Vlaanderen heeft meer sportieve bedrijven nodig

De Wereldgezondheidsorganisatie raadt vijf uur matige fysieke activiteit per week aan, maar een grote groep Belgen beweegt zelden tot nooit. Werkgevers missen financiële prikkels om hun medewerkers meer te doen bewegen, meent expert sociaal recht Yves Stox.

Uit de Monitor Sport & Bewegen, een periodiek onderzoek van Sport Vlaanderen, blijkt dat 12 procent van de Vlamingen nooit sport. Mannen bewegen vaker dan vrouwen en hoogopgeleiden zijn actiever dan mensen met een praktijkgerichte opleiding. “Dat moet beter, want het is bewezen dat meer bewegen leidt tot een betere gezondheid”, stelt Yves Stox, managing consultant bij Partena Professional en een specialist in sociaal recht.

Hij ziet een deel van de oplossing in het creëren van fiscale stimulansen waarmee werkgevers hun medewerkers meer aan het bewegen kunnen krijgen. “De financiële stimuli die bedrijven nu hebben voor gezondheidszorg, zoals hospitalisatieverzekeringen, zijn curatief. Terwijl preventieve gezondheidsmaatregelen, zoals sporten, niet fiscaal aantrekkelijk zijn. Daar zit een scheeftrekking”, meent Stox.

Het dilemma van de werkgever

Is het wel de taak van werkgevers om hun personeel tot meer bewegen aan te zetten? Behoort dat niet eerder tot de privésfeer? Stox: “Dat is een terechte vraag. Net zoals bedrijven hun medewerkers niet kunnen dwingen om te stoppen met roken, zou je kunnen stellen dat het niet hun taak is hun mensen te doen sporten. Maar als ze meer bewegen, heeft dat een positieve impact op hun mentale en fysieke welzijn. Het leidt rechtstreeks tot minder absenteïsme en dus tot een hogere productiviteit. Iedereen wint erbij.”

Hoever kunnen ondernemingen gaan in hun sportbeleid? Er zijn ondernemingen die een fitnessruimte in hun gebouwen hebben ingericht. “Maar dat aantal is beperkt”, weet Stox. “Voor kleine ondernemingen of decentrale teams is dat niet altijd haalbaar.” Sommige werkgevers lassen yoga- of andere beweegsessies in, maar ook dat is bij gebrek aan stimuli moeilijk te organiseren, zeker op lange termijn. “Sporten tijdens de werkuren kost tijd en leidt al snel tot productiviteitsverlies”, benadrukt Stox.

Sporten binnen een cafetariaplan

Een idee om dat op te lossen is sporten te integreren in een cafetariaplan, waardoor werknemers een budget kunnen besteden aan bijvoorbeeld sportabonnementen of materiaal. Maar daar bestaat vandaag geen fiscale stimulans voor. “Het cafetariaplan werkt wel voor fietsen, maar veel mensen kopen dan een e-bike”, zegt Yves Stox. “Ze bewegen daarmee wel meer dan wanneer ze met de auto zouden rijden, maar dat is niet echt sporten zoals bijvoorbeeld wielrennen of mountainbiken.”

Er bestaan sport- en cultuurcheques, waarvan werkgevers tot 100 euro per jaar kunnen aanbieden, zonder extra fiscale druk. “Maar dat bedrag is onvoldoende om werknemers te stimuleren om regelmatig te sporten”, zegt Stox. “Bovendien kopen de meeste mensen theater- of museumtickets met die cultuurcheques.”

De actieve rol van de overheid

“We hebben de voorbije jaren wel degelijk een beleid gevoerd om sporten op de werkvloer te stimuleren”, benadrukt Michaël Devoldere, de woordvoerder van voormalig Vlaams minister van Sport Ben Weyts (N-VA). “Fiscaliteit, de sociale zekerheid en het preventieve gezondheidsbeleid waren niet onze bevoegdheid, maar we hebben wel initiatieven gelanceerd om sporten op het werk te bevorderen.” Devoldere verwijst onder meer naar de innovatiecampus van Living Tomorrow in Vilvoorde, waar mensen kunnen kennismaken met nieuwe technologie en uitvindingen die sporten op het werk vergemakkelijken. Denk bijvoorbeeld aan de VR-technologie (virtual reality), waarmee je samen met thuiswerkende collega’s kunt sporten, of een digitale toepassing die gepersonaliseerde fitnesslessen voorstelt.

Ook het agentschap Sport Vlaanderen zet al enkele jaren in op het initiëren, inspireren en mogelijk maken van sporten op de werkvloer. Belonen is daarbij belangrijk, maar niet altijd in financiële zin. “We willen dat het sportbeleid van bedrijven van onderuit groeit”, verduidelijkt Karolien Haepers, het afdelingshoofd sportparticipatie bij Sport Vlaanderen. Een van die initiatieven is de starterskit, die bedrijven voorziet van informatie en promomateriaal. Dat omvat onder meer vloerstickers en affiches met motiverende slogans, zoals “Neem de trap, want je carrière zit al in de lift”.

Daarnaast is er de sport- en beweegscan, een enquête die inzicht biedt in het beweeggedrag van werknemers en bedrijven hun sportbeleid helpt te verbeteren. Nog een recent initiatief is de ontwikkeling van ‘loopbanen’ rond bedrijventerreinen. Die routes zijn ontworpen voor werknemers die tijdens hun pauzes willen wandelen of joggen. Ondertussen zijn er al vijftien zulke pistes aangelegd. “We introduceerden ook het label ‘Sportbedrijf’”, zegt Haepers. “Dat beloont bedrijven die actief investeren in sport en bewegen. Tweehonderd bedrijven hebben dat label inmiddels behaald.”

Creatieve oplossingen

Er bestaan innovatieve manieren om bewegen te stimuleren, zoals werknemers belonen met extra vrije tijd wanneer ze meer sporten. “In sommige Scandinavische landen krijgen werknemers extra vakantiedagen als ze kunnen aantonen dat ze regelmatig bewegen”, weet Stox.

Sport Vlaanderen adviseert werkgevers om sportinitiatieven niet als losse acties te beschouwen, maar als een onderdeel van een breder beleid. Karolien Haepers: “Het aanstellen van een sportambassadeur in het bedrijf kan helpen om enthousiasme te creëren en de communicatie te verbeteren. Daarnaast is het belangrijk ook de werknemers die thuiswerken in gedachten te houden.”

Dat beaamt Stox: “Stimuleer mensen om te wandelen tijdens Teams-meetings of telefoongesprekken. Dat helpt niet alleen om in beweging te blijven, het kan ook de creativiteit en de productiviteit bevorderen. Of maak het mogelijk dat thuiswerkers overdag sporten en hun werk later of in het weekend afmaken. Dat verhoogt de flexibiliteit en maakt sport beter inpasbaar in een drukke agenda.”

Maatschappelijke discussie

Het stimuleren van beweging onder werknemers is complex, want de werkgevers moeten een balans vinden tussen verantwoordelijkheid en haalbaarheid. “Zolang de overheid geen verdere fiscale stimulansen biedt, blijft het voor veel bedrijven moeilijk om sport en beweging echt te promoten”, zegt Stox. Hij wijst ook op een bredere maatschappelijke discussie. “Het gebrek aan beweging is vooral zichtbaar bij kwetsbare groepen. Als samenleving moeten we ook daar verantwoordelijkheid in nemen. Het is dus zeker niet alleen aan bedrijven om daar iets aan te doen.”