Yves Bonte (CEO DOMO Chemicals): ‘Vlaanderen had het Singapore aan de Noordzee kunnen zijn’

Het discrete Oost-Vlaamse miljardenbedrijf DOMO Chemicals slaagt erin de loodzware last van de Europese energiekostenexplosie te torsen. Maar topman Yves Bonte is er lang niet gerust op.

De West-Vlaming Yves Bonte scheerde, ver weg van de schijnwerpers, hoge toppen bij wereldspelers als LyondellBasell en Yara voor hij begin 2020 CEO werd van het eveneens discrete DOMO Chemicals. Het Gentse bedrijf werd opgericht door Jan De Clerck, een telg uit de West-Vlaamse textielfamilie De Clerck. DOMO focust op de business van de veelzijdige kunststof polyamide, die onder meer in de autosector cruciaal is. DOMO was vroeger vooral bekend als tapijten- en kunstgrasgroep, maar die activiteiten werden in 2010 verkocht. Bonte mocht meteen zijn tanden zetten in de integratie van de Europese polyamideactiviteiten, die DOMO net daarvoor had overgenomen van Solvay, waardoor het bedrijf bijna verdubbelde in omvang. DOMO legde zo ook de hand op de merknaam Technyl, die klinkt als een klok bij internationale klanten. Nu de integratie van de Solvay-business dit voorjaar werd afgerond, wil de 61-jarige Bonte, die ook de voorzitter van DOMO Chemicals is, voor het eerst praten over de toekomst van het bedrijf met ruim 2.100 werknemers.

Wat is DOMO Chemicals?

YVES BONTE. “Een producent van kunststoffen voor belangrijke sectoren. De automotivesector vertegenwoordigt ongeveer de helft van de omzet. Heel veel onderdelen onder de motorkap bevatten polyamide. Elektrische mobiliteit is ook enorm belangrijk, want rond de batterijcomponenten zitten heel veel polyamiden. Polyamide past heel goed in de enorme transitie van auto’s met verbrandingsmotoren naar elektrische voertuigen, maar ook bij waterstoftechnologie, door zijn stevigheid, warmteresistentie en brandwerende eigenschappen. We zijn ook een grote speler in elektronica en elektriciteit – een groeisegment, vooral in de bouw. Je schakelkast met zekeringen? Bijna allemaal polyamide. Onze producten zitten evengoed in laptops of smartphones. Ook de chipindustrie heeft polyamide nodig. Net als de spoorweginfrastructuur, om trillingen te absorberen, en consumentengoederen zoals boor- en slijpmachines en keukentoestellen.”

Is DOMO een pure polyamidespeler?

BONTE. “Bijna uitsluitend. Er zijn twee grote families, polyamide 6 en 66, waarbij 66 iets hoogwaardiger is. DOMO had vooral 6 in portefeuille, terwijl Solvay vooral 66 had. Dat was de hoofdreden voor de overname. Voor 6 zijn we het nummer twee in Europa, voor 66 het nummer één.”

Wie zijn de klanten?

BONTE. “Wij leveren polyamide in granulaat – korreltjes – aan bedrijven die er afgewerkte onderdelen van maken. Ze maken bijvoorbeeld een volledig dashboard, waarin onze polyamidecomponenten zitten. Dat leveren ze vervolgens aan de autofabrikanten.”

Hoe vertaalt dat zich naar de resultaten?

BONTE. “Voor corona bedroeg de omzet 1,6 miljard euro. Vorig jaar steeg die naar 1,9 miljard euro, en ik verwacht dat we dit jaar de grens van 2 miljard overschrijden. De winstgevendheid is grotendeels stabiel gebleven. Ik kan enkel zeggen dat onze ebitda-marge vrijwel uit dubbele cijfers bestaat. Aan het begin van covid in 2020 was het lastig, maar we zijn in de tweede jaarhelft alweer op niveau gekomen, zodat zelfs dat jaar nog redelijk goed was.”

Produceert DOMO vooral in Europa?

BONTE. “We zijn onder meer actief in China, India en de Verenigde Staten, maar de ruggengraat van DOMO is Europees, voornamelijk in Duitsland, Frankrijk, Spanje, Polen en Italië. Er was al een dynamiek om te groeien in andere werelddelen, en die heb ik versterkt. Twee jaar geleden vertegenwoordigde Europa bijna 92 procent van de omzet. Nu is dat minder dan 90 procent, en door onze fabriek in China zal dat verder dalen.”

De integratie is afgerond, dus is de tijd rijp voor een nieuwe overname?

BONTE. “We moeten er eerst voor zorgen dat we goed door de energiecrisis komen. De productie van polyamide is heel energie-intensief, zelfs vergeleken met andere kunststoffen. We zitten echter niet moedeloos te kijken naar wat er gebeurt met onze energie. We werken hard om onze supplychain aan te passen en hebben de productie afgestemd op de reële marktvraag. Die heeft zich nog niet helemaal hervat. Vooral automotive draait een stuk lager. In Europa werden voor covid jaarlijks ongeveer 21 miljoen wagens geproduceerd, nu 15 tot 16 miljoen. Al is er een verschuiving van de marktvraag. Er worden meer grotere, duurdere wagens geproduceerd, en daarin wordt meer polyamide verwerkt.”

DOMO produceert niet in België, net als pakweg Solvay. Spelen we onze industrie kwijt?

BONTE. “DOMO is wel een heel sterk Belgisch bedrijf. Het hoofdkwartier is in België en de aandeelhouder is Belgisch. De discussie gaat niet over Vlaams of Belgisch zijn, maar over Europa, waar de energiekosten acht keer hoger zijn dan in de Verenigde Staten en andere regio’s. Dat is niet vol te houden. Europa heeft zijn competitiviteit verloren tegenover andere regio’s. Er ligt een enorme verantwoordelijkheid bij de Europese Commissie en de lidstaten om de Europese concurrentiepositie te herstellen. Anders wordt structurele schade berokkend aan de industrie, ook in Vlaanderen, en niet alleen aan de chemie, die veel vertakkingen heeft naar andere sectoren. Er is geen auto-, bouw- of verpakkingsindustrie zonder chemie.”

Dreigt Europa de industriële paria van de wereld te worden?

BONTE. “Voor het eerst in decennia importeert Europa meer chemische producten dan het uitvoert. Dat is een waarschuwingssignaal. We zitten midden in een driedubbele crisis. De energiecrisis stookt de economische crisis aan en tegelijkertijd zit de chemie in een gigantische transformatie, van koolstofgebaseerd naar duurzaam. We hebben zowat twee decennia om deze industrie compleet om te bouwen naar circulair. Dat moet allemaal gefinancierd en technologisch waargemaakt worden. Ik ben het er volledig mee eens dat de doelstellingen van de Green Deal bereikt moeten worden. Maar hoe? Hoe snel? We moeten in dialoog gaan met de Europese Commissie om duidelijk te maken wat doenbaar is.”

U vergeet nog een crisis: de imagocrisis van plastics en chemie in het algemeen.

BONTE. “Probeer je maar eens een wereld zonder kunststoffen voor te stellen. Je zou geen auto hebben, geen keukentoestellen. Kunststoffen brengen enorm veel duurzame verbeteringen in het leven van mensen en maken het leven veiliger.”

Duurzaamheid, allemaal goed en wel, maar wat met de recyclage van polyamide?

BONTE. “Je kunt polyamide meerdere keren recycleren. Je kunt het bijvoorbeeld uit een auto-onderdeel halen, vermalen en opnieuw spuitgieten tot een ander onderdeel. Het verliest zijn intrinsieke eigenschappen niet na diverse stappen in het productie- of het recyclageproces. Wij zijn leiders in gerecycleerde polyamide. Meer dan 10 procent van onze productie is gebaseerd op gerecycleerd materiaal, en dat willen we optrekken naar minstens 20 procent.”

U hebt jaren in het buitenland gewerkt. Wat is u opgevallen sinds uw terugkeer naar België?

BONTE. “Niets wereldschokkends, al voel ik dat we in een heel individualistische maatschappij leven. Ik heb onder meer vijf jaar in Azië gewoond. Het collectieve belang heeft daar een veel grotere waarde. Hier voel ik daarvoor veel minder aandacht, en ik voel hier ook veel minder trots op het land, om samen iets te presteren. Dat is jammer, net als het voortdurend verder wegzakken in de ranglijsten, zoals voor onderwijs. Dat stoort mij. Je voelt duidelijk dat we wat zelfgenoegzaam zijn geworden. We lezen de statistieken wel, maar slagen er niet om te zeggen dat het genoeg is geweest en te werken aan een kentering. Veel van onze structuren en systemen zijn complex, en discussies erover verzanden in die complexiteit. Er is daardoor geen aandacht meer voor de echte issues van het land. En dat terwijl Vlaanderen, en bij uitbreiding België, het Singapore aan de Noordzee had kunnen zijn, met ons potentieel aan wereldhavens, kennis en entrepreneurs.”

DOMO is vrij onbekend. Stoort u dat niet?

BONTE. “Ik heb daar geen probleem mee. We zijn niet beursgenoteerd. We staan dus ook niet elk kwartaal voor de financiële analisten, met de media erbij. Maar in de sector zijn wij heel bekend. Technyl, dat zeventig jaar bestaat, is een icoon in de industrie. Praat maar eens met klanten in andere werelddelen: ze kopen geen polyamide, maar Technyl nummer zoveel. Daarop kunnen wij ons bedrijf verder bouwen en sturen.”

Hoe ziet u de toekomst?

BONTE. “We zijn leiders in duurzaamheid en we zijn in staat onze klanten te volgen in andere werelddelen. We merken duidelijk dat we projecten binnenhalen voor de neus van sommige grote concurrenten. Dit is een bedrijf met veel kansen. We zullen vooral buiten Europa groeien. We bouwen een nieuwe fabriek in China en breiden uit in de Verenigde Staten en India. In Europa investeren we voornamelijk in de duurzaamheid van onze productiesystemen. We hebben een partnerschap gesloten met EDF-dochter Hynamics voor de bouw van een installatie voor de productie van groene waterstof in Frankrijk. Wij hebben heel veel waterstof nodig voor de productie van polyamide 66.”

Wilt u DOMO op lange termijn onafhankelijk houden?

BONTE. “DOMO is een familiebedrijf, maar dat betekent niet dat andere opties uitgesloten zijn. Als er zich een kans voordoet, moet die bekeken worden. Er zijn daarover geen dogma’s. De enige vraag zal zijn of die kans echt waarde creëert voor het bedrijf en de aandeelhouder.”

Wordt er aan de deur geklopt?

BONTE. “Deze sector gaat door een enorme transitie. Het zou verwonderlijk zijn als er in het actieve landschap van de kunststoffen en de chemie niets zou gebeuren. Maar goed, voor DOMO is er niets concreet op dit ogenblik. Dat we in trek zijn? Des te beter.”

Vreesde u dat de familie De Clerck de rol van schoonmoeder zou spelen?

BONTE. “Niet echt, omdat we hadden doorgesproken hoe ik het bedrijf wilde leiden. Dat voelde heel comfortabel. En een familiaal bedrijf heeft ook voordelen. De gesprekken en beslissingen zijn heel kort en duidelijk. Zo kan ik snel schakelen.”