Waarom het vertrek van Dominique Leroy op een slecht moment kwam voor Proximus

Proximus moest op zoek naar een nieuwe CEO, nadat Dominique Leroy ontslag nam. Degene die het roer van haar overneemt, wacht een woelige vaart.

De opvolger van Leroy als CEO van Proximus zal in de eerste jaren van zeker zes grote problemen wakker liggen.

1: De interne onrust

De opvolger van Dominique Leroy komt terecht in een bedrijf waar de zenuwen strak gespannen staan. Begin 2019 lekte vroegtijdig een ingrijpende reorganisatie uit. De telecomoperator wil in drie jaar 1900 banen schrappen. Ontslagen worden zo veel mogelijk vermeden. Vertrekkende of gepensioneerde medewerkers worden niet vervangen en het getroffen personeel kan solliciteren voor nieuwe functies.

In de eerste interviews na de aankondiging van haar vertrek gaf Leroy aan dat de onderhandelingen met de vakbonden trager verlopen dan verwacht. Ze hoopt op een akkoord tegen haar vertrek op 1 december, maar de vakbonden spelen het spel hard. Maandag eisten ze het onmiddellijke vertrek van Leroy omdat ze anders nog meer gevoelige informatie zou kunnen meenemen naar KPN. De Nederlandse operator werd al verschillende keren als kandidaat-overnemer genoemd. Het management van Proximus ziet geen concrete aanleiding voor de intrede van KPN in de Belgische markt. KPN verkocht het Belgische Base in 2015 aan Telenet en concentreert zich op de Nederlandse markt.

Proximus-voorzitter Stefaan De Clerck liet weten dat een sneller vertrek van Leroy niet aan de orde is. De bonden beraden zich over acties, maar het ziet ernaar uit dat het vertrek van Leroy de bonden extra munitie geeft om de onderhandelingen te vertragen en extra toegevingen af te dwingen.

2: Een verslechterde markt

De nieuwe CEO van Proximus zal de reorganisatie niet helemaal kunnen terugschroeven, want donkere wolken pakken zich samen boven de Belgische telecommarkt. “De concurrentie is groter geworden door ingrepen van de overheid”, stelt David Vagman, telecom-analist van ING. “De toezichthouder verlaagde bijvoorbeeld de groothandelstarieven die uitdagers als Orange moeten betalen aan Telenet en Voo voor het gebruik van het kabelnetwerk. Er zal een grotere druk komen op de telecomprijzen. België is een mature markt, zowat iedereen heeft intussen breedbandinternet, een smartphone of digitale tv. Bovendien is er een trend dat mensen hun tv-abonnement of betaalzenders opzeggen voor nieuwe streamingdiensten.”

Ook vaste telefonie, de oeractiviteit van Proximus, staat onder druk door Whatsapp en andere chatdiensten. Proximus presteerde de voorbije jaren wel goed. Leroy deed de omzet vier jaar op rij stijgen. Net als Telenet scoorde Proximus met bundels voor abonnementen voor telefonie, televisie, vast- en mobiel internet, maar het wordt dus moeilijk de inkomsten per gebruiker nog te laten stijgen. Proximus is wel vastbesloten de jongere generaties aan zich te binden, die een deel van hun telecombundel willen afbouwen. Het heeft in zijn tv-pakket nu al de optie de streamingdienst Netflix te nemen in plaats van de klassieke betaalzenders. Daarnaast heeft het de Pickx-app, een gepersonaliseerde selectie van programma’s van de klassieke zenders.

3: investeren tegen telenet en voo

Tegelijk moet Proximus zwaar investeren. Het zwaartepunt is de uitbreiding van het glasvezelnetwerk, een investering van 3 miljard euro. De ruggengraat van het netwerk is al geconverteerd naar de veel snellere glasvezel, maar de aansluitingen bij de mensen thuis verloopt nog via de klassieke koperen telefoonlijn. Dat zet een rem op de snelheden die Proximus kan aanbieden.

Die aansluitingen vernieuwen is zeer duur, maar noodzakelijk. “De grote concurrenten Telenet en Voo (een Waalse kabeloperator, nvdr) kunnen nog een tijdje de snelheid van hun coaxkabelnetwerk opdrijven. Proximus botst met breedbandinternet via de telefoonlijn stilaan tegen de technologische limieten en moet sneller investeren dan de kabeloperatoren”, zegt David Vagman van ING. “Bovendien wil de overheid dat het glasvezelnetwerk ook tegen een concurrentiële groothandelsprijs wordt opengesteld voor Orange en co. Bij de bespreking van de kwartaalresultaten deze zomer liet Dominique Leroy zich al ontvallen dat de rekening niet meer klopt door die tarieven. Ik had wel de indruk dat Proximus zijn investeringen in glasvezel de komende jaren wou opdrijven. Nu zijn de plannen redelijk voorzichtig. Dat is misschien maar goed ook. Enkel bedrijven zijn misschien bereid meer te betalen voor een veel snellere internetaansluiting. Bestaande klanten zullen verwachten dat de tarieven gelijk blijven en klanten van pakweg Telenet zullen een glasvezelaansluiting niet de grote troef vinden om over te stappen.”

Het is niet de enige dure werf. Proximus moet zoals alle operatoren ook de komst van het snellere 5G-netwerk voorbereiden. Daarvoor vond het wel al een oplossing door samen te werken met zijn concurrent Orange België.

Ten slotte moet Proximus voorts investeren in zijn personeel. Het bedrijf wil zich versterken met digitale kennis en expertise. “Door de overstap naar glasvezel en een digitalisering van zijn infrastructuur heeft het bijvoorbeeld meer personeel met een IT-achtergrond nodig. Proximus heeft nu technici om zijn kopernetwerk te onderhouden en die hebben niet de juiste vaardigheden”, weet Vagman.

4: besparen

Proximus heeft zijn verleden als een suf overheidsbedrijf van inefficiënte ambtenaren – de afkorting van RTT was lang bekend als ‘Rap Terug Thuis’ – al lang van zich afgeschud. Leroy heeft de voorbije jaren de organisatie verder gestroomlijnd. Maar de stagnerende markt en de grotere investeringen dwingen Proximus tot meer efficiëntie en een inkrimping van het 13.000-koppige personeel. “In verhouding tot de grootte van de markt en de bevolking heeft het Belgische Proximus veel meer werknemers dan het Nederlandse KPN”, zegt Stefaan Genoe, die het analistenteam leidt bij Bank Degroof Petercam.

Vorige week raakte ook bekend dat de callcenteruitbater en onderaannemer IPG een oplossing zoekt voor een 100-tal banen omdat Proximus die helpdeskactviteiten zal uitbesteden aan een andere onderaannemer, die zal werken vanuit het goedkopere Marokko. David Vagman van ING denkt dat het moeilijk wordt even efficiënt te werken als directe concurrent Telenet. “Het onderhoud en het beheer van een kopernetwerk is arbeidsintensiever dan van een coaxkabelnetwerk. Eigenlijk is Proximus ook al relatief ver gevorderd in zijn besparingsoefening. Zo is het aantal medewerkers met een ambtenarenstatuut fors teruggedrongen. KPN presteert het beste van alle operatoren met een overheidsverleden. Deutsche Telekom en Orange in Frankrijk doen het veel slechter dan Proximus.”

5: het dividend

Het afgelopen jaar keerde Proximus 483 miljoen euro uit aan dividenden, waarvan de helft aan de Belgische overheid. Dat is zowat de hele vrije kasstroom. Het lijkt voor de opvolger van Leroy onmogelijk die royale dividendpolitiek vol te houden, door de moeilijke telecommarkt en de zware investeringen in glasvezel. “Proximus investeert nu ongeveer een miljard euro per jaar”, zegt Stefaan Genoe van Degroof Petercam. “Dat opdrijven hoeft geen verlaging van het dividend in te houden. Proximus heeft nog marge om schulden te maken. Het is verdedigbaar schulden aan te gaan en zo pakweg de volgende vijf jaar de uitbreiding van het glasvezelnetwerk te versnellen.”

6: een nieuwe concurrent

De nieuwe CEO van Proximus moet dus rekening houden met vijf grote beperkingen, en daar kan nog een zware dobber bij komen: de komst van een sterke buitenlandse operator. De plannen voor een vierde mobiele operator met eigen frequenties belandden begin dit jaar in de koelkast toen de regering-Michel uiteenviel. Maar het dossier is nog niet helemaal van de baan. “Het valt niet uit te sluiten dat de volgende federale regering doorzet en frequenties toekent aan een nieuwe speler”, zegt Stefaan Genoe. “Bovendien staat de Waals-Brusselse kabeloperator Voo te koop. De verwachting is dat de koper een buitenlandse speler wordt. Er kan dus een nieuwe speler ontstaan die sterk op zijn benen staat dankzij een eigen vast en mobiel netwerk.”