Verzekeraars zien de risico’s toenemen: Vlaamse bedrijven zijn kwetsbaar

De gevolgen van de klimaatverandering laten zich deze zomer sterk voelen. Maar ook cybercriminaliteit veroorzaakt steeds meer schade. “De crisissen waarmee bedrijven geconfronteerd worden, nemen toe en versterken elkaar”, waarschuwt Philip Alliet, de CEO van Aon België.

Al enkele zomers wordt de wereld geconfronteerd met de gevolgen van de klimaatverandering. Er waren de verwoestende overstromingen in Wallonië en Duitsland in 2021. Deze zomer trof een hittegolf het zuiden van Europa, met grote bosbranden tot gevolg. De droogte bedreigt de landbouw in Italië en Spanje, en doet de waterstand van de Rijn dalen. Oogsten en aanvoerroutes van goederen staan onder druk.

Vier systemische risico’s

“Als risicoadviseur van bedrijven zien wij vier grote, systemische risico’s”, zegt Philip Alliet, de CEO van de verzekeringsmakelaar Aon Belgium. “Er is de energietransitie die noodzakelijk is om de zero-emissiedoelen voor CO2 te halen. Ten tweede staat de globale supplychain onder druk omdat regio’s steeds meer op zichzelf terugplooien. Een derde groot risico is de klimaatverandering, waardoor natuurrampen zowel in aantal als in intensiteit toenemen. En ten slotte is er de cybercriminaliteit, waarvan de omvang zwaar onderschat wordt.”

Volgens Alliet hebben cyberaanvallen de voorbije jaren wereldwijd al voor 1.000 miljard dollar aan economische schade veroorzaakt. De verzekerde schade bedraagt echter maar 10 miljard dollar. “Dat betekent dat er voor cyberrisico’s een enorme protection gap (kloof tussen de economische schade en de verzekerde schade, nvdr) bestaat. Dat is zowel een uitdaging als een kans voor de verzekeringssector, in de mate dat de sector in staat en bereid is om de risico’s te dekken.” En daar wringt het schoentje. De geschetste systemische risico’s zijn zo omvangrijk dat de verzekeraars onmogelijk alles voor hun rekening kunnen nemen. Er is bovendien een gevaar van accumulatie, waarschuwt Alliet. “Bij een cyberaanval zou het kunnen dat een rist bedrijven, die bijvoorbeeld dezelfde software gebruiken, allemaal op hetzelfde moment getroffen worden en schade lijden. Net zoals bij een natuurramp de schade zich concentreert in een regio. De verzekeringssector kan dan wel een deel van de financiële schade vergoeden, maar niet alles.”

In het verleden was er nog de mogelijkheid om de ene crisis te bezweren voor de volgende zich aandiende. Maar nu overlappen en versterken de crisissen elkaar

Publiek-private samenwerking

Voor de systemische risico’s zal ook de overheid haar duit in het zakje moeten doen: “Er is nood aan meer publiek-private samenwerking”, vindt Alliet. “Beide partijen hebben elkaar nodig. De verzekeraars hebben de expertise in huis waarmee ze bedrijven preventief kunnen bijstaan en oplossingen bieden bij incidenten. De overheden van hun kant kunnen regels opleggen, zoals een verbod op bouwen in overstromingsgebied of de verplichting van een strengere authentificatie bij onlinetransacties of -aanmeldingen. Het is algemeen bekend dat bedrijven die geen tweestapsauthentificatie hebben, zeer kwetsbaar en zelfs het eerste doelwit zijn van cybercriminelen.”

Als verzekeringsmakelaar die de bedrijven bijstaat, is het voor Aon duidelijk dat een financiële schadevergoeding via een verzekering geen afdoende totaaloplossing voor bedrijven meer is. “Wij hebben ons productaanbod opgebouwd rond vier pijlers”, legt Alliet uit. “De klassieke financiële compensatie via een verzekering is maar één element in die holistische aanpak. Data-analyse en het modelleren van het risico, incidentmanagement, en vooral preventieadvies zijn minstens even belangrijk.”

Alliet vindt dat ook de raden van bestuur daar veel intensiever mee bezig moeten zijn: “In veel bedrijven ontbreekt de visie dat wat in het verleden operationele risico’s waren, uitgegroeid zijn tot strategische, systemische risico’s die het voortbestaan van een onderneming in het gedrang kunnen brengen. Veel hangt af van de maturiteit van het bedrijf en het type CEO. Maar er zijn nog te veel bestuurdersraden die zich niet bezighouden met risicomanagement. Als het bedrijf iets overkomt, hoor je dan vaak de reactie: ‘we hebben pech gehad’. Fout, eigenlijk was het risicomanagement onvoldoende of gewoon niet aanwezig.”

Vlaamse bedrijven zijn kwetsbaar

Zeker Vlaamse bedrijven zijn hiervoor kwetsbaar, vindt Alliet: “Wij zijn een volk van doeners en werkers. Het gevaar bestaat dat we daardoor de grote olifanten niet zien opdagen. Bedrijven verwijzen graag naar het crisisplan dat ze in de lade hebben liggen. Maar vaak is zo’n plan te weinig gedetailleerd en te weinig flexibel. De eerste kritische dagen zie je bij grotere incidenten dan een soort chaos, die best te vermijden is. Wij adviseren bedrijven om meer tijd en geld in preventie en risicomanagement te steken en dat hoger in de organisatie op de agenda te plaatsen.”

Dat moet ook een financieel voordeel opleveren. Sinds 2018 is de verzekeringsmarkt verhard. De tarieven zijn gestegen, er is minder capaciteit beschikbaar om risico’s op te nemen, en het aantal vrijstellingen en exclusies nam toe. “De financiële sector zal zijn cliënteel steeds meer differentiëren”, verwacht Alliet. “Bedrijven die intensief bezig zijn met preventie en met hun risico’s zullen betere voorwaarden krijgen, zowel in het vinden van financiële capaciteit als in de risicodekking bij de verzekeraars.”

Voor bedrijven die geen oog hebben voor preventie of risicobeheer dreigt het omgekeerde: “Op termijn zullen bepaalde risico’s onverzekerbaar of onbetaalbaar worden. Maar los daarvan verwacht ik dat zulke bedrijven gewoon in de problemen zullen komen. Hoe bedrijven omgaan met risico’s, volatiliteit en onzekerheid wordt bepalend voor hun succes en voortbestaan.”

Straffe uitspraak, maar die is ingegeven door een fenomeen dat in de verzekeringssector ‘de polycrisis’ genoemd wordt. Crisissen volgen elkaar steeds sneller op, dat is de voorbije jaren maar al te duidelijk gebleken. Financiële crisis, ecologische crisis, geopolitieke crisis, technologische crisis, sociale crisis (de groeiende kloof tussen arm en rijk)…

Alliet: “In het verleden was er nog de mogelijkheid om de ene crisis te bezweren voor de volgende zich aandiende. Maar nu overlappen en versterken de crisissen elkaar. Daarom bestaat er zo veel frustratie over de maatschappelijke en politieke respons, niet enkel in België maar op wereldvlak. De mensen voelen de polycrisis aan den lijve, ze beseffen dat er enorm veel problemen op ons afkomen. Maar de problemen zijn zo complex en intergeconnecteerd dat er geen eenvoudige oplossingen bestaan.”