‘Vaccinatie blijft onmisbaar in de strijd tegen infectieziekten’

‘Ik juich de grootschalige en succesvolle covid-vaccinatiecampagne toe, maar jammer genoeg moeten we vaststellen dat verschillende andere vaccinaties naar de achtergrond verschoven zijn’, zegt Brecht Vanneste, managing director van MSD België en Luxemburg.

Vaccins zijn al sinds jaar en dag cruciaal om tal van infectieziekten die ooit dodelijk waren, het steeds moeilijker te maken. Ze bieden bescherming aan kwetsbare groepen in de samenleving die gemakkelijker ten prooi vallen aan ernstige gevolgen van de blootstelling aan ziekteverwekkers. Het is de reden waarom ik ontzettend veel belang hecht aan het vaccinatieschema van mijn kinderen, ouders en naasten. Natuurlijk juich ik de grootschalige en succesvolle covid-vaccinatiecampagne toe, maar jammer genoeg moeten we vaststellen dat verschillende andere vaccinaties naar de achtergrond verschoven zijn.

Gezondheidspreventie is niet voor niets één van de belangrijkste pilaren van een goed functionerend gezondheidsbeleid. De Wereldgezondheidsorganisatie stelt dat vaccinatie jaarlijks 2 tot 3 miljoen sterfgevallen vermijdt en daarom ook een essentieel recht is van elke burger. Elk land staat in voor een eigen preventief gezondheidsbeleid om gezondheidswinsten op bevolkingsniveau te realiseren. Dankzij vaccinatie leven personen langer en met een hogere levenskwaliteit. In België wordt echter maar 2,2 procent van het gezondheidsbudget geïnvesteerd in preventie. Dat cijfer staat in schril contrast met het Europese gemiddelde van 3,1 procent. In een ideaal scenario bedraagt dat cijfer volgens de medische experts van het preventieplatform zelfs 5 procent. Een sterker preventief gezondheidsbeleid op alle beleidsniveaus zou jaarlijks nochtans tienduizenden extra overlijdens kunnen helpen te voorkomen. De roep van experts om meer te investeren in gezondheidsbevordering en ziektepreventie valt helaas al te lang in dovemansoren.

In een tijd waarin in België te weinig in preventie wordt geïnvesteerd, is de Immunisatieweek 2022, die nu aan de gang is, een unieke gelegenheid om mensen te herinneren aan de fundamentele rol die vaccins spelen bij het voorkomen van infectieziekten. Daarnaast is vaccinatie een cruciaal onderdeel van een algemene gezondheidspreventiestrategie, met een positief effect op ons algemeen welzijn én onze economie.

Het maatschappelijk belang van vaccinatie

We mogen onder geen beding vergeten dat vaccins meer zijn dan alleen maar een middel om uitbraken van besmettelijke ziekten te bestrijden. Vandaag, en ondanks hun relatief korte geschiedenis, kunnen vaccins mensen een betere bescherming bieden tegen meer dan twintig infectieziekten. In België worden kinderen daarom voor hun tiende levensjaar systematisch ingeënt tegen twaalf ziekteverwekkers volgens het aanbevolen schema van de Hoge Gezondheidsraad. Het gaat onder meer over polio, difterie, tetanus, kinkhoest, meningokokken type C, mazelen, bof en pneumokokken. Door hen op jonge leeftijd te vaccineren bouwen ze een natuurlijke weerstand op tegen ernstige infectieziekten. Bovendien houdt het de verdere verspreiding van die ziekten onder kinderen tegen.

Een ander voorbeeld is de vaccinatie voor adolescenten tegen het humaan papillomavirus (HPV), een virus dat seksueel overdraagbaar is op alle meisjes en jongens, vrouwen en mannen. HPV is niet alleen verantwoordelijk voor verschillende kankers van de vrouwelijke geslachtsorganen (de baarmoederhals, het uitwendige deel van het geslachtsorgaan (vulva) en de vagina) en voorstadia daarvan, maar ook voor anuskanker en voorstadia daarvan en genitale wratten bij vrouwen én mannen. Dankzij vaccinatie kan dat virus uitgeroeid worden, maar enkel indien niet alleen meisjes, maar ook jongens buiten de schoolomgeving ook recht hebben op de terugbetaling van de HPV-vaccinatie. Dat daar vandaag nog altijd een discriminatie bestaat, valt niet te verantwoorden in een welvarend land als België.

Vaccinatie als bewaker van de economie

Vaccins redden niet alleen levens, ze helpen ook economieën overeind te houden en hebben het potentieel om onze gezondheidszorgstelsels veerkrachtiger en duurzamer te maken. Een recente Belgische studie toonde aan dat het basisvaccinatieschema in België bijna 400 miljoen euro heeft bespaard op ziektebehandelingskosten en productiviteitsverlies. Voor elke euro die aan vaccinatie wordt besteed, vloeit 3 euro terug naar de samenleving. Ondanks een duidelijk rendement op investering besteedt België minder dan 0,5 procent van zijn gezondheidszorgbudget aan immunisatieprogramma’s. Dat komt neer op een investering van ongeveer 9 euro per inwoner. Ter vergelijking: dat is 22 euro voor de behandeling van diabetes, 61 euro voor cardiovasculaire aandoeningen en maar liefst 89 euro voor zenuwstelselaandoeningen.

Door het immunisatieprogramma verder uit te breiden kunnen we de vaccinatiegraad optimaliseren, de toegang tot nieuwe en betere vaccins uitbreiden, mensen beter informeren en het Belgische gezondheidssysteem beter uitrusten en beschermen tegen infectieziekten.

Vaccinatie is nog steeds een essentiële pijler in gezondheidspreventie, maar wordt nog steeds niet in haar optimale vermogen ingezet in de strijd tegen vermijdbare ziekten. De sociale en economische voordelen ervan zijn nochtans onmiskenbaar. Er is nog heel wat werk aan de winkel opdat levenslange vaccinatie wordt geaccepteerd als hoeksteen van de algemene volksgezondheid. Laat ons de Immunisatieweek aangrijpen als het perfecte momentum om vaccinatie als belangrijke tool in de gezondheidspreventie opnieuw bovenaan op de maatschappelijke agenda te plaatsen.