‘Vergeet de liberalisering van brievenpost’

“Als Kamerlid Peter Dedecker (N-VA) aanvoert dat een flexibelere postmarkt automatisch leidt tot lagere prijzen voor de gebruikers, vergist hij zich schromelijk”, schrijft Roeland Byl, redacteur bij Trends.

Kamerlid Peter Dedecker (N-VA) lanceert vandaag een resolutie over de vrijmaking van de postmarkt. Zelf noemt hij die ambitieus. Maar er zijn argumenten om zijn resolutie veeleer als onzinnig te beschouwen. Allereerst: de observatie dat de liberalisering van de nationale brievenpost in 2011 vooral op papier heeft plaatsgevonden, klopt. In de praktijk maakt een aantal wettelijke voorwaarden de intrede van mogelijke concurrenten lastig. Met als resultaat dat bpost nog altijd 99 procent van de nationale markt van de brievenpost in handen heeft. Tegelijk blijft de vaststelling: concurrenten die dat willen, kunnen wel degelijk de competitie met bpost aangaan. Tenslotte moet ook bpost aan de wettelijke voorwaarden op de vrijgemaakte postmarkt voldoen.

Er is nog een vaststelling van Dedecker die klopt: de prijs van een postzegel stijgt sneller dan de inflatie. Et alors? Een bedrijf dat zijn volume ziet dalen, zal bijna automatisch de prijs per stuk proberen op te drijven om zijn marge te beschermen. Bpost is niet de enige die dat doet. Op de Nederlandse postmarkt, die geheel volgens het boekje is geliberaliseerd, gebeurt net hetzelfde. Herna Verhagen, de CEO van PostNL, ziet het volume aan brievenpost eveneens dalen en hanteert prijsverhogingen als een strategie om haar inkomstenstroom stabiel te houden. Sterker nog: haar Belgische rechterhand, Rudy Van Rillaer, zegt onomwonden dat PostNL niet geïnteresseerd is om in te stappen op de Belgische markt voor brievenpost. Vanwege de dalende volumes.

Maar als Dedecker aanvoert dat een flexibelere markt automatisch leidt tot lagere prijzen voor de gebruikers, vergist hij zich schromelijk. En wat met het nobele streven om, in naam van de wettelijke eenvoud, alle postbedrijven van een aantal vervelende verplichtingen te verlossen? Levert dat iets op voor de burgers van dit land? Vermoedelijk vooral een aantal vervelende neveneffecten. Zo betekent de lagere leveringsfrequentie die de resolutie bepleit, in mensentaal vooral dat niet elke dag post wordt geleverd. Tenzij je natuurlijk extra betaalt voor een expreszending. Op dezelfde manier leidt de opheffing van de verplichting voor een postbedrijf om het hele grondgebied te bedienen, in de verste verte niet tot een algemene prijsverlaging, maar wel tot het afromen van de mogelijkheden voor een landelijk postbedrijf om de onrendabele routes te compenseren met volume op de rendabele trajecten. Anders gezegd: er ontstaan plaatsen waar postbedeling niet gebeurt, tenzij je daarvoor veel meer betaalt.

Tot nader order is bpost nog altijd een semi-overheidsbedrijf. Het krijgt voor een aantal duidelijk afgelijnde maatschappelijke taken zelfs een afgesproken vergoeding. Daar is niets mis mee. Sterker nog: zo’n democratische duidelijkheid is toe te juichen, zolang dat tegen een correcte prijs gebeurt. Voor wie het de jongste jaren heeft gemist: bpost probeert zich al een decennium heruit te vinden, met jaarlijkse reorganisaties. Het trackrecord van het bedrijf in die lastige omstandigheden is behoorlijk voorbeeldig. De Belgische overheid geniet intussen mee van het dividend, en dat doen ook de beleggers die investeerden in het aandeel. Een oproep tot een wettelijke vereenvoudiging valt in die context dan ook moeilijk anders te interpreteren dan een pleidooi om de spelregels voor een bedrijf in transitie een beetje moeilijker te maken.