‘AI-ondernemers handelen emotioneel en nemen hun wensen voor werkelijkheid’

AI-ondernemers geloven dat AI de mensheid zal redden of vernietigen. Hun ideologie wordt eerder een religie. Terwijl de realiteit van AI veel prozaïscher is, stelt Pedro Matthynssens.

Het was bruut wakker worden op 8 december. Plots galmde de kunstmatige stem van wijlen premier Jean-Luc Dehaene door de boxen van mijn radio. Wat later was zijn verrijzenis ook te zien in een politiek campagnefilmpje. Een week eerder had het sprekende hologram van de in 2004 overleden sjeik Zayed bin Nahyan al de klimaatconferentie in Dubai geopend. En Hugo en zijn grote liefde Nicole werden dankzij AI onlangs weer even herenigd op het podium. Wat we met behulp van artificiële intelligentie (AI) kunnen realiseren, overtreft al enige tijd de verbeelding.

Met de nieuwe AI Act stelt de Europese Commissie sinds kort paal en perk aan de schending van privacy en het misbruik van gegevens voor machinelearning. AI evolueert weliswaar zo snel dat we riskeren voorbij te gaan aan de ideologische basis. Wat drijft de believers die die AI-tools bouwen? Dat is van fundamenteel belang om te begrijpen wat er in Silicon Valley en bij uitbreiding in de rest van de wereld momenteel gebeurt.

AI-ondernemers als Peter Thiel, Elon Musk en Marc Andreessen, die deze ontwikkelingen vooruit stuwen, zijn allemaal transhumanisten. Ze geloven dat de menselijke intelligentie niet de hoogste vorm van intelligentie is. Mensen bouwen volop machines die in staat zijn te leren. Die geleerde machines produceren nieuwe data die op hun beurt machines opleiden die uiteindelijk slimmer dan de mens zullen worden. Ze werken met een enorme computerkracht aan de ultieme schaalvergroting van AI zoals we die nu kennen. Hun droom is de biologie te verslaan en onze menselijke hersenen op te laden naar de containers van computersystemen. Net zoals we gegevens in de cloud opslaan. Dan kunnen we later zonder verpinken de stekker weer insteken en Jean-Luc Dehaene, sjeik Zayed bin Nahyan of Nicole, inclusief hun hersenen, tot leven wekken.

Dat staat in schril contrast met de mening van AI-sceptici. Want die zijn er ook. Volgens hen begrijpt of denkt AI nog helemaal niets. Zij noemen AI-systemen die vragen beantwoorden en teksten schrijven ‘stochastische papegaaien’. Het zijn machines die statistische patronen herkennen in grote hoeveelheden gegevens en die vervolgens reproduceren. De systemen voorspellen wat er met de hoogste waarschijnlijkheid volgt op wat er in een tekst staat. Zo imiteert en herhaalt AI taal zonder de betekenis ervan te begrijpen. Een groot verschil met hoe mensen een taal leren. Een mens vat niet enkel de vorm maar ook de betekenis van wat er gezegd of geschreven wordt. Daardoor weet hij bijvoorbeeld niet alleen dat op het woord ‘schril’ in vele gevallen het woord ‘contrast’ volgt, maar weet hij effectief wat die woorden betekenen.

Waar je ook van overtuigd bent, het zou hoe dan ook helpen om wat minder gefixeerd te zijn op intelligentie of het streven naar de singulariteit, namelijk het moment dat computers slimmer worden dan mensen. We moeten stoppen met antropomorf te denken over computers. Een mens verplaatst zich sneller met een fiets of een auto dan met zijn benen. Of heft een zware last eenvoudiger met een kraan dan met de eigen armen. Zo kan een computer intussen sneller rekenen en beter schaken dan de mens. Vragen beantwoorden, beelden en muziek creëren, teksten sneller schrijven en vertalen behoren sinds kort ook in dat lijstje. Die onmenselijke intelligentie kan erg nuttig zijn. Vooral om taken uit handen te nemen van medewerkers, zodat ze meer tijd hebben voor andere activiteiten die meer waarde opleveren voor cliënten.

Maar wat is de grote valkuil voor AI-ondernemers? Ze handelen emotioneel en nemen hun wensen voor werkelijkheid. Ze zijn zo gehaast om nog tijdens hun leven algemene AI-systemen te bereiken die alles kunnen doen voor iedereen, in de hoop op die manier onsterfelijk te worden. Zo geloven ze in het existentiële belang van AI dat de mensheid zal redden of vernietigen. Hun ideologie wordt eerder een religie. Hun fictie wordt wetenschap. Terwijl de realiteit van AI veel prozaïscher is.