetafdruk beschouwt als buitenlands profitariaat of erger. Eerst was er defensie. Wie in de NAVO zit, krijgt veiligheid dankzij het Amerikaanse leger en belastinggeld. In werkelijkheid dient de NAVO ook als het aankoopplatform dat de Amerikaanse wapenindustrie tot wereldleider maakt. Dan de globalisering. Wie handeldrijft met de Verenigde Staten, steelt van de Amerikaanse consumenten of bedriegt de Amerikaanse industrie. In werkelijkheid betekent handel ook permanente koopjes voor de consument en een wereldmarkt waarin de Amerikaanse technologiebedrijven triomferen.
Dan de gezondheidszorg. Wie ergens ter wereld medicijnen koopt, profiteert van de hoge prijzen die in Amerika betaald worden en die de prijzen elders subsidiëren. In werkelijkheid domineert de Amerikaanse big farma dankzij de diepe private markt in de rijke Verenigde Staten, terwijl elders armlastige welvaartsstaten lagere prijzen onderhandelen, maar ook minder innovatie krijgen. Nu ook het onderwijs, niet zozeer een bron van miljoenen ambitieuze talenten uit de hele wereld, maar een andere immigratiecrisis die anti-Amerikaanse universiteiten vetmest.
Straks volgt misschien de dollar. Voor ons is Amerika het financiële centrum van de wereld, dat dankzij de rol van de dollar als reservemunt eindeloos kan lenen en jaarlijks honderden miljarden internationaal investeringskapitaal aanzuigt. Niet voor Trump. Wij, buitenlanders, profiteren van het Amerikaanse geldwezen, terwijl de Amerikaanse exportbedrijven juist daardoor kreunen onder een te dure dollar. Dan wordt het logisch dat wij ook daarvoor betalen, nietwaar.
In de verdraaide nulsomwereld van Trump is Amerikaanse triomf een vernedering en Amerikaanse dominantie uitbuiting. Dat heet je eigen ruiten inslaan. Wanneer de schade daarvan bovenkomt, zal het herstel duur en langzaam blijken.
De auteur is co-CEO van de denktank Itinera, strategieconsultant en doceert aan de UGent. www.marcdevos.eu