‘Al wie onderneemt of werkt, houdt Poetin mee in bedwang’

Het beste alternatieve afschrikkingswapen dat de Europese Unie heeft, is zijn sterke economische onderbouw.

“Ik heb geen taxi nodig, maar munitie.” Drie jaar geleden wimpelde de Oekraïense president Volodymyr Zelensky naar eigen zeggen met die woorden een aanbod van de Amerikanen af om uit Kiev geëvacueerd te worden. De Amerikanen zouden later zeggen dat Zelensky die oneliner pas later heeft bedacht. Wat er ook van is, Zelensky koos ervoor te vechten en niet te vluchten. Zo redde hij zijn land.

Wanneer mensen of dieren voor een gevaar staan, moeten ze kiezen tussen vechten en vluchten. Beste lezer, ik durf te wedden dat u een vechter bent, als zich een moeilijke situatie aandient. Er is veel miserie in de wereld, maar toch kiest u ervoor zich te informeren en geen nieuwsmijder te zijn – waarvoor zeer veel dank.
U, ik en 500 miljoen andere Europeanen zullen die keuze moeten blijven maken, nu president Donald Trump de Amerikaanse veiligheidsgarantie voor Europa wil intrekken. Het kan nog altijd blufpoker zijn, maar in ieder geval weten we dat we niet meer terugkeren naar de situatie van voor de oorlog in Oekraïne. Europa heeft een grotere eigen afschrikkingsmacht nodig. De honger van de Russische president Vladimir Poetin is niet gestild.

2024 was waarschijnlijk het bloedigste jaar voor het Russische leger. Voor een lichte terreinwinst in Oekraïne zou Poetin dit jaar meer dan 150.000 soldaten opgeofferd hebben. Poetin zal een wapenstilstand aangrijpen om zich opnieuw te bewapenen. Wegvluchten in de naïeve gedachte dat Rusland straks geen gevaar meer is, is geen optie. Toch is dat geen reden om in doemdenken te vervallen.

In het merendeel van de gevallen houdt de vechtreflex niet meer in dan de realiteit onder ogen te zien en niet te lang te blijven stilstaan bij de zaken die we toch niet kunnen controleren. Soms is het gewoon meer dan genoeg om onze eigen baan goed te blijven doen, als het moeilijk wordt. Keep calm and carry on, zoals de Britten zeggen. Dat geldt ook voor de nieuwe geopolitieke situatie. Het beste alternatieve afschrikkingswapen dat de Europese Unie heeft, is zijn sterke economische onderbouw. Iedereen die onderneemt of werkt, draagt daartoe bij.

De herbewapening van Europa kan niet gebeuren op een economisch kerkhof. De Europese Unie zal een paar honderden miljarden euro’s per jaar extra moeten investeren in defensie, in de heropbouw van Oekraïne en zeker ook in extra infrastructuur. De gedoodverfde nieuwe Duitse kanselier, Friedrich Merz, zal het voortouw moeten nemen, ook in eigen land. Veiligheidsexperts zien de Duitse brokkelbruggen en het problematische spoorwegennet als een groot veiligheidsrisico. Er is geen enkele garantie dat bij een militaire invasie pakweg Spaanse of Franse tanks snel genoeg in Oost-Europa raken.

Eén fout mogen we niet maken in die noodzakelijke herbewapening: hopen op grote terugverdieneffecten. Er is geen gratis geld om het allemaal te financieren. We zullen schulden maken en elders besparen. De massale investeringen zullen misschien de werkeloosheid laag houden, maar de inflatie aanwakkeren. Dat is niet alleen een economische kwestie. De polarisatie in Europa en de Verenigde Staten komt voor een groot stuk door woede over het einde van de lage inflatie.

De herbewapening van Europa kan enkel renderen, als we van Oekraïne een sterke handelspartner maken, zoals gebeurd is met West-Duitsland na de Tweede Wereldoorlog en met Zuid-Korea na de Koreaanse Oorlog. Rusland mag dan een oorlogsmachine zijn, zijn economie is fragiel en relatief klein. De vorige Koude Oorlog hebben we finaal gewonnen, omdat we economisch sterker en slimmer waren. Het belangrijkste werk is voor Europese politici. Zij moeten tegengestelde belangen verzoenen en moeilijke keuzes maken. We kunnen het hen gemakkelijker maken door de economie verder te doen groeien en de taart groter te maken.