‘De groene keizer draagt geen kleren’

Hoe verder een probleem in de toekomst ligt, hoe minder burgers, bedrijven en beleid ermee bezig zijn. De mens is geen langetermijnplanner, de mens is een plantrekker.

Met veel toeters en bellen werd afgelopen week de Industrial Clean Act aangekondigd. De facto geeft de Commissie-Von der Leyen daarmee toe dat de vorige Commissie-Von der Leyen zich vergist heeft. Maar geen nood: deze keer heeft ze het wel bij het rechte eind. Het enige wat ik zie, is extra schulden, extra regels, torenhoge invoerheffingen, het vooruitzicht van dure energie en een oneindige stroom subsidies om een klimaatneutrale wensdroom te forceren. De rijkste landen zijn de grootste energieconsumenten. Economische ontwikkeling is alleen mogelijk met overvloedige en goedkope energie – dat bewijzen de geschiedenis en alle cijfers. Wie energie bewust duurder maakt, wacht verarming.

De droom van een wereldwijd klimaatbeleid stamt uit een vorig tijdperk. Toen meenden we dat de wereldgemeenschap samen alle grote wereldproblemen zou oplossen. Van die illusie zijn we genezen. Er is geen wereldwijde governance – de VN is tandenloos, de Wereldhandelsorganisatie is op sterven na dood, de Verenigde Staten trekken zich terug uit het klimaatakkoord van Parijs en landen maken opnieuw territoriale claims.

Toch bestaat het klimaatprobleem wel degelijk. Het zal wereldwijd heel grote gevolgen hebben – menselijk, financieel en economisch. Maar dat betekent niet dat je burgers of bedrijven kunt dwingen vandaag actie te ondernemen. Hoe verder een probleem in de toekomst ligt, hoe minder burgers, bedrijven en beleid ermee bezig zijn. De mens is geen langetermijnplanner, de mens is een plantrekker.

Vaak wordt gegoocheld met begrippen als ‘moedig en ambitieus klimaatbeleid’. Dat is codetaal voor ‘top-downbeleid, tegen de wil van kiezers, zonder winstgevende businesscase en zonder wereldwijde buy-in’. Dat zeggen ook de mensen die het kunnen weten. Ineos-CEO Jim Ratcliffe voorspelt het einde van de chemiesector in Europa en de Nationale Bank stelt dat de keuze voor groene energie betekent dat we afscheid moeten nemen van een groot stuk van onze industrie.

Uiteraard is het de veiligste keuze om pal achter het huidige beleid te blijven staan. Wie durft te zeggen dat de klimaatkeizer geen kleren draagt, wordt voor dom versleten. Het afgelopen decennium was het bon ton om het klimaatbeleid te belijden. Van COP’s tot lokale conferenties, van klimaatconsulenten tot speciale awards. Dat keer je niet zomaar om. Het valt op dat de grootste verdedigers van een ‘moedig en ambitieus klimaatbeleid’ vaak mensen en organisaties zijn wier job niet op het spel staat. Het zijn zelden of nooit grote ondernemers, industriëlen, mensen die werken in de industrie of belastingbetalers die voor de plannen moeten betalen.

De enige manier waarop het gat tussen onhaalbare ambities en onbetaalbare businesscases wordt dichtgereden, is met duizenden miljarden aan subsidies. Met CBAM belasten we buitenlandse producten die niet groen geproduceerd zijn. Elke Europese burger zal zo verplicht worden om dure Europese producten te kopen. Bovendien zal de burger zijn eigen industrie moeten subsidiëren om die concurrentieel te houden. Waar gaan we het geld halen om dat allemaal te betalen? Het is zoals baron von Münchhausen die zich uit het moeras trekt aan zijn eigen haren: een fantasie.

Moeten we dan niks doen? Uiteraard niet. Zelfs zonder klimaatbeleid loopt onze CO2-voetafdruk terug. De CO2-uitstoot per inwoner is de afgelopen decennia in zowat alle Europese landen gedaald – zelfs met een stijgende welvaart. Frankrijk is het beste voorbeeld – het land zette volop in op kernenergie tijdens de energiecrisis van de jaren zeventig. Het verhogen van onze energie-efficiëntie is hoe dan ook een goed idee. Kernenergie is een goed idee. Onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen afbouwen is een goed idee. Maar het huidige klimaatbeleid is onhaalbaar en onbetaalbaar. Het zal kiezers wegjagen naar extreme partijen, de industrie wegjagen uit Europa, onze herbewapening vertragen en onze geopolitieke irrelevantie versnellen.

De auteur is founding partner van Growth Inc.