Verlenen de banken nu minder gemakkelijk kredieten dan voor de financiële crisis?

Veel mensen vinden dat banken veel strenger geworden zijn in het toekennen van kredieten aan ondernemingen. Uit de cijfers blijkt dat dit slechts perceptie is. Banken verlenen nog altijd kredieten.

Een belangrijke vraag is hoe u als ondernemer uw kansen verhoogt om een krediet te krijgen bij de bank. Wanneer een onderneming een kredietaanvraag indient, moet ze rekening houden met een aantal factoren die de bank zal controleren. Enkele vragen aan Bart Eekhaut van het departement Business Lending Commercial Banking bij ING.

“Minder kredieten, strengere voorwaarden, duurdere bankfinanciering”? Kunt u dat verklaren?

Bart Eekhaut: “Uit cijfers van zowel de Nationale Bank en Febelfin blijkt dat de kredietverlening van banken aan bedrijven doorheen de crisis is blijven stijgen. Dit is trouwens een trend die niet zichtbaar is in de rest van Europa, waarbij het totaal uitstaand kredietvolume niet aangroeide tijdens de crisismaanden. Het is echter wel zo dat de ondernemingen, omwille van de crisis, minder investeren en dus ook minder kredietvragen binnen komen bij de banken. We zagen daardoor tijdens de crisis dat de kwaliteit van de kredietaanvragen (is er voldoende terugbetalingscapaciteit, is er voldoende solvabiliteit in de vennootschap,…) sterk verminderden. Als ING passen we nog steeds dezelfde criteria toe als voor de crisis, er zijn echter meer dossiers geweest welke niet meer aan deze criteria voldoen. Om dus hetzelfde krediet te kunnen toekennen, werden voor deze kredietvragen meer voorwaarden gesteld.”

Wat is de impact van de toenemende verlaging van de rentevoeten door de Europese Centrale Bank?
Bart Eekhaut: “Misschien eerst even aangeven dat er slechts 2 rentevoeten zijn welke de Europese Centrale Bank rechtstreeks controleert: zijnde de rentevoet aan welke de banken geld kunnen ontlenen bij de ECB en de rentevoet aan dewelke banken gelden kunnen plaatsen bij de ECB. Alle andere rentevoeten zijn bepaald door de markt. Recente studies van onder meer Prof. Nancy Huyghebaert (KU Leuven) geven nog aan dat de stand van de rente quasi geen belang heeft in het aantal kredietvragen, wél het ondernemingsvertrouwen. Een ondernemer zal misschien wel sneller een beslissing nemen om een investering te doen indien de rentestand eveneens gunstig is, maar hij zal de investering pas doen wanneer hij groei verwacht of een dringende vervangingsinvestering dient te doen. De daling van de ECB rentevoeten zijn dus zeer belangrijk voor de vergoedingen welke gegeven worden op de spaartegoeden, maar het effect op de kredietverlening zal eerder beperkt zijn. Je dient de verlaging van de ECB rentvoeten dus voornamelijk te zien als een belangrijk signaal naar de markt toe.”


Waarom kennen de banken minder kredieten toe en stellen ze bijkomende eisen?

Bart Eekhaut: “Zoals bovenaan reeds aangegeven, staat het huidige uitstaand kredietvolume op een historisch hoogtepunt en is de kredietproductie bij de verschillende banken doorheen de crisis blijven stijgen. We proberen dus als Bank duidelijk te maken dat we onze rol van kredietverstrekker steeds zijn blijven spelen doorheen de crisis. Echter, de perceptie in de markt is anders waar je inderdaad hoort dat banken minder kredieten verlenen aan strengere voorwaarden. Ik kan natuurlijk niet voor elk dossier individueel spreken en elke klant die een krediet indient en een weigering vanwege een bank krijgt, zal dit steeds moeilijk vinden, maar wanneer ik naar de totaliteit kijk, zijn er een aantal redenen welke dit perceptieverschil verklaren. In eerste instantie zijn er minder kredietaanvragen doordat bedrijven minder financieren. Ik verwijs hiervoor naar studie van kenniscentrum voor KMO’s (KEFIK) waarbij men stelt dat 82,7% van hun respondenten geen nood hadden aan kredieten. We zien tevens in deze studie dat het weigeringspercentage slechts licht steeg naar 16,1% van de aanvragen (onder het vorige crisisjaar 2009 waar dit 17,3% bedroeg). Echter de kwaliteit van de aanvragen is sterk verminderd, voornamelijk doordat de bedrijven door de crisis minder liquiditeiten hebben en een lager eigen vermogen. Als je tevens kijkt naar de reden van de kredietweigering, kon 1/3 het krediet niet terugbetalen, nog 1/3 had te weinig eigen vermogen, 16% had reeds achterstanden bij RSZ en belastingen. 27% van de geweigerde kredieten was omwille van strengere voorwaarden. De enige mogelijkheid om als bank evenveel kredieten toe te kennen aan ondernemingen als in het verleden, is dus om meer voorwaarden te stellen. Het zijn echter dezelfde regels welke we voor de crisis hadden, die we nu toepassen, er zijn echter minder dossiers welke aan deze voorwaarden voldoen.”

Waarom geven de banken de voorkeur aan consumenten- en hypothecair krediet?

Bart Eekhaut: “Kredietverlening aan particulieren is nu eenmaal minder risicovol dan kredietverlening aan bedrijven: het gemiddeld uitstaand kredietbedrag voor een hypothecair krediet of voor een consumentenkrediet is lager dan het gemiddeld krediet aan een onderneming. Indien de kredietnemer in problemen komt, zal men relatief gezien sneller over hogere risicokosten spreken bij ondernemingen. Ook de regelgever (ondermeer Basel II) gaat banken opleggen om in verhouding meer eigen vermogen te reserveren voor kredieten aan ondernemingen dan aan kredieten aan particulieren. Het blijft echter steeds belangrijk om als bank voldoende te diversifiëren en een goede spreiding te hebben in haar kredietportefeuille.”

Volgens VOKA kredietbarometer gewaagt één vierde tot één derde van de ondernemingen van een verslechtering van de kredietvoorwaarden. Kloppen die cijfers?

Bart Eekhaut: “In principe kloppen deze cijfers altijd: het gaat namelijk over de perceptie dat ondernemers vinden dat banken strenger zijn geworden. Om na te gaan indien de kredietvoorwaarden inderdaad slechter zijn geworden, kan je onder meer kijken naar het weigeringspercentage bij de banken, de rentevoorwaarden en de gevraagde waarborgen. Zoals eerder aangegeven is het weigeringspercentage licht gestegen, maar voornamelijk te wijten aan het feit dat de kwaliteit van de kredietaanvragen verminderde. Wat betreft de rentvoeten, zien we echter dat de kostprijs van kredietverlening niet gestegen is, voornamelijk omdat de basisrentevoeten sterk gedaald zijn. Hebben de banken meer marge genomen? Niet voor de korte termijn kredieten, voor de lange termijnkredieten is er een beperkte stijging maar blijft de totale kostprijs voor klant ver onder de niveaus van voor de crisis. Trouwens recentelijk zien we in België opnieuw druk op de kredietmarges wat eveneens aantoont dat aanbod voor kredietverlening groter is dan de vraag. Vragen we als bank meer waarborgen? Ook dit is gelinkt aan de kwaliteit van de aanvraag en we zien ook hier dat bijvoorbeeld ING haar kredietpolitiek niet wijzigde, maar dat men voor een deel van de aanvragen wel meer waarborgen nodig had omdat de kwaliteit van de aanvraag verminderde. Maar het is nog steeds zo dat banken bereid zijn om de economie verder te blijven ondersteunen via kredietverlening, maar dat de kredietaanvragen achter blijven omwille van het gebrek aan investeringen. “