U kunt ze wellicht ook al dromen, de zes gouden regels om coronabesmettingen te voorkomen: handen wassen, afstand houden, contacten beperken, activiteiten het liefst buiten, denken aan kwetsbare mensen en de regels over bijeenkomsten volgen. Daar mag volgens virologen een zevende bij, goede ventilatie.
Volgens het keuringbedrijf Vinçotte onderschatten bedrijven, maar ook scholen, magazijnen en concertzalen, de verspreiding van het coronavirus via hun ventilatiesystemen. “Verluchtingsinstallaties voor koude en warme lucht (HVAC: heating, ventilation, airconditioning) houden standaard geen virussen tegen”, klinkt het.
Bedrijven zijn momenteel enkel verplicht hun HVAC-installaties te controleren op het energetische aspect en ter preventie van lekken, maar niet op het gezondheidsaspect. “Vrijwel alle hedendaagse HVAC-installaties zijn gericht op energie-efficiëntie”, verduidelijkt Nico Seymus, corporate consultancy manager bij Vinçotte. “Daarom hergebruiken ze in de meeste gevallen lucht van in het gebouw die al gekoeld of verwarmd is geweest. Net daardoor kan een virus zich ook gemakkelijker verspreiden. Daarom is het belangrijk de risico’s van de huidige systemen in kaart te brengen en op basis daarvan concrete maatregelen te nemen voor elk gebouw. Dit is één van de zaken waar bedrijven nog te weinig rekening mee houden om verspreiding van het virus tegen te gaan.”
“We krijgen daar meer vragen over”, vertelt Marc Buyle, automation manager bij het dienstenbedrijf ATS, een dochterbedrijf van energiegroep Luminus. “Bezorgde gebruikers informeren naar de mogelijkheden om beter te ventileren. Al worden we er ook niet mee overstelpt.” ATS is een b2b-bedrijf, dat bedrijven en ziekenhuizen als klant heeft. “De trend naar nieuwere installaties, die ook de temperatuur en de luchtkwaliteit meten, is al een paar jaar aan de gang, maar wordt nu versneld. Ik denk dat er een post-coronatijdperk komt voor het omgaan met de werkplek.”
Die nieuwere installaties kunnen bijvoorbeeld meten hoe comfortabel de luchtkwaliteit is in een vergaderzaal, op basis van een aantal parameters zoals de luchttemperatuur, het CO2-niveau, enzovoort. Buyle: “In principe hoeven zulke systemen niet meer te kosten. Al blijft het natuurlijk zo dat, wanneer je meer koude lucht binnenhaalt in de winter, je meer energie nodig hebt om die te verwarmen, en het omgekeerde in de zomer.”
Lang niet alle gebouwen en bedrijven hebben zo’n modern systeem. “Veel hangt ook af van het lastenboek bij een aanbesteding, welke kwaliteitsparameters daarin staan. Installaties moeten ook worden opgevolgd. Indien de klant dat wenst, kunnen wij die data opslaan en beheren, en hen verwittigen wanneer er iets schort, of er onderhoud nodig is ,… Er is nog heel wat werk aan de winkel.”
Oude gebouwen
België heeft een oud gebouwenpark. “Daar laat de binnenluchtkwaliteit in veel gevallen te wensen over. Ventilatiesystemen houden geen virussen tegen, maar kunnen wel het risico op verspreiding tot een minimum beperken, mits ze correct werken, goed onderhouden zijn en de filters tijdig worden vervangen”, zegt Roel Berlaen, communicatiemanager van het Waregemse Renson, specialist in ventilatie en zonnewering. “Het is dus zaak de vervuilde binnenlucht af te voeren en te vervangen met verse buitenlucht.”
Renson kreeg tijdens de eerste coronagolf al veel vragen van schooldirecties naar CO2-meters. Zo’n apparaatje waarschuwt wanneer het tijd wordt om de klas te spoelen met verse lucht. “Zeker voor schoolgebouwen geldt dat ze soms vrij oud zijn, en er geen budget is voor een modern ventilatiesysteem dat ook het CO2-niveau, vocht of geur monitort.”
Dat hoeft trouwens niet noodzakelijk gevolgen te hebben voor de energiezuinigheid van het systeem, stelt Berlaen. “Andere systemen recupereren de warmte uit de gebruikte binnenlucht om daarmee de binnenkomende buitenlucht op te warmen. Dat beperkt warmteverliezen, maar er wordt wel geventileerd voor de totale woning. Terwijl het geen zin heeft te ventileren in de woon- of slaapkamer, wanneer je daar niet bent. Een slim vraaggestuurd systeem zal enkel ventileren waar en wanneer het nodig is. Tegelijk blijft het in een gezinswoning relatief: wanneer je in de zetel zit met je partner die corona heeft, zal je wellicht niet via het ventilatiesysteem besmet raken. Maar in scholen of bedrijven is het absoluut relevant, en in veel van die gebouwen is er nog veel verbetering mogelijk.”
