‘Absurditeiten maken dat een werkgever toch maar niet voor zo’n fietsverhaal kiest’

Elke organisatie dient na te denken over hoe een loonpakket aantrekkelijk te maken, niet alleen om nieuwe werknemers aan te trekken, maar ook om hen te sturen naar misschien wat bewuster en gezonder leven.

Ik heb enkele werknemers die stevig gehinderd worden door wegenwerken, en dat weegt op hen. Elke dag anderhalf uur onderweg, wie wordt daar vrolijk van? Een mogelijk alternatief is een fietslease. Dus ging ik op zoek naar de mogelijkheden bedrijven. Ik zag alleen maar voordelen, voor alle partijen: het bedrijf, de werknemers, de algemene gezondheid, voor de meesten zelfs tijdswinst én uiteraard hun gezondheid.

De overheid doet haar uiterste best om meer mensen aan het fietsen te krijgen. Alleen blijkt het weerom een wirwar te zijn van verschillende bestuursniveaus en bevoegdheden. Dan wordt het moeilijk om alle neuzen in dezelfde richting te krijgen. Om een voor de werkgevers aantrekkelijk fietsbeleid uit te tekenen, moeten verschillende ministers samenwerken. Die samenwerking is er wel, maar er moeten toch nog heel wat hindernissen genomen worden.

In 2021 stelde de federale regering ‘Be cyclist’ voor – een plan waarmee de fiets wordt gepromoot als een zuinig, milieuvriendelijk en efficiënt verplaatsingsmiddel. Exact twee jaar geleden werd op de federale ministerraad dan weer afgesproken dat de ministers van Mobiliteit, van Economie en Werk, van Financiën en van Sociale zaken en Volksgezondheid voorstellen zouden uitwerken om fietsen in het kader van het woon-werkverkeer van alle werknemers te bevorderen. U leest het goed: alle werknemers. Ook op Vlaams niveau ondersteunde de minister van Mobiliteit, Lydia Peeters, begin dit jaar via een Europese fietsconferentie een plan om Vlaanderen meer op de kaart te zetten en de lokale besturen te ondersteunen in de uitbouw van de fietsinfrastructuur. Dus: het federale niveau promoot het fietsen, en het Vlaamse niveau zorgt via de lokale besturen voor de infrastructuur.

Wat is de realiteit voor de werkgevers? Het aanbieden van een leasefiets is voor bedrijven bijzonder interessant geworden. De leasekosten kunnen worden afgetrokken van het brutoloon (of van de eindejaarspremie), waardoor het nettoloon van de werknemer iets zal dalen, naargelang de fiets waarvoor hij kiest. Dat verlies kan hij compenseren door de fietsvergoeding van 0,35 euro per kilometer. Het is een mooie aanzet om de Belg meer aan het fietsen te brengen, en de werknemers wat gezonder te houden.
 
In deze aanzet zitten echter veel gaten. Voor de privésector is het systeem bijzonder aanlokkelijk, met die nuance dat het enkel geldt voor bedrijven die niet met baremalonen werken. Want door de leasekosten af te trekken van het brutoloon, komt men onder het barema en dat is wettelijk niet toegestaan. We kennen het verhaal van een kmo die haar werknemers een leasefiets wilde aanbieden. De bedienden zaten niet in een baremasysteem, de arbeiders wel. Een fiets aanbieden zou discriminatie zijn, en dus ging het feest niet door. Veel publieke sectoren, zoals het onderwijs, de zorg of de politiediensten hebben vooral mensen in dienst die relatief dicht bij het werk wonen. Net die sectoren zijn onderworpen aan barema’s en kunnen dus geen gebruikmaken van de aanlokkelijke voorwaarden van een fietsleasing.

We zijn er dus nog niet, als België echt wil dat het fileleed vermindert en er meer mensen gaan fietsen. Gaan we ons echt laten tegenhouden door een kleine hindernis als een barema? Je krijgt een arbeider niet uitgelegd dat zijn collega-bediende wel een fiets kan leasen, maar dat dit voor hem niet kan.
Zulke absurditeiten maken dat een werkgever toch maar niet voor zo’n fietsverhaal kiest. De strategie zit goed, nu nog de uitwerking.