‘Aan veel advies heb je niets’

De auteur is publicist, ondernemer, eigenaar van het executive-communicatiebureau Think Ahead Inc en onderzoeker bij de denktank Itinera. www.juliendewit.be

Onze tijd wordt getekend door een gevoel van crisis. Crisis in de wereld, crisis in onze levens, crisis in de keuzes die we maken. De wereld voelt onzeker en onstabiel aan. Het is dan ook geen wonder dat advies zo in de mode is. Of het nu de Vlaamse regering is die bij talloze consultancybureaus aanklopt voor advies, of de jonge professional die wordt aangemoedigd met iedereen te praten over wat hij wil doen met zijn leven. En dan zwijg ik nog over de honderdenduizenden coaches die als paddenstoelen uit de grond schieten en bijna allemaal pretenderen het volmaakte advies voor je klaar te hebben, zij het tegen een serieuze meerprijs.

Natuurlijk zijn er momenten waarop het raadzaam is iemands mening of expertise te vragen. Het echte probleem is dan ook niet het vragen van advies, maar de waarde die we eraan hechten. De manier waarop we ons vermogen om beslissingen te nemen volledig uit handen geven, is kwalijk. We outsourcen onze verantwoordelijkheid, beschouwen advies als de waarheid en laten het de koers van onze levens bepalen. Dat brengt me bij een van de grote paradoxen van ons tijdsgewricht: enerzijds staat het individu meer dan ooit centraal, maar anderzijds besteden we de ontwikkeling en de groei van dat individu steeds meer uit.

Het diepe verlangen naar bevestiging en goedkeuring is menselijk. Maslows piramide van behoeften biedt inzicht in waarom we zo zoeken naar goedkeuring. De basisbehoeften zijn essentieel, maar zodra die vervuld zijn, verschuift onze focus naar de behoefte aan erkenning en sociale acceptatie. Op cruciale momenten willen we die bevestiging van buitenaf om onszelf gerust te stellen. De vraag is: helpt dat ons werkelijk vooruit te komen, of vertroebelt het even vaak ons zicht?

Ik heb een groep mensen om me heen die ik de raad van bestuur van mijn leven noem. Mijn go-to mensen wanneer ik twijfel aan mezelf of een belangrijke beslissing moet nemen. Ik vertrouw hen honderd procent. Hun advies is vaak enorm waardevol. Maar hun adviezen leerden me ook veel over advies zelf en wat ermee te doen.

We moeten ons er ook bewust van zijn dat wanneer we van iemand advies ontvangen, dat altijd gekleurd is door de ervaringen en de achtergrond van die persoon. Soms vertelt het advies dat je krijgt meer over de persoon die het geeft dan over jou als ontvanger. Een bevriende psycholoog vertelde me ooit: ‘Alles is projectie. Of we dat willen of niet.’ Ik denk dat hij gelijk heeft. Bovendien hebben sommige mensen aan wie je advies vraagt een verborgen agenda, ook al zijn ze zich daar niet altijd van bewust.

De oplossing? Advies waardevol achten, maar zelfreflectie op gelijke hoogte plaatsen. Je kunt zoveel advies vragen als je wil, maar alleen jij ziet het volledige plaatje en kan al dat advies op een gezonde manier cureren. Jij beslist wat ermee te doen.

Daar knelt het schoentje, want we leven in een tijd waarin zelfreflectie eerder een oppervlakkig yoga-pilates-ritueel is geworden dan een vaardigheid. Het is een platte trend geworden. Zelfreflectie gaat niet om hoeveel pagina’s je elke dag ‘journalt’ of om hoeveel uur per week je mediteert. Het gaat wel om welke blinde vlekken en zwarte kantjes je bij jezelf durft te zien. Het gaat om hoe eerlijk je naar jezelf durft te kijken en hoe je in de berg adviezen en meningen van anderen, de essentie van het lawaai onderscheidt. Tot slot moet je er ook mee aan de slag gaan.

Dat maakt achteraf feedback vragen een veel betere strategie dan het vragen van al te veel advies vooraf. Wanneer je door een uitdagende periode heen bent, kun je terugkijken en begrijpen wat werkte en wat niet. Dat maakt de feedback vaak objectiever, relevanter en leerrijker. En vooral: je stopt met het ontlopen van je verantwoordelijkheid, je denkt niet alleen, maar doet ook en neemt eindelijk de stoel die je toebehoort: de driver’s seat.