Zo maakt u van uw passie uw beroep: zeven tips voor beginnende zelfstandigen

Bijna een kwart van de Belgen ziet zichzelf in de toekomst als zelfstandige, eventueel in bijberoep, becijferde SD Worx. Daarmee behoort ons land tot de top vier in Europa. Hoe weten mensen zeker dat ondernemen iets voor hen is? En hoe overleven ze hun eerste jaar zonder kleerscheuren?

Eigen baas zijn, zelf beslissingen nemen en bezig zijn met wat je graag doet: veel mensen zien daarin het ideaalbeeld van de zelfstandige. Tussen droom en realiteit gaapt meestal nog een hele kloof. Kan iedereen ondernemer worden? Kun je de vaardigheden die daarvoor nodig zijn leren? Of is het eerder een aangeboren talent dat je moet aanscherpen of versterken? Youssef Deconinck, starterscoach bij Xerius, schreef een handboek met tips om prille zelfstandigen een duw in de rug te geven.

1. Rijm passie met een marktvraag

“Uit onderzoek weten we dat 40 procent van de starters vertrekt vanuit een passie en 24 procent vanuit een hobby”, vertelt Deconinck. De beslissing om de sprong naar een carrière als zelfstandige te wagen, gaat vaak gepaard met twijfels en onzekerheden. Vooral belangrijk is dat er vanuit de markt echt een vraag is naar de activiteit die je zou willen uitoefenen.

2. Kies het juiste startmoment

“De enige juiste startdatum is het moment waarop je start”, weet Youssef Deconinck. “De sprong nemen is belangrijker dan het tijdstip waarop je die waagt.” Een aantal bijkomende factoren kan de ideale startdatum verder verfijnen. “Misschien is starten op 2 januari slimmer dan op 1 januari: zo ontsnap je dat jaar aan de provinciebelasting. Of start misschien vanaf 1 april. Dan betaal je geen sociale bijdragen voor het eerste kwartaal.”

3. Bepaal de juiste prijs

“Het is als zelfstandige niet alleen de kunst trots te zijn op je aanbod, maar ook om de waarde ervan te kennen”, adviseert Deconinck. “Bestudeer de courante prijszettingen op je markt en die van concullega’s. Zet je prijs niet te laag, want er kruipt allicht veel werk, plus een aantal vaste en variabele kosten en investeringen in het realiseren van je product of dienst. Zet de prijs ook niet te hoog, want je wilt vlot kunnen verkopen.”

4. Kosten moet je zien, niet maken

Een vaak gehoord misvatting is: maak als zelfstandige zo veel mogelijk kosten, dan betaal je minder belastingen. “Daar klopt niets van”, zegt Deconinck. “Beroepskosten moeten je zaak vooruithelpen. Wie websites bouwt, kan niet zonder een degelijke computer. Maar een onlineontwikkelaar zal zijn uiterste best moeten doen om de fiscus ervan te overtuigen dat een opleiding tot juwelenmaker zijn zaak zal doen groeien.” Geef niet lukraak geld uit aan verzonnen kosten. “Overloop je werkdag en denk na over wat je nodig hebt. Wie thuis werkt, kan deels de koffiezet inbrengen. Wie vaak op verplaatsing gaat, kan een auto of een fiets mee inschrijven op de zaak.”

5. Optimaliseer de financiële structuur

“In vergelijking met een werknemer heeft een zelfstandige veel meer manieren ter beschikking om zijn financiële structuur te optimaliseren”, benadrukt Deconinck. Omring u dus eventueel met mensen die u raad kunnen geven in domeinen waar u minder thuis in bent, zoals een accountant, boekhouder of een ondernemingsloket.

6. Bouw een proefperiode in

Wie wil proeven van het ondernemerschap zonder meteen zijn of haar baan op te geven, kan starten als zelfstandige in bijberoep. “Dat is voor sommige mensen een mooie testperiode”, aldus Deconinck. “Uit onderzoek van Xerius weten we dat één op de drie zelfstandigen in bijberoep binnen de vier jaar overschakelt naar een hoofdberoep.” Al is er een keerzijde: een baan in loondienst combineren met een zelfstandige activiteit vereist dat mensen hun focus moeten verdelen tussen twee jobs. Dat kan ook in de weg staan dat mensen voluit voor hun businessidee gaan, of ertoe leiden dat hun zaak maar traag uit de startblokken schiet. “In sommige gevallen moeten mensen durven te springen en hun intuïtie volgen.”

7. Loop uzelf niet voorbij

Starten als zelfstandige vereist veel administratie, beslissingen, keuzes én werk. Loop u daarin niet voorbij. “Ik geloof niet in de 90 uur die Elon Musk per week werkt”, zegt Deconinck. “Waak erover dat de slinger niet te fel doorslaat in de richting van je zelfstandige activiteit. Het gevaar bestaat dat je jezelf helemaal verliest in je passie en nauwelijks tijd overhoudt voor sociale contacten met familie en vrienden. Bovendien loop je zo ook het risico dat je na een jaar opgebrand bent. Streef dus al vanaf de start naar een doordachte work-lifebalance.”