‘Bouw aan het volgende argenx of AB InBev’

AB InBev maakt deze week zijn resultaten bekend. De van oorsprong Belgische biergigant worstelt met een reputatiecrisis in de Verenigde Staten en ook in de rest van wereld is het lastig. Het is niet alleen in het belang van de aandeelhouders dat AB InBev zich snel herpakt. Het aandeel is een zwaargewicht in de Bel-20-index, de aandelenkorf met de belangrijkste Belgische bedrijven. Op vijf jaar haalde de Amerikaanse beursindex S&P500 een rendement van meer dan 80 procent, terwijl de Bel-20 met moeite 2 procent vooruit is gegaan. De slechte prestaties van de Bel-20 stralen af op de rest van de Brussels beurs. Met uitzondering van biotechbedrijven durven nog maar weinig ondernemingen de sprong naar de Belgische beurs te maken. De beleggers moeten er zich opwarmen aan zeldzame uitschieters zoals Lotus Bakeries of argenx.

De samenstelling van de Bel-20 staat symbool voor enkele structurele gebreken in de Belgische economie. Onder de absolute toppers vinden we veel vastgoed, veel oudere bedrijven, maar veel te weinig bedrijven uit tech- en andere groeisectoren. Om een rijk land te blijven, heeft België een versterking aan de top nodig. Het goede nieuws is dat we in de nieuwe groeisectoren wel veel beloftevolle bedrijven hebben. De uitdaging is ze te doen uitgroeien tot sterkhouders in plaats van dat ze overnameprooien worden of eeuwige beloftes blijven. De sleutel daarvoor ligt deels bij de Europese Unie. In een exclusief interview met Trends en Kanaal Z houdt ECB-voorzitter Christine Lagarde terecht een sterk pleidooi voor een eengemaakte Europese kapitaalmarkt.

Bedrijven moeten meer kunnen shoppen in Europa als het over kredietverlening of investeringen gaat. Amerikaanse en Chinese techbedrijven kunnen op jonge leeftijd veel gemakkelijker zeer grote bedragen ophalen om met die oorlogskas de wereld te veroveren. Dat is al decennia zo. Toen Facebook internationaal doorbrak, was de Belgische concurrent Netlog in Europa de marktleider. In het jaar dat Netlog 5 miljoen euro ophaalde, sleepte Facebook een 300 miljoen euro binnen, en was het game over. Een eengemaakte kapitaalmarkt kan Europese groeibedrijven hier meer verankeren. Nu hebben die beloftes geen andere keuze dan in een vroeg stadium een Amerikaanse investeerder de controle te geven.

Een nieuw AB InBev creëren, is ook een kwestie van talent. Een groeibedrijf heeft talent nodig dat internationaal denkt. Daar hebben we deze week een kans gemist. De Vlaamse regering weigert een aantal volledig Engelstalige masteropleidingen, voornamelijk voor ingenieurs en IT’ers, goed te keuren. Er zijn zeker valabele en principiële argumenten te bedenken voor het behoud van de Vlaamse identiteit, maar er is ook de realiteit. Onze bedrijven schreeuwen om ingenieurs en technisch geschoold personeel, en in veel groeibedrijven is de voertaal Engels.

Ons onderwijsbeleid zou maar één focus mogen hebben: kwaliteit. Dinsdag debatteerden de Vlaamse partijen daarover tijdens het grote voorzittersdebat van Trends-Kanaal Z en Knack. Er is een lichte kentering zichtbaar in de cijfers, maar we zijn te ver afgegleden. Het is onthutsend dat dubbel zoveel kinderen het lager onderwijs zonder diploma verlaten dan zes jaar geleden. Dat is een enorm drama. Soms wordt gezegd dat de onderwijskwaliteit in de omringende landen sterker gedaald is. Dat is een non-argument. Behalve Luxemburg zijn alle onze buurlanden groter en kunnen ze dus schaalvoordelen en een grotere thuismarkt geven aan hun bedrijven. België heeft alleen de handen en de hersenen van zijn 11 miljoen inwoners. Om onze welvaartsstaat te behouden, zit er niks anders op dan collectief boven onszelf uit te stijgen.