We richten onze eigen onderneming op: van probleem over bescherming tot pitch

Hoe voelt het om voor uzelf en voor andere mensen een inkomen te genereren uit het niets. Om dat te weten te komen, gaan we zelf ondernemen. We beginnen een eigen zaak. Niet zomaar een zaak, maar eentje met potentieel om te groeien. Volg ons ondernemersverhaal van start tot finish en leer uit onze fouten.

We hebben een idee in ons hoofd, waarvan we willen uitzoeken of er een businessmodel in zit. Het idee? Denk Duolingo, maar dan voor beleggers. Een app, die een beetje verslavend is, waarmee mensen spelenderwijs financiële kennis opbouwen. Mikken we op een formule met een maandelijks abonnement of werken we met adverteerders zodat we de app gratis kunnen aanbieden. Of sluiten we partnerschappen met banken en brokers? Dat moeten we allemaal nog uitzoeken. Het gaat ons vooral om de doelgroepen die de traditionele banken nauwelijks aan het beleggen krijgen: vrouwen, moslims of mensen die positieve impact willen hebben met hun centen.

Durf erover te praten

“Heb je al eens in je omgeving over jouw idee gepraat?”, steekt Annelies Leysen, bedrijfsadviseur bij het Contact Center van Vlaio, van wal als we haar de vraag stellen waar we het best beginnen. “Durf erover te praten met mensen. Zien zij er iets in? Zouden zij gebruik maken van jouw product of dienst? Zouden ze bereid zijn daarvoor te betalen en hoeveel? Dat is geen garantie dat die mensen een betalende gebruiker van je app worden, maar die gesprekken kunnen al veel informatie opleveren.”

Vlaio biedt op zijn website gratis een gids aan voor startende ondernemers, waarin ook een invuloefening staat om uw eerste klanten te vinden. Maar ook meer ervaren ondernemers kunnen die gebruiken als ze een nieuwe doelgroep willen aanspreken of een nieuwe markt willen aanboren. Er staan vragen in zoals ‘wie zijn uw klanten en ambassadeurs?’, ‘waarom bestaat uw product?’, ‘welke marketing- en verkoopkanalen zet u in en hoeveel gaat u hiervoor uitgeven?’

Elke echte of potentiële klant geeft nieuwe inzichten. We moeten met zo veel mogelijk mensen praten over ons idee.

Ons idee is niet baanbrekend, maar we willen toch liever niet dat iemand ermee wegloopt. Kunnen we zomaar met iedereen praten over onze plannen? “Wij zijn gebonden door geheimhouding. Met de medewerkers van het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen kun je dus vrijuit spreken”, legt Annemie Hautekiet, bedrijfsadviseur bij Vlaio, uit. “Zolang het om een concept gaat, dat nog uitgewerkt moet worden en alleen maar in je hoofd bestaat, kun je niks beschermen. Een idee is vrij.”

Eerst het probleem, dan de oplossing

Annemie Hautekiet: “Als je jouw idee meer concreet gaat uitwerken, dan komen er mogelijke elementen bij die je kunt beschermen. Stel dat je een programmeur een softwarecode laat uitwerken, dan is die code ‘beschermbaar’. Als je de app een naam geeft en een logo ontwikkelt, dan kun je die beschermen.” Maar zover zijn wij nog niet. ‘Duolingo voor beleggers’ is geen originele naam. En hoe zal het virtuele leercircuit voor de gebruikers van de app eruit zien? Welke beloningen willen we aan elk niveau koppelen? Dat weten we nog niet precies.

Volgens Robin De Cock, hoofddocent Innovation & Entrepreneurship aan de Antwerp Management School (AMS), is het niet erg dat de oplossing nog niet op punt staat. Hij vindt dat we eerst het probleem grondig moeten begrijpen vooraleer we een oplossing proberen te bedenken. “Jij botste op een probleem. Zijn er nog mensen die dat als een probleem ervaren? Zijn er genoeg mensen om een bedrijf rond de oplossing te bouwen? Hoe groot is de markt? Wat zijn de segmenten op die markt? Je moet ook dieper graven naar het onderliggende probleem. Pas daarna kun je onderzoeken of de oplossing die je in je hoofd hebt efficiënt is. Die oplossing moet je vervolgens valideren door ze uit te testen.”

Ondernemingsidee

Uit de opleiding Sustainable Innovation & Entrepreneurship van AMS zijn al succesvolle ondernemingen voortgekomen, zoals Loop Earplugs. Opvallend: het is geen vereiste om een ondernemingsidee te hebben voor u aan de opleiding begint. Aan het einde van het programma, dat een jaar duurt, maakt u een onderbouwd businessplan als masterproef voor uw start-up of voor een innovatief idee van een bestaand bedrijf. De opleiding kost 19.500 euro (vrijgesteld van btw).

Professor De Cock, ook te vinden op TikTok als thestartupprof, vindt dat er voor- en nadelen zijn aan het aanvragen van bescherming voor intellectuele eigendommen. “Er zijn bepaalde regels voor octrooien. Als je product niet aan die regels voldoet, dan kun je er geen octrooi voor krijgen. Als ondernemer wil je je product zo snel mogelijk naar de markt brengen en geen drie jaar wachten op het octrooi. Het kan best zijn dat iemand anders je voor is en een gelijkaardig product begint te commercialiseren, terwijl jij nog met het octrooiproces bezig bent. Het kost ook wel wat om een product te laten beschermen. Aan de andere kant: investeerders appreciëren die bescherming wel en je zult erdoor gemakkelijker financiering kunnen ophalen. De wetenschap dat een product uniek is, geeft een zekere rust.”

Marktonderzoek

Het internet is uw vriend. ChatGPT en Gemini kunnen u snel op weg helpen naar academisch onderzoek of enquêtes in uw doelgroep. Er zijn verschillende onderzoeken in binnen- en buitenland over de barrières die vrouwen beletten om te beleggen, maar ook over hoe financiële instellingen tekortschieten in een dienstverlening op maat van vrouwen. Over wat moslims tegenhoudt om te beleggen, zijn er veel minder studies. We zouden zelf enquêtes kunnen opzetten, maar dat kost geld.

“Waarom niet beginnen bij het begin? Ik denk bijvoorbeeld aan Statbel, het nationaal bureau voor de statistiek. Hoeveel geld staat er op spaarrekeningen? Hoeveel ondernemingen zijn er al actief op jouw terrein? Je zult daar al veel informatie vinden om de markt in kaart te brengen. Daarna moet je een meer kwalitatieve enquête van je potentiële publiek doen”, reageert Annelies Leysen met gezond boerenverstand. Bij Statbel leren we bijvoorbeeld dat er eind september 2024 maar liefst 491 miljard euro van Belgische particulieren op zicht-, spaar- en termijnrekeningen staat. Dat is 41.551 euro per Belg of 94.505 euro per huishouden. Dat is veel geld op rekeningen die nauwelijks – of in het geval van de 131 miljard euro op zichtrekeningen en onder de matras – zelfs helemaal geen rente opbrengen.

Geheimhoudingscontract

Zodra ons idee wat meer vorm krijgt en we vertrouwelijke zaken delen met buitenstaanders, dan zouden we wel een contractuele bescherming kunnen inbouwen. “Er zijn veel ondernemers die een app of een website willen laten bouwen door een programmeur, omdat ze het zelf niet kunnen. Je kunt die mensen een geheimhoudingscontract laten tekenen, voor je de opdracht geeft. Daarvoor moet je wel een bewijs hebben vanaf wanneer jij al met dat idee in je hoofd zat. Zo’n bewijs van datum kun je op verschillende manieren creëren door het idee te deponeren bij i-Depot, een soort virtuele kluis bij het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom. Je kunt het bewijs van datum ook laten registreren bij het kadaster of bij een notaris.”

Het is lastig om veel over jouw product of dienst te praten als je elke gesprekspartner met een handtekening onder een contract geheimhouding moet laten beloven. “Als je je concept kort wil aftoetsen, ga je niet veel vertrouwelijke informatie vrijgeven”, lacht Annemie Hautekiet. “Stel dat jouw bedrijf bijvoorbeeld elektriciteit wil opwekken met zonnepanelen. Zolang je in de conceptfase zit, kun je een pagina’s lang contract maken, maar daarmee heb je nog geen echte bescherming. Stel dat je effectief een betere manier hebt uitgewerkt om zonne-energie op te wekken, dan kun je die wel beschermen. Enkel nieuwe of vernieuwende inzichten of uitvindingen kun je beschermen. Het hoeft niet altijd hightech te zijn: je kunt bijvoorbeeld ook een nieuw recept om koekjes te bakken laten beschermen.”

Ideeën kopiëren

De koekjes doen ons denken aan speculoos en speculoospasta. Op de publieke omroep liep in 2007 een wedstrijd voor uitvinders, De Bedenkers. Verschillende deelnemers hadden los van elkaar het concept van speculoospasta bedacht. De winnares van de wedstrijd ging in zee met Lotus Bakeries, die op basis van haar recept een speculoospasta ging produceren. Lotus Bakeries kocht het octrooi over van de twee andere deelnemers, die al in 2006 een octrooi hadden aangevraagd. Uiteindelijk werd het octrooi door de rechtbank van koophandel in Gent vernietigd, omdat het recept al langer beschikbaar was via de Nederlandse receptensite Oma Wapsie. Om maar te zeggen dat u zich het best goed laat adviseren als u een bescherming wil aanvragen voor uw product.

Robin De Cock: “De meeste ondernemers vinden het belangrijker om feedback te krijgen op hun idee om te groeien, dan hun idee te beschermen. De kans is klein dat iemand een idee zomaar gaat kopiëren, maar het kan gebeuren. Daarom raad ik aan om wel het concept te delen, maar niet alle details of hoe het precies werkt. Dat hoef je ook niet met iedereen te delen.”

Feedback

Ons idee heeft nog niet veel vorm. Daarom bellen we met twee ‘concurrenten’, die met iets gelijkaardigs maar toch niet helemaal hetzelfde idee aan de slag zijn gegaan. Daarnaast krijgen we de raad te bellen met een bekende investeerder in fintechbedrijven: Jürgen Ingels. We trekken onze stoute schoenen aan en we bellen. Hij staat ons een half uur lang heel vriendelijk te woord en stelt zeer kritische vragen. Overtuigd van ‘ons probleem’ is hij niet, dat we er geld mee kunnen verdienen, gelooft hij ook niet echt, volgens ons. Annelies Leysen merkt op dat hij eigenlijk ook niet tot ons doelpubliek hoort en dat we in deze fase nog niet met potentiële investeerders, maar wel met potentiële klanten moeten praten. We nemen zijn waardevolle feedback in ieder geval mee.

We onthouden ook dat onze pitch nog veel beter moet, om klanten, partners, medewerkers en, in een latere fase, investeerders te overtuigen. Volgens Robin De Cock draait een succesvolle pitch om 4 P’s, in het Engels. “Profile: wie ben jij? Plan: wat is jouw verhaal? Proof: welke bewijzen heb je? Performance: hoe presteer jij op het moment van de pitch?” Hij heeft in zijn boek Mastering the pitch een vragenlijst opgenomen, die behulpzaam is om te checken of eender welke presentatie die u moet geven als ondernemer of als werknemer goed in elkaar zit. We hebben het bijvoorbeeld zelf ook al gemerkt, als luisteraars, dat een sterke connectie tussen de persoonlijke drijfveren van ondernemers en het onderliggende probleem dat de ondernemers willen oplossen een boodschap kan versterken. De eerste van de vijftig vragen draaien daar om (zie kader onderaan dit artikel). Nog veel werk voor de boeg dus.

Tweede aflevering: Welke opleidingen, trainingen, netwerken en/of mentoren zijn geschikt om onze onderneming te doen groeien?

Derde aflevering: Hoe gaan we van solopreneur(s) naar een team?

Hier vindt u het sustainable business model canvas van Vlaio, om uw ondernemingsplan overzichtelijk op één poster te zetten en een link naar de startersgids.