Vlaanderen dreigt investeringen mis te lopen als de overheid geen instrumenten opzet om inspanningen te prefinancieren. De werkgeversorganisatie Voka wil daarvoor vooral de middelen uit het Vlaamse klimaatfonds gebruiken.
In verschillende industrietakken staan we voor een herinvesteringsgolf, analyseert Voka. Die is nodig om de installaties te vervangen, maar ook om ze in te lijn te brengen met de Europese klimaatambities. Maar veel van de beslissingscentra liggen in het buitenland. “In het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Noorwegen en in het Duitse regeerakkoord worden nieuwe beleidsinstrumenten ontwikkeld. Daardoor kunnen we investeringen mislopen en blijven we achter met een verouderd en minder concurrentieel industrieel park”, stelt Lorenzo Van de Pol, klimaatexpert bij Voka.
De werkgeversorganisatie kijkt onder meer naar prefinancieringsmogelijkheden voor CCS-technologie ( carbon capture and storage), het opvangen en opslaan van CO2. Met CCS kan worden vermeden dat uitgestoten CO2 de atmosfeer ingaat. Maar die dure technologie kan ten vroegste over tien jaar economisch rendabel zalzijn. Momenteel ligt de prijs van een CO2-uitstootrecht daarvoor te laag.
“Het Europese emissiehandelssysteem (ETS) zorgde voor een gelijk speelveld. Dat wordt aangetast omdat sommige landen extra maatregelen nemen”, vindt Van de Pol. Hij kijkt vooral naar de ‘ contracts for difference‘. Dat zijn contracten waarmee de Vlaamse regering dure, groene investeringen prefinanciert voor het verschil tussen de huidige CO2-prijs en de CO2-prijs in de toekomst, wanneer zulke investeringen wel rendabel zijn. Wanneer de uitstootprijzen die toekomstige prijs bereiken, betaalt het bedrijf het voorgeschoten bedrag terug.
“Zo winnen we ongeveer tien jaar”, stelt Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van Voka. “We boeken klimaat- en economische winst. Regio’s die pionieren met groene technologie, zullen meer investeringen, jobs en welvaart aantrekken. Andere landen doen dat al. Vlaanderen kan meer doen.”
Vlaams klimaatfonds
Van de Pol verwijst naar Nederland, waar de overheid 2,1 miljard uittrekt voor het Porthos-project, dat CO2 afvangt en opslaat in lege gasvelden. Zo’n systeem vergt veel middelen. Een deel daarvan kan volgens Voka komen van het Vlaamse klimaatfonds. Dat mag nu alleen worden gebruikt om de uitstoot in de niet-ETS-sectoren te verminderen. “Dat zou beter veranderen. Die middelen worden opgehaald bij de bedrijven die onder het Europese emissiehandelssysteem vallen”, zegt Van de Pol.
De timing is perfect. De vrije beleidsruimte in het Vlaamse klimaatfonds is 170 miljoen euro per jaar, en zal de komende jaren wellicht stijgen met minstens 120 miljoen euro per jaar. Vanaf 2026 zal dat bedrag dalen, omdat bedrijven hun uitstoot reduceren. “Dat zijn extra middelen, die je niet van iemand moet afnemen. Tegelijk beseffen wij ook dat de overheid niet élk project kan prefinancieren: het geld moet gaan naar de meest competitieve voorstellen.”
