Waarom ook AA Gent een nieuwe investeerder nodig had

Covid maakte een einde aan het zelfbedruipende financieel model van AA Gent. En dus moest ook deze voetbalclub op zoek naar extern kapitaal. “Als we met andere topclubs willen blijven concurreren, was er geen andere optie”, zegt CEO Michel Louwagie.

Waarom was die operatie nodig? Terwijl heel wat Belgische voetbalclubs overleven bij gratie van een kapitaalkrachtige investeerder, was AA Gent lange tijd een buitenbeentje. Onder impuls van voorzitter Ivan De Witte en CEO Michel Louwagie wist de club jarenlang zowel sportief goed te presteren als financieel op eigen kracht te overleven.

Daar zat de verhuizing in 2013 naar een splinternieuw stadion, de Ghelamco Arena, voor iets tussen. Dat zorgde in tien jaar voor een verdubbeling van de recurrente inkomsten tot 37 miljoen euro. Tellen we daar de horeca-activiteiten in het stadion (Horeca Foot BV) bij, dan komen we zelfs aan 45 miljoen euro recurrente inkomsten.

Aan de kostenzijde liet CEO Louwagie zich kennen door zijn spreekwoordelijke zuinigheid: “We hebben jarenlang elke euro twee keer omgedraaid”, vertelt hij. “En toch slaagden we er elk jaar in ons te kwalificeren voor Europees voetbal. Daardoor nam de waarde van onze spelers toe, en konden we mooie, niet-recurrente transferinkomsten realiseren.”

Dat model hield stand tot de coronapandemie in maart 2020 het land lamlegde. Evenementen werden geannuleerd, de horeca ging dicht. “De competitie 2019-2020 werd voortijdig afgebroken. De play-offs gingen niet door. Er werden maar 29 wedstrijden gespeeld in plaats van 40. De horeca in de Ghelamco Arena moest noodgedwongen maandenlang dicht”, schetst Louwagie het doemscenario dat de club overviel.

Tegelijk bleven de operationele kosten lopen: “Het stadion kost ons jaarlijks 6 miljoen euro: opstalrechten, parkings, nutsvoorzieningen, de vereniging van mede-eigenaars, de afbetaling van het krediet enzovoort. Die kosten bleven gewoon doorlopen, maar ook de spelers moesten doorbetaald worden.”

Roofbouw

“De covid-crisis heeft ons verplicht roofbouw te plegen op ons model”, geeft de CEO van AA Gent toe. “We verkochten Jonathan David voor 27 miljoen euro plus een vaste bonus, en dat geld hebben we integraal gebruikt om de operationele kosten te dekken. In normale omstandigheden hadden we die som kunnen herinvesteren in de sportieve uitbouw van de club.”

In het seizoen 2019-2020 leed AA Gent voor het eerst sinds lang een boekhoudkundig verlies van 5,8 miljoen euro. Mede door het aanslepen van de pandemie en de beperkende overheidsmaatregelen volgden nog twee verliesjaren (respectievelijk 2,3 miljoen en 6,1 miljoen euro verlies in 2020-2021 en 2021-2022). En voor het pas afgesloten boekjaar 2022-2023 houdt Louwagie rekening met 10 miljoen euro verlies. Daardoor is het eigen vermogen weggesmolten van 31 miljoen euro medio 2019 tot iets meer dan 5 miljoen euro.

Lees verder onder de tabel

Zonder de inbreng van vers kapitaal dreigde AA Gent dit seizoen op een negatief eigen vermogen uit te komen. “Dan had er niets anders opgezeten dan al onze beste spelers te verkopen en te hopen dat de ploeg er het beste van maakte. Dat zou een enorm risico geweest zijn in een seizoen dat er voor het eerst drie potentiële dalers zijn. Dat konden we ons niet permitteren, en de supporters zouden het niet gepikt hebben”, beseft Louwagie.

Het zit Louwagie hoog dat andere clubs al jarenlang teren op de kapitaalinbreng van hun vermogende aandeelhouders. Denk aan Marc Coucke bij Anderlecht of Paul Gheysens bij Antwerp FC. Maar ook kleinere clubs, zoals Cercle Brugge of OH Leuven, kunnen rekenen op een rijke zusterclub uit het buitenland, die jaarlijks de verliezen uitgomt door vers kapitaal in te brengen.

Uit de jaarrekeningen van de clubs kunnen we opmaken dat aandeelhouders in de voorbije vijf seizoenen meer dan 515 miljoen euro verse middelen in het Belgische profvoetbal gepompt hebben. Dat was mogelijk, omdat de Europese en de Belgische voetbalbond de teugels vierden en tijdens de covid-periode ongelimiteerd kapitaalverhogingen toestonden. Voor die periode golden er beperkingen op de kapitaalinbreng.

Oneerlijke concurrentie

Kun je spreken van oneerlijke concurrentie? Louwagie wil het niet met zoveel woorden gezegd hebben, maar hij geeft toe dat de wildgroei aan kapitaal de markt verstoord heeft: “De supporters willen maar één ding: winnen. Zij hebben geen boodschap aan het financiële plaatje van de club. Maar om mee te doen aan de top, moet je goede spelers hebben, en als je dan ziet hoe de lonen de voorbije jaren geëxplodeerd zijn… Wij zijn daarin een stuk moeten meegaan, maar eigenlijk konden we niet volgen. Dat had te maken met de pandemie, maar ook met de overheidsbeslissing om de sociale lasten te verhogen. Die maatregel werd van kracht halfweg het seizoen 2021-2022 en kostte ons in zes maanden 4,5 miljoen euro.”

Voor AA Gent zat er niets anders op extern kapitaal aan te trekken, als de club wilde blijven meedraaien aan de top. Op een gegeven moment waren er gesprekken met een belangrijke Amerikaanse investeerder, vertelt Louwagie: “Maar dan kom je terecht bij iemand die ook andere clubs bezit. Wij wilden niet als satellietclub dienen voor een grotere club, maar aan de top van de piramide staan. Als Belgische club is dat niet vanzelfsprekend. Eigenlijk is een club als AA Gent te klein om als topclub in de piramide te staan, en te groot om als tweede in de pikorde te staan. Wij spelen bijna altijd Europees voetbal, en we dreigden in een situatie terecht te komen dat de eigenaar met twee ploegen in Europa zou zitten. Dat laat de UEFA niet toe en dan moet er gekozen worden.”

Uiteindelijk vond AA Gent met de ondernemer Sam Baro een geschikte overnemer. Baro maakte naam als oprichter en CEO van het hr-bedrijf Planet Group. Daarnaast bezit hij een catering- en evenementenbedrijf, en belangen in de mediasector.

Louwagie: “Ik denk dat de bedoeling is terug te keren naar het businessmodel van gezond financieel beheer, zoals we dat voor covid hadden. Dat wil zeggen: jaarlijks de operationele tekorten bijpassen met de inkomsten uit transfers en uit Europees voetbal. Dat moet mogelijk zijn, omdat de Belgische voetbalbond zijn reglement inzake de leefbaarheid van voetbalclubs heeft aangepast.”

Clubs die eind juni 2022 een negatief eigen vermogen hadden, krijgen vijf jaar om het tekort weg te werken. Jaarlijks moet er een verbetering van 20 procent zijn, waardoor kapitaalinjecties gradueel beperkt worden. Ook de spelers- en trainerslonen moeten over een periode van vijf jaar evolueren tot maximaal 70 procent van de operationele inkomsten van de club.

Spelerslonen moeten naar beneden

Dat kan volgens Louwagie de markt normaliseren en het Belgische voetbal gezonder maken: “De lonen moeten naar beneden en de kapitaalverhogingen moeten beperkt worden. Onder die voorwaarden kunnen clubs met een gezond financieel beleid opnieuw concurreren tegen de rest.”

Zo heeft AA Gent beslist geen ‘zotte’ spelerslonen meer uit te keren. “We keren terug naar de situatie dat we – orde van grootte – geen spelerssalarissen boven 1 miljoen euro toekennen”, zegt hij. “Ook in het opbod van transfersommen om spelers te kopen gaan we niet mee. Tenzij het iemand met uitzonderlijke kwaliteiten is, is er weinig verschil tussen een speler die 3 miljoen of 7 miljoen euro kost. Het belangrijkste is de speler op het goede moment te kopen. Als hij zich bij jou kan ontwikkelen, heb je er sportief baat bij en kun je hem met een mooie meerwaarde verkopen.”

De Gentse spits Gift Orban is daarvan een goed voorbeeld. “We hebben 3 miljoen voor hem betaald en zijn waarde ligt momenteel al tien keer zo hoog”, weet Louwagie. De Bruggeling werkt al 33 jaar voor AA Gent en bouwde in die periode heel wat sportieve, financiële en technische knowhow op in het kopen en verkopen van spelers. Hij doet er nog één jaartje bij, maar daarna is het aan anderen.

“Dat is een van de uitdagingen voor de nieuwe aandeelhouder”, zegt Louwagie. “Hij zal de juiste managementkwaliteiten moeten rekruteren. Daarnaast is een goede trainer cruciaal, evenals een goed rekruterings- en scoutingapparaat.”

Elke Belgische voetbalclub is genoodzaakt jaarlijks zijn beste spelers te verkopen. Louwagie: “Als ik cynisch ben, zou ik zeggen dat een topclub in België momenteel een exploitatietekort moet hebben. Dat is bijna de garantie dat je sportief niet in de problemen komt. Want het tekort komt voort uit de hoge lonen, en dat betekent normaal dat je goede spelers hebt. Een exploitatietekort biedt sportieve zekerheid. Je moet er alleen voor zorgen dat je met transfers en Europees voetbal het gat in de rekening dicht rijdt.”

Die twee zaken gaan hand in hand: door Europees te spelen, stijgt de waarde van een spelersgroep. “Op die manier kun je ervoor zorgen dat niet-recurrente inkomsten uit transfers en Europees voetbal recurrent worden. Dan kun je een exploitatieverlies omzetten in een boekhoudkundige winst en met die winst versterk je het eigen vermogen, en dan heb je geen vers extern kapitaal nodig”, legt Louwagie het plan voor de komende jaren uit.

AA Gent geniet het voordeel over een zeer degelijk oefen- en opleidingscomplex te beschikken. “Aan onze Champions League-campagne van enkele jaren geleden hielden we 10 miljoen euro over. Dat geld hebben we daarin geïnvesteerd, waardoor we er geen kredieten voor hoefden aan te gaan. Dat die infrastructuur er is, heeft zeker geholpen om de nieuwe aandeelhouder over de streep te trekken.”