Waar komen de kasseien vandaan?

In april dokkeren de renners weer over de kasseien. Waar komen de bekende ‘kinderkopjes’ vandaan?

Kassei

De benaming ‘kassei’ gaat terug naar de Romeinse tijd. Het Latijn kende het woord ‘calceatia’ of ‘calciata’ voor een weg die met steen bedekt was. In het oud-Picardisch werd het ‘cauchie’ (bestrate weg), wat vervolgens in het Frans ‘chaussée’ werd. Dat leidde bij ons dan weer tot ‘kassei’. De Nederlanders spreken eerder over kinderkopjes, een verwijzing naar het formaat.

Soorten

Kasseien zijn natuurproducten. Er zijn drie basissoorten, zegt Peter Maris van Maris Natuursteen. Ten eerste de blauwe harde steen die vooral voor tegels en boordstenen gebruikt wordt. Daarnaast de gres, de bruine kassei uit zandsteen die uit de Ardennen komt. De derde soort is de porfierkei, die zowat overal in Vlaanderen gebruikt wordt. Het is een stollingsgesteente dat volgens Maris vergelijkbaar is met graniet.

Productie

De bekendste porfiergroeven in ons land zijn Lessines en Quenast in Henegouwen. “De groeve van Lessines is nog actief”, zegt Peter Maris. “Maar enkel voor fijngemalen steenslag die in de wegenbouw gebruikt wordt. De kostprijs om manueel kasseien te kappen is er te hoog. Daarom komt nu veel granietsteen uit Spanje of Portugal.” Timothy Beuselinck van Beltrami Natuursteen voegt eraan toe dat er ook veel import is uit China, India, Vietnam en Argentinië.

Vraag en aanbod

Er is veel vraag naar de klassieke kasseien, zowel van steden en gemeenten als van particulieren. Peter Maris: “Veel steden willen het historische karakter aan hun centrum teruggeven. Bestrating in natuursteen heeft een andere uitstraling.” Veel kasseien die daarvoor gebruikt kunnen worden, liggen vast op oude fabrieksterreinen, opslagplaatsen, stations en onder het asfalt. Bij wegenwerken of bij de vernieuwing van rioleringen komen die stenen weer op de markt.

Hergebruik

Timothy Beuselinck legt uit dat gemeenten niet meer zo snel hun oude stenen verkopen. “Waarom zou je ze verkopen als je ze drie jaar later weer moet aankopen?” Peter Maris vult aan. “Stenen van 80 à 90 jaar oud zijn even goed als import van nu.” Het uitgraven van oude stenen kan met graafmachines. Voorzichtig hoef je er niet mee te zijn, de stenen zijn keihard.

Verzagen

Het risico is dat er nog asfaltresten zitten aan die kasseien. Die kunnen toch hergebruikt worden door de bovenkant eraf te zagen. Peter Maris: “Er is veel vraag naar die oude steen, maar die is bolvormig. We vlakken die twee centimeter af zodat de steen weer perfect glad is. Op die manier worden weer veel onbruikbare stenen in ons land bruikbaar gemaakt voor de heraanleg van markten in steden. De stenen moet comfortabel zijn, zodat je erop kunt fietsen en wandelen. In Lier waren er heel zeldzame stenen, maar die stonden veel te rond. Die zijn afgevlakt en op dezelfde plaats weer verwerkt.” Voor de wielerfanaten moeten de kasseien echter oncomfortabel zijn en moeten de schokken in het stuur en het zadel voelbaar zijn.