Warme bakkers zien hun winst in rook opgaan: ‘Dit jaar is voor ons om zeep, punt uit’

Ook de grotere kmo-bakkerijen voelen de torenhoge gasprijzen diep in hun portemonnee. Er zijn geen eenvoudige oplossingen als de energiekosten maal vijf gaan.

Bakkerij Aernoudt vernieuwde twee jaar geleden grondig haar installaties. “We zijn 20 procent energiezuiniger, maar dat helpt ons vandaag slechts deels vooruit”, verzucht medezaakvoerder Carolien De Sutter. Ze doet haar verhaal te midden van bijna dertig ovens in het centrale atelier van de bakkerijgroep in Gentbrugge. Samen met Luc De Corte heeft ze de bakkerij de voorbije decennia uitgebouwd tot een begrip in Oost-Vlaanderen, met een omzet van 28 miljoen euro, 32 winkels, 179 medewerkers en in het weekend 300 flexi-jobbers. Aernoudt bakt dagelijks 10.000 broden en 20.000 koeken, aangevuld met belegde broodjes en taarten. “We omschrijven onze productie als grootambachtelijk”, legt Carolien De Sutter uit. “Veel processen gaan zoals in een kleine winkel en veel gebeurt nog met de hand. We doen dat wel op grote schaal in de centrale bakkerij.”

De ovens in Gentbrugge worden nog altijd verwarmd met aardgas. “Terwijl we hetzelfde verbruiken, is onze energiefactuur gestegen van 200.000 naar 700.000 à 800.000 euro”, zegt De Sutter. “We dekken onze energiekosten steevast in voor de komende jaren. In 2021 hebben we dat pas in het najaar gedaan, toen de markt al steeg. We hebben de fout gemaakt om te wachten. We dachten toen dat na de stijging nog wel een daling zou volgen.”

Winsten verdampen

De verviervoudiging van de energiekosten bij Bakkerij Aernoudt is pittig, maar bij de collega’s van de bakkerijgroep Au Flan Breton is de impact nog zwaarder. De groep baat vijftien winkels uit in de regio tussen Tervuren en Leuven. In vijftien jaar dreven Frederik en Petra Delrue de omzet van de groep op van 220.000 naar 8 miljoen euro, met 200 medewerkers (van wie 90 voltijds).

“Vergeleken met deze periode vorig jaar zagen we de maandelijkse energiefactuur stijgen van 5.000 naar 25.000 euro”, rekent Frederik Delrue voor. “De voorbije jaren maakte Au Flan Breton winst, maar die winst gaat nu in rook op.” In de twee ateliers in Tervuren verwerkt Au Flan Breton 750 ton bloem per week. De acht ovens hebben een hoog verbruik en zijn volgens Delrue niet ideaal geïsoleerd. “Dat speelt zeker in ons nadeel, maar daarnaast hebben energiemakelaars ons helaas lang geadviseerd met een variabel tarief te werken.”

De energiekosten zijn niet de enige zorg. “In ons productieproces wegen de personeelskosten het zwaarst”, legt Carolien De Sutter uit. “Door de indexering stijgen de lonen met 10 procent. Verpakkingen zijn 20 tot 25 procent duurder geworden, graan 25 procent en grondstoffen als suiker, zout en chocolade 13 procent.”

Geen compromissen

In 2004 werd de vaste broodprijs afgevoerd. Bakkers kunnen sindsdien hogere kosten doorrekenen aan de klant. In februari verhoogde Bakkerij Aernoudt de prijs van brood, koeken en belegde broodjes met 3 procent, en in juni nog eens met net geen 5 procent. “Dat dekt lang niet alle extra kosten”, benadrukt Carolien De Sutter. “Maar we moeten uiteraard de markt volgen, want de consument moet die prijzen ook nog kunnen betalen. Onze winst daalt dus.”

Een wit brood van 800 gram kost vandaag 3 euro in de bakkerijen van Au Flan Breton. Een jaar geleden was dat nog 2,6 euro. Vanaf 15 september kost een brood er 3,2 euro. “Als ik de prijs naar 4 euro zou optrekken, verkoop ik geen enkel brood meer”, vreest Frederik Delrue. “De ambachtelijke bakkers hebben destijds gestreden om de broodprijs vrij te maken. Ze beseften toen niet dat er een kloof zou ontstaan met de prijs van het brood in de supermarkten, waar je nog altijd een brood voor 2 euro kunt kopen. Als brood overal 3 euro zou kosten, kiezen de mensen weer voor de ambachtelijke bakker. Maar dat kun je nooit meer terugdraaien. Ik krijg hallucinant veel vragen van bakkers uit de regio om hun zaak over te nemen.”

“Mijn zaak steunt op kwalitatieve producten en vriendelijk personeel dat keihard werkt”, zegt Delrue. “Daar sluit ik geen compromissen in. Als ik door de gestegen kosten de broodprijs moet verhogen, vind ik dat daarom te verantwoorden. Maar energie is weggegooid geld, want mijn product wordt er niet beter door. Dat maakt deze situatie enorm zuur.”

Bakkerij van de toekomst

De broodprijs optrekken is dus geen wondermiddel. De bakkerijen willen investeren in duurzamere processen en meer energie-efficiënte toestellen. Bakkerij Aernoudt maakte al langer werk van een duurzaamheidsstrategie. Het bouwde niet alleen zuinigere ovens, maar legde ook het dak in Gentbrugge vol met zonnepanelen en het bande plastic zakjes uit de winkels. “Bij elke investering bekijken we hoeveel energie we kunnen besparen”, zegt Carolien De Sutter. “Voor de grote diepvriescel die we bijbouwen, gebruiken we een CO2-booster die de temperatuur efficiënt regelt.”

Ook Au Flan Breton werkt aan duurzaamheid, maar het ziet zijn plannen te laat komen. “We hebben een plan voor een nieuw atelier, onze bakkerij van de toekomst, op een terrein van 5.000 vierkante meter in Tervuren. Het is al goedgekeurd, maar een buurman maakt bezwaar. Op die plaats komen nieuwe ovens en we bekijken de mogelijkheid om ovens op elektriciteit te installeren, zonder aardgasverbranding. Het is jammer dat onze plannen door de crisis zijn ingehaald.”

Een dag sluiten

Luc De Corte van Bakkerij Aernoudt voerde in 2007 een opmerkelijk gevecht om elke dag de deuren te mogen openen, tegen de verplichte sluitingsdag. Het idee om op kalme dagen de winkels te sluiten om energie te besparen, ligt er dan ook niet op tafel. “Een dag sluiten zou ons niet zoveel opleveren”, zegt Carolien De Sutter. “We hebben een vaste dag- en nachtploeg en ons atelier draait dagelijks.”

“Wij overwegen wel extra dagen te sluiten,” zegt Frederik Delrue, “maar of we dat ook echt gaan doen, is nog niet zeker.” Evolueren naar een groep met minder winkels is evenmin een optie, maar de groeiplannen staan wel onder druk. “Voorlopig komen er geen nieuwe winkels van Au Flan Breton bij. In onze regio is nochtans een potentieel voor vier tot vijf nieuwe vestigingen. We willen groeien naar dertig winkels, maar nu even niet. Dit jaar is voor ons om zeep, punt uit. En toegegeven: we kijken met enige jaloezie naar de steun die de horeca tijdens de coronacrisis kreeg. Die strijd wordt nu niet gevoerd voor de bakkers.”

Private equity

Bakkerij Aernoudt opent dit jaar twee nieuwe winkels, in Gent en Overmere. “Die plannen gaan we uitvoeren”, zegt Carolien De Sutter. “In het voorjaar overwogen we even uitstel. Maar deze situatie gaat niet meteen weg en stilstaan is achteruitgaan. We volgen de energiecrisis nauwgezet en doen wat we kunnen.”

Bakkerij Aernoudt kan voor haar groei sinds 2017 rekenen op de steun van de investeringsmaatschappijen Vectis Private Equity en Finco Private Equity. Au Flan Breton hield de boot van investeerders af, maar Frederik Delrue herziet zijn mening. “Onze bakkerij is meer dan honderd jaar oud. Het is ons kind, maar je hebt ook een financiële verantwoordelijkheid. Twee jaar geleden was private equity onbespreekbaar voor ons. Maar gezien de crisis waarin we nu beland zijn, zou ik het absoluut durven te overwegen.”