Liefst 58.433 sociale woningen worden de komende jaren uitgerust met zonnepanelen. Op initiatief van de Vereniging van Vlaamse Huisvestingsmaatschappijen (VVH) ondertekenden de betrokken sociale huisvestingsmaatschappijen vandaag 26 oktober de oprichtingsakte van de coöperatieve vennootschap Aster.
Asterzal 647.767 zonnepanelen plaatsen op de daken tussen midden volgend jaar en eind 2023. De investering van 231 miljoen euro is goed voor een productie van 207.286 megawattuur (MWh) per jaar. Dat komt overeen met de productie van ongeveer 90 windmolens. Door de operatie zou Vlaanderen jaarlijks 35.031 ton CO2 minder uitstoten. “Die CO2-reductie is vergelijkbaar met die van 1,4 miljoen bomen, of een bos van zo’n 29 vierkante kilometer”, meldt VVH-directeur Bjorn Mallants.
Momenteel hebben 64 van de 76 sociale huisvestingsmaatschappijen, samen goed voor meer dan 90 procent van het aanbod aan sociale woningen, zich aangesloten bij het initiatief, maar de twaalf andere kunnen later nog aansluiten. “We kregen al langer de vraag, zowel van lokale besturen als van ministers, waarom er amper zonnepanelen liggen op sociale woningen”, legt Mallants uit. “Maar er was geen terugverdienmodel: de verhuurder moest de investering dragen, maar de opbrengst zou naar de huurder gaan.”
De oplossing die nu is gevonden, komt erop neer dat een stuk van de besparing die de huurder realiseert op zijn energiefactuur, wordt gebruikt om de investering terug te betalen. Er wordt over gewaakt dat de huurder, doorgaans mensen die het niet breed hebben, in principe niet meer betaalt dan nu. Op die manier draagt Aster ook bij aan de strijd tegen de energie-armoede. Ook is het de bedoeling dat de huisvestingsmaatschappijen worden ontzorgd.
“We kozen voor zonnepanelen omdat het een gekende technologie is, en de besparing één op één aantoonbaar is,” weet Mallants, die vandaag ook wordt voorgedragen als gedelegeerd bestuurder van Aster. “Netbeheerder Fluvius installeert slimme meters, en wij koppelen daar een monitoringsysteem aan, zodat we dat perfect kunnen opvolgen. Hoe groot de besparing is, zal vooral afhangen van de mate waarin de bewoners die energie zelf verbruiken, door bijvoorbeeld overdag de wasmachines te laten draaien. We werken nu aan laagdrempelige communicatie naar de bewoners.”
Ook voor andere doeleinden
Voor de oprichting van Aster kreeg de VVH een Elena-projectsubsidie van 1 miljoen euro van de Europese Investeringsbank. Voor de financiering kan Aster rekenen op een Vlaamse subsidie van 300 euro per kilowattpiek, vergelijkbaar met een eenmalige installatiepremie. Het saldo zal met leningen worden opgehaald bij financiële instellingen. De gesprekken daarover zijn vergevorderd, en zouden nog dit jaar worden afgerond. De financiële instellingen krijgen als onderpand de concessiewaarde van de daken, die door de huisvestingsmaatschappijen in Aster worden ingebracht. Als de financiering rond is, kunnen de aannemers worden geselecteerd en de opdracht gegund, zodat in het tweede kwartaal van volgend jaar de eerste zonnepanelen kunnen worden gelegd.
Mallants: “Sociale woningen zijn een kostenpost voor de overheid, en die heeft het niet breed. Door met een special purpose vehicle te werken, dat geen staatsgarantie geniet en waarin de overheid geen aandeelhouder is, blijft de investering ook buiten de Vlaamse begroting en de staatsschuld.”
Mogelijk kan de aanpak van Aster ook voor andere doeleinden worden benut. Zo moeten tegen 1 januari 2023 de sociale huisvestingsmaatschappijen en sociale verhuurmaatschappijen evolueren naar sociale woonmaatschappijen, waarvan er één per gemeente mag zijn. “Alleen werken verhuurmaatschappijen met privéwoningen. Dat maakt het iets complexer. Maar we bekijken het.”
Er wordt ook onderzocht wat de mogelijkheden zijn om gelijkaardige constructies, onder Aster of in een aparte of dochtervennootschap, voor bijvoorbeeld isolatieprojecten, de groepsaankoop van slimme huishoudtoestellen, wijkbatterijen, warmtepompen, warmwateropslag en andere technologieën. “Maar we willen stap voor stap gaan. Veel hernieuwbare-energietoepassingen zijn mooi, maar het is een uitdaging mensen met weinig middelen daarin te laten participeren. Tegelijk: Europa heeft 750 miljard uitgetrokken voor de Green Deal, mits het sociale en energiezuinige investeringen zijn. Wij zitten perfect op dat snijpunt.”
