‘Bevordert cannabis de creativiteit?’

Onze politici zijn te weinig creatief, ze herhalen de oude recepten. Het is dan maar een kleine stap om te pleiten voor wat cannabis voor de kabinetsvergadering. Maar wat zegt de wetenschap?

De wetenschap probeert het hoofd koel te houden als iedereen emotionele kreten slaakt. Door de moderne communicatietechnologie zijn feiten minder belangrijk dan de gevoelens van miskende slachtoffers.

Dat is menselijk, maar maatschappelijk ronduit gevaarlijk. Je krijgt gemakkelijker mensen gemobiliseerd rond een ziek kindje dan rond abstracte, weinig spectaculaire, maar zeer effectieve én efficiënte voorzorgsmaatregelen.

Genotsmiddelen hebben voor- en tegenstanders. Heel kort door de bocht kun je zeggen dat ‘rechtse’ ideologieën erg tolerant zijn voor alcohol: mijn drank, mijn vrijheid. Het is nochtans vanzelfsprekend dat voor autochauffeurs zerotolerantie de enige verantwoorde houding is. Alcohol is een toxische stof die al bij een lage consumptie effect heeft.

Ik was sterk onder de indruk van een artikel in Knack, waarin de chirurg Thierry De Baets het verhaal vertelt van een fictieve patiënt die net voor zijn hersenoperatie verneemt dat de chirurg een glas wijn, ééntje maar, heeft gedronken. Je gaat achter het stuur zitten, en plots kunnen twee pintjes geen kwaad. De wetenschap spreekt dat radicaal tegen. De enige gezondheidsnorm is: één glas wijn per… jaar. Uiteraard mag je zeggen: mijn gezondheid kan mij gestolen worden, het leven is te kort om geen wijn te drinken en ik wens het nog wat te verkorten. Maar verwacht niet dat de wetenschap je zal volgen.

Tolerantie voor cannabis vind je, opnieuw kort door de bocht, vooral aan de linkerzijde van het politieke spectrum. Ik spreek niet van cannabis en zijn medische toepassingen, maar van cannabis als bewustzijnsverruimer. Cannabis helpt de creativiteit. Ik lees net een boek over de wereldwijde crisis van de democratie. Onze politici zijn te weinig creatief, ze herhalen de oude recepten. Het is dan maar een kleine stap om te pleiten voor wat cannabis voor de kabinetsvergadering. Maar wat zegt de wetenschap? Maakt cannabis ons echt creatiever? Ik zou het betwijfelen, omdat van alcohol geweten is dat het de meest gesofisticeerde breincircuits niet stimuleert maar onderdrukt, waardoor ook de censuur wegvalt en er plaats komt voor vrij banale, vaak seksueel gekleurde, eerder primitieve gedragingen. Als je gebral en racistische kletspraat creatief noemt, dan heb je gelijk. Dat is geweten over alcohol. Maar wat zegt de wetenschap over cannabis?

Amerikaanse en Singaporaanse onderzoekers hebben experimenten opgezet om het effect van cannabis op de creativiteit te meten. Hun veronderstelling was dat de drug de jovialiteit zou bevorderen en op die manier ook de creativiteit. Ze vergeleken groepen die onder gecontroleerde omstandigheden al dan niet cannabis gebruikten. De onderzoekers kregen gedeeltelijk gelijk. Cannabis zorgt voor een fijne sfeer, de gemoedelijkheid neemt toe, men is wat speelser en uitgelaten. Wat ook toenam, was de overtuiging dat men creatief bezig was. De eigen prestaties werden positiever beoordeeld, maar objectieve metingen van creativiteit toonden niets. Er was geen verschil tussen gebruikers en niet-gebruikers.

Die resultaten lijken opvallend op wat men weet over alcohol. Neen, je wordt helemaal geen betere chauffeur na twee pintjes. Je vaardigheden nemen af. Maar je denkt wel dat je een betere chauffeur bent, je zelfvertrouwen is toegenomen. Je bent een echt gevaar op de weg geworden. En neen, je wordt niet echt creatiever.

De idee om onze politici een beetje cannabis toe te stoppen voor een kabinetsraad lijkt dus niet zo goed. Integendeel, de ministers zouden overtuigd zijn goed te besturen, maar het omgekeerde zou het geval zijn. Het is nu al erg genoeg. Zou dat komen door het feit dat velen onder hen graag een glaasje drinken? Eentje kan toch geen kwaad, en het zorgt voor sfeer? Als politiek draait om de sfeer op topbijeenkomsten, dan moet ik de ervaren politici gelijk geven. Het is dan wel spijtig dat ze steeds minder gelijk krijgen van wie echt telt: de kiezer.

De auteur is professor-emeritus aan de Vlerick Business School. Volg mij op www.marcbuelens.com