De thuisverpleegster Stefanie Sander, die verdacht wordt van grootschalige sociale fraude, zette ongewild de thuiszorg in de schijnwerpers. In 2025 besteedt de overheid ruim 2,3 miljard euro aan de sector. De vergrijzing zal het belang ervan nog doen toenemen. Het personeel is erg gewild op de arbeidsmarkt.
In de sector van de thuisverpleging gaat veel geld om. In de begroting van de federale gezondheidszorg voor 2025 staat een bedrag van 2,305 miljard euro voor ‘honoraria aan verpleegkundigen voor thuisverzorging’. Daar komt nog een bedrag van 53,559 miljoen euro bovenop voor ‘specifieke tegemoetkomingen diensten thuisverpleging’.
Dat geld wordt uitgekeerd via het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (Riziv). Dat overheidsorgaan heeft geen afzonderlijke cijfers over de aantallen thuisverplegers, noch over de verhouding tussen de loontrekkenden en de zelfstandigen in de sector. De federale Planningscommissie Medisch Aanbod, een afdeling van de federale overheidsdienst Volksgezondheid, heeft wel cijfers. In 2023 telde België 134.656 verpleegkundigen in de gezondheidssector. Het aantal voltijdse equivalenten in loondienst in de thuisverpleging bedroeg 7.743 in het vierde kwartaal van 2024, van wie 5.719 in Vlaanderen werken. Cijfers over het aantal zelfstandigen zijn er niet.
Het is niet omdat het Riziv geen precieze cijfers heeft over de aantallen thuisverplegers, dat de instelling geen controles doet. Thuisverplegers krijgen een Riziv-nummer, gelinkt aan hun erkenning als gezondheidszorgverstrekker. “Zodra een verpleegkundige een Riziv-nummer heeft, kan die volledig autonoom werken op basis van de prestaties in de nomenclatuur voor de thuisverpleging. Die nomenclatuur is een lijst met codes die bepaalt welke vergoeding iemand krijgt voor een verpleegkundige interventie”, duidt Hendrik Van Gansbeke, de algemeen coördinator van het Wit-Gele Kruis. Het Vlaamse nummer één in thuisverpleging heeft een vzw-structuur per provincie. Het Wit-Gele Kruis Limburg staat afgetekend vooraan op plaats nummer één in onze top 25. Verderop volgen Vlaams-Brabant (plaats drie) en Oost-Vlaanderen (plaats zeven).
De meest rendabele bedrijven in thuisverpleging
Samen met de financieel-economische databank Trends Business Information onderzochten we de sector met de NACE-code 86940, ‘activiteiten van verpleegkundigen en verloskundigen’, en stelden we een top 25 samen van de meest rendabele ondernemingen in deze categorie. De centrale maatstaf was de cashflow. “Dat is de cash die aan het einde van het boekjaar overblijft, na betaling van alle kosten, waaronder ook de leninglasten en de belastingen”, duidt Pascal Flisch, analist bij Trends Business Information. “Dat cijfer geeft een goed beeld van de rendabiliteit van een onderneming. De cashflow volstaat voor de nodige investeringen. De onderneming kan die ook uitkeren als dividend.”
DOSSIER | De meest rendabele zelfstandige zaken in Vlaanderen per sector
Het Wit-Gele Kruis haalt zijn inkomsten vooral uit terugbetalingen via de ziekenfondsen (en uiteindelijk het Riziv) en al dan niet uit het remgeld, het deel dat de patiënt zelf betaalt. “Per voltijdse thuisverpleegkundige in loondienst halen we jaarlijks gemiddeld 63.000 euro inkomsten via de nomenclatuurprestaties en het remgeld”, zegt Hendrik Van Gansbeke. “Dat bedrag geldt voor iemand die vijf dagen per week gemiddeld bijna acht uur per dag werkt. Het brutoloon van een zorgmedewerker schommelt tussen 3.700 en 5.200 euro per maand, afhankelijk van het diploma. Een zelfstandige thuisverpleegkundige kan tot elf uur per dag werken, zes dagen per week. Die zelfstandigen kunnen dus meer uit de nomenclatuur halen. Het is hun vrijwillige keuze. Zij willen puur zelfstandig ondernemen.”
Zeven dagen per week
Een voorbeeld is de hekkensluiter in onze top 25, de bv Groep Pipeleers. De onderneming heeft een praktijk in Landen. “Ons team bestaat uit vijf zelfstandige verpleegkundigen. Wij werken met één Riziv-nummer”, meldt zaakvoerder Gert Pipeleers in een e-mail die hij al vóór vijf uur ’s ochtends heeft verstuurd. “Wij werken zonder sociale bescherming bij ziekte, zonder vakantiegeld en dertiende maand. Wij werken van ’s morgens 5 uur tot ’s avonds 23 uur, en dat zeven dagen per week.”
Onze top 25 bevat nog meer ondernemingen waarin zelfstandige thuisverplegers samenwerken, naast ondernemingen die groepen van zelfstandige thuisverplegers bundelen en voor hen allerlei zaken regelen. Zo noemt het nummer vier, Zorgconnect, zich een “beroepsvereniging voor de sector”. De vzw in Temse groepeert meer dan 700 zelfstandige zorgverleners in Vlaanderen. De onderneming doet aan ondersteuning, organiseert opleidingen, en regelt de administratie en de tarievenbehandeling. Ook de bv Ontzorg uit Antwerpen, het nummer negen, is een platform dat zorgverleners ondersteunt en ontzorgt. Die dienstverlening is voor beide bedrijven een rendabele business.
Groeisector
De markt van de thuisverpleging zal door de vergrijzing blijven groeien. Volgens de prognoses van het Riziv zou het aantal verpleegkundigen in de gezondheidssector tegen 2043 stijgen tot meer dan 160.000. “Er is altijd vraag naar adequate en goede professionele thuisverpleegkundige zorg thuis”, benadrukt Hendrik Van Gansbeke. De vraag blijft ook los van de vergrijzing stijgen, onder meer doordat de ziekenhuisopnames korter worden. Patiënten willen ook langer thuis geholpen worden. “Dat kan technisch en organisatorisch almaar beter”, zegt Hendrik Van Gansbeke. “Maar we moeten er wel voldoende mensen voor hebben. Steeds meer verpleegkundigen worden zelfstandig, maar daarom doen ze niet enkel aan thuisverpleging. Ze stellen zich steeds meer als alternatief voor uitzendkrachten beschikbaar in ziekenhuizen en woon-zorgcentra. Ze worden daar bovendien ook goed voor vergoed, beter dan in de thuisverpleging. Voor die opdrachten ontwikkelt zich een commerciële activiteit waarvoor zorginstellingen willen betalen.”
Voor de VDAB zijn verzorgenden in de thuiszorg een knelpuntberoep. De Vlaamse arbeidsbemiddelingsdienst ontving de voorbije twaalf maanden 3.481 vacatures voor die categorie. Eind oktober waren 454 nog altijd niet ingevuld.
Waterland koopt Altrio
Ook private spelers ontdekken de beloftevolle markt van de thuisverpleging. De financieel-economische krant De Tijd berichtte onlangs dat het investeringsfonds Waterland de grootste aandeelhouder van de bv Altrio Thuisverpleging zou worden. Dat bedrijf staat met twee filialen in onze top tien. Altrio ondersteunt 1.050 zelfstandige verpleegkundigen die actief zijn in de eerstelijnszorg in Vlaanderen. Het coördineert die zorg en krijgt daarvoor een commissie. Zo plant Altrio de rondes van de zorgverleners en regelt het hun administratie. Het is een rendabel bedrijf, dat vorig jaar een bedrijfswinst van 3,34 miljoen euro haalde op een omzet van 62,4 miljoen euro, goed voor een dividenduitkering van een half miljoen euro. Sinds 2019 is de omzet met bijna 350 procent gestegen.
