Een mens vraagt zich af wat eigenlijk moet gebeuren eer de regeringspartijen even de strijdbijl begraven.
“Politiek is goed theater met slechte acteurs.” Dat heeft Bart De Wever ooit gezegd, toen hij nog geen premier was. De voorbije weken was het erger; het was ook nog eens slecht theater. De onderhandelingen over de federale meerjarenbegroting zijn een aaneenschakeling van gemiste deadlines, waarvan men al van op voorhand wist dat ze niet gehaald zouden worden. De reden daarvoor is heel eenvoudig. Premier Bart De Wever kan niet inschatten hoe hard MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez het spel echt wil spelen. Het kan theater zijn, de ‘mad man’-theorie van Machiavelli, intimiderend en onvoorspelbaar blufpoker, om de tegenstander in het defensief te duwen. Van Donald Trump weten we dat hij regelmatig inbindt, Trump Always Chickens Out. Maar Bouchez is van een ander kaliber.
Georges-Louis Bouchez is echt wel in staat de regering te laten vallen, of op zijn minst premier Bart De Wever te doen opstappen. De coronacrisis lijkt een eeuwigheid geleden, maar Bouchez heeft de N-VA toen twee keer buitenspel gezet. Eerst met de tijdelijke regering-Wilmès II tijdens de lockdown in maart 2020 en nog eens in oktober 2020 met de regering-De Croo. Tijdens die regeerperiode speelde Bouchez zeer graag de rol van rechtse stoorzender, maar in tegenstelling tot zijn huidige harde verzet over de meerjarenbegroting liet hij toen de federale financiën volledig ontsporen.
De MR-voorzitter heeft er ook iets bij te winnen. Een val van de regering, of premier De Wever die opstapt, maakt minder indruk op Bouchez dan op de andere coalitiepartners. Alle andere partijen hebben hun lot verbonden aan deze coalitie en De Wever als premier die de kastanjes uit het vuur mag halen. Maar voor Geroges-Louis Bouchez geldt de cynische berekening dat de relatieve macht van de MR toeneemt, als de N-VA buitenspel staat of verzwakt is.
Het is surreëel Belgisch dat verschillende regeringspartijen het conflict over de meerjarenbegroting de voorbije weken nog oppookten met grote interviews en publieke uitspraken. Intussen vliegen onbekende drones boven de luchthaven van Zaventem en militaire basissen. De Europese Commissie probeert België steeds meer in een hoek te dwingen, om de geblokkeerde Russische miljarden bij Euroclear vrij te geven voor steun aan Oekraïne. Naast het dreigement van Russische agressie is er dat van een potentiële juridische claim van een paar honderd miljard dollar. Een mens vraagt zich af wat eigenlijk moet gebeuren eer de regeringspartijen even de strijdbijl begraven.
De inzet van de begrotingsbesprekingen zou nog altijd een sanering van 10 miljard euro tegen 2029 moeten zijn. Dan voldoen we net aan wat de Europese Commissie ons vraagt. Daarvoor is de minst slechte oplossing nog altijd het klavertje vier van premier De Wever: de groei van het aantal langdurig zieken stoppen, een indexsprong, een btw-verhoging en een tragere groeinorm in de gezondheidszorg. Voor alle regeringspartijen is dat op de een of andere manier moeilijk uit te leggen aan hun respectievelijke achterban, maar ook niet onmogelijk.
Natuurlijk heeft de MR gelijk als ze stelt dat het probleem aan de uitgavenkant zit, maar daar is deze coalitie net de tanker aan het keren. Er is geen realistisch plan om 20 miljard euro te besparen bij de federale overheid, het getal dat de MR een tijdje geleden naar voren schoof. Daarvoor heb je een echt kerntakendebat nodig en moet je de regio’s mee in het bad krijgen. De federale regering is al bezig met het plan om 1,6 miljard euro te besparen op de werking van de federale overheid. Dat loopt nu vertraging op door de crisis in de regering. We koesteren jammer genoeg weinig hoop dat het politieke blufpoker snel zal stoppen. De federale regeringscoalitie en de afspiegelingscoalities in de regio’s zijn nochtans de grootste kans in dertig jaar om de overheidsuitgaven te doen dalen.