'Bpost is alle schaamte voorbij'

De Belgische overheid was niet scherp in zijn rol van controleur bij bpost. Dat is des te pijnlijker als we zien dat diezelfde overheid wel gretig dividenden int bij het overheidsbedrijf, schrijft Danny Reweghs.

Minister van Overheidsbedrijven Petra De Sutter (Groen) maakt zich er vanaf door te zeggen dat wat te veel is aangerekend voor de brievenpost van de overheid, dan maar moet worden teruggestort. Dat is al te gemakkelijk. Het is net aan de overheid om te voorkomen dat zulke wansmakelijke praktijken gebeuren.

Het brokkenparcours van bpost het afgelopen decennium is indrukwekkend, met twee opeenvolgende CEO’s die ontslag moesten nemen. Je zou denken dat de procedures in de loop der jaren zo zijn aangescherpt dat bedrog zoals wat nu naar boven komt, niet meer mogelijk is. Dat de toezichthouder en de bestuurders die namens de overheid een zitje in de raad van bestuur hebben, scherper toezien op de gang van zaken. Bedrog kan alleen worden gepleegd als de aspirant-bedriegers aanvoelen dat de controle de wensen overlaat.

De overheid moet het goede voorbeeld geven, en dus ook een overheidsbedrijf. Politici schreeuwen terecht moord en brand als er wanpraktijken aan het licht komen bij privébedrijven. Dat was ook zo toen grote concurrent PostNL in opspraak kwam door zwartwerk en kinderarbeid bij onderaannemers. Net zo terecht is de kritiek als privébedrijven belastingfraude plegen, en zo worden de staat en de eerlijke belastingbetaler benadeeld.

Bpost is alle schaamte voorbij.

Met wat nu aan het licht komt bij bpost, is echter niet alleen de belastingbetaler bedrogen. Bpost is niet alleen een overheidsbedrijf, het is ook beursgenoteerd. Dat verwacht je toch nog een extra tikkeltje controle. Niet dus.

De nieuwe onthullingen betekenen een nieuwe mokerslag voor de aandeelhouders, de zoveelste in de jongste jaren. Nochtans kwam bpost in 2013 naar Euronext Brussel als een aandeel voor de goede huisvader. Het is anders uitgedraaid. Geen defensief aandeel, geen stabiele, voorspelbare winst, geen standvastig dividend. Het nieuwe schandaal deed de beurskoers naar een triest dieptepunt zakken. Het aandeel is nu zo’n 70 procent minder waard dan bij de beursintroductie in juni 2013. Inclusief de ontvangen dividenden is de aandeelhouder van het eerste uur nog altijd 43 procent van zijn inleg kwijt. In dezelfde periode steeg de Bel-20-index met 50 procent en had de belegger een return (koerswinst plus dividenden) die bijna 150 procent hoger is dan die van de bpost-aandeelhouder.

De Belgische overheid was niet scherp in zijn rol van controleur bij bpost. Dat is des te pijnlijker als we zien dat diezelfde overheid wel gretig dividenden int bij het overheidsbedrijf. Met 51 procent van de aandelen is de Belgische staat nog altijd de meerderheidsaandeelhouder. Het deel van de winst dat gebruikt wordt voor het uitkeren van dividenden ligt bij bpost substantieel hoger dan bij zijn bekende Europese concullega’s. Vele jaren betaalde bpost 85 procent en meer van zijn winst uit aan de aandeelhouders, waardoor het de melkkoe van de overheid werd. Er bleef te weinig geld over om de transformatie in de sector goed voor te bereiden en probleemloos te doorstaan. De jongste jaren is al serieus de klad gekomen in de dividendenstroom. Beleggers vrezen nu dat het dividend nog kariger wordt.

De Belgische overheidsbedrijven en de beurs, het is hoe dan ook geen geweldig huwelijk. Maar in het geval van bpost is het een nachtmerrie. Beleggers hebben hun conclusie getrokken en het vertrouwen in het aandeel volledig opgezegd. Aan de overheid om tot op het bot te gaan en orde op zaken te stellen. De imagoschade is dusdanig groot dat oplapmiddelen niet meer helpen.