Thomas Van Craen (CEO Triodos Bank): ‘Duurzaamheid is een containerbegrip geworden’

Elke bank heeft vandaag de mond vol van duurzaam bankieren. Daar ligt Triodos Bank niet van wakker. “We zijn blij dat ons voorbeeld navolging krijgt. Het verschil zit in de invulling die aan het begrip duurzaamheid gegeven wordt”, zegt Thomas Van Craen, de CEO van Triodos Bank België.

Op 1 september staat Thomas Van Craen (45) een jaar aan het hoofd van Triodos Bank België. Hij verliet in 2015 na twintig jaar KBC Groep om directeur Business Banking te worden op het hoofdkantoor van Triodos in Nederland. Een jaar later werd hij benoemd tot CEO van Triodos België.

De keuze voor de ethische bank was persoonlijk, vertelt Van Craen. Hij ontkent niet dat de financiële crisis hem de ogen heeft geopend. “Ik had twintig jaar in internationale functies voor KBC gewerkt, vooral in corporate banking, en altijd mijn beroep op een eervolle manier uitgeoefend. Als bankier haalde ik trots uit het helpen en ondersteunen van ondernemers. Na de financiële crisis is, voor een deel terecht, de perceptie over bankiers en de financiële wereld omgeslagen. Maar ik herkende me niet in het beeld dat geschetst werd. Alsof alle bankiers schurken waren. Uiteindelijk heb ik beslist een andere omgeving op te zoeken.”

Van Craen wilde als bankier meewerken aan maatschappelijke verandering. Die positieve omgeving vond hij bij Triodos, de Nederlandse bank die maatschappelijk verantwoord wil bankieren. Triodos realiseerde vorig jaar een nettowinst van 29,3 miljoen euro en heeft vestigingen in Nederland, België, het Verenigde Koninkrijk, Spanje en Duitsland.

België is een belangrijke markt voor Triodos, beklemtoont Van Craen. 7000 van de 38.000 houders van aandelencertificaten die Triodos wereldwijd telt, bevinden zich in ons land. Dat weerspiegelt ongeveer het gewicht van Triodos België in de groep, aldus de Belgische CEO.

Triodos telt 71.000 klanten in België. En dat aantal groeit, zelfs zonder grote marketinginspanningen, jaarlijks met zo’n 10 procent. “Mensen kiezen bewust voor Triodos, omdat wij spaargeld investeren in maatschappelijk, cultureel en sociaal relevante projecten. Ons klantenbestand zou nog sneller kunnen groeien, maar dat willen we bewust niet. Het risico bestaat dat de kredietverlening niet kan volgen.”

Alleen duurzame projecten

Nochtans lijkt Triodos zijn unique selling proposition kwijt. Steeds meer financiële instellingen profileren zich als duurzaam en ethisch. Vdk bank hangt er haar eigenheid als lokale bank aan op. KBC heeft maatschappelijk verantwoord ondernemen in zijn missie opgenomen. Belfius wil als staatsbank het voorbeeld geven. BNP Paribas Fortis promoot ethische fondsen. Crelan houdt als 100 procent coöperatieve bank de coöperatieve waarden hoog in het vaandel. En NewB, dat al jaren probeert op te starten, wordt geruggensteund door een middenveld van organisaties waarvoor moraliteit belangrijker is dan geldgewin.

Kortom, wat is nog de toegevoegde waarde van een bank als Triodos? Van Craen antwoordt behoedzaam. “Het is jammer dat duurzaamheid een containerbegrip geworden is. In die mate zelfs dat Triodos afstand neemt van het begrip. Essentieel is de invulling die eraan gegeven wordt. En daarin staat Triodos toch wel het verst. Onze voortrekkersrol zullen we onverminderd voortzetten.”

Wat Triodos volgens Van Craen onderscheidt, is dat de bank enkel aan duurzame bedrijven en projecten kredieten verleent. “Andere banken trekken daar maar een deel van hun portefeuille voor uit. Wij gaan verder. Triodos ziet het als zijn opdracht mee te helpen belangrijke maatschappelijke uitdagingen en behoeften op te lossen. Dat is een fundamenteel andere drijfveer dan banken die zich tot doel stellen de winst te maximaliseren, maar die, om wat voor reden dan ook, ook groene projecten financieren.”

“Wij investeerden in de jaren tachtig al in windmolens, als een van de eerste banken. Er was toen noch een businessmodel, noch een markt voor groene energie. Vorig jaar waren we nog altijd de bank met de meeste transacties in hernieuwbare energie. Zo zie je dat vanuit een maatschappelijke nood wel een markt is ontstaan, en dat Triodos daarin competenties ontwikkeld heeft.” Een nieuwe maatschappelijke uitdaging ligt volgens Van Craen in de vergrijzing: “Mensen worden ouder en willen zo lang mogelijk thuisblijven. Triodos heeft daarrond een traject opgestart. Concreet zijn we op zoek naar ondernemers en projecten die daarvoor oplossingen aanreiken. Dat gaat van het ontwerp van een gebouw tot de financiering van de diensten die aangeboden worden.”

Eenvoudig model

Als bank hanteert Triodos een eenvoudig model. De instelling wordt volledig gefinancierd door spaarders, en dat geld wordt gebruikt om kredieten te verstrekken. De spaarders zijn mensen voor wie het maatschappelijke rendement minstens even belangrijk is als het financiële rendement. Op de website kunnen ze volgen aan welke bedrijven en projecten Triodos kredieten verstrekt. “Transparantie is van groot belang”, stelt Van Craen. “De mensen willen weten wat er met hun geld gebeurt.”

Door zijn eenvoudige model is Triodos meer dan bijvoorbeeld de grootbanken (die nog andere inkomstenbronnen hebben) afhankelijk van de rentemarge tussen kortetermijnspaardeposito’s en langetermijnkredieten. En die marge is de voorbije jaren sterk gekrompen. “Je hebt als bank een minimale rentemarge nodig en het is tegenwoordig een grote uitdaging die te halen”, geeft Van Craen toe.

Bij Triodos is de filosofie dat elke stakeholder bijdraagt tot de financiële gezondheid van de instelling. “Voor de aandeelhouders betekent het dat ze genoegen nemen met een lager rendement op eigen vermogen (vorig jaar 3,5%, nvdr). Klanten krijgen niet meer dan het wettelijke minimum als vergoeding voor hun spaargeld. Het management heeft vorig jaar geen salarisverhoging gekregen, medewerkers krijgen geen bonussen en intern werken wij aan een efficiëntere organisatie.”

Buitenbeentje

Met een kosten/inkomsten-verhouding van 79 procent behoort Triodos Bank tot de minder efficiënte spelers in de sector. “Een grotere schaal zou ons helpen”, stelt Van Craen. “Met dezelfde systemen kunnen we een veel groter aantal klanten bedienen. Maar we willen onze groei duurzaam beheren. Het zou niet gezond zijn als de spaardeposito’s plots spectaculair zouden stijgen. Dan moeten we voldoende interessante kredietdossiers vinden die aan onze normen beantwoorden. Anders kampen wij met een teveel aan liquiditeiten, en dat kost geld. De beste manier om geld te verdienen in een bank is door de kredietrisico’s goed te beheren. Daarom hechten wij veel belang aan de kwaliteit van de kredietportefeuille. Daarop doen we geen concessies. Ons kredietverlies was vorig jaar beperkt tot 0,10 procent.”

Terwijl de grootbanken hun kantorennetwerk afslanken, opende Triodos een jaar geleden zijn eerste fysieke kantoor in Gent (het hoofdkantoor in Brussel heeft niet echt de functie van een agentschap, nvdr). Wil de groep op die weg voortgaan? “We zijn er op enkele objectieve parameters op vooruitgegaan, zoals naambekendheid en marktaandeel. We zijn ook enthousiast over de sociale ontmoetingsplaats voor klanten en organisaties die ons team in Gent gecreëerd heeft. Natuurlijk kunnen veel zaken in een bank digitaal gebeuren, maar die menselijke ontmoetingen belichamen de eigenheid van Triodos.”

In een snel veranderende digitale omgeving blijft Triodos, als bank die haar klanten geen zichtrekening of bankkaart aanbiedt, een buitenbeentje. “Als we echt een alternatief voor andere banken willen zijn, moeten we onze klanten een zichtrekening aanbieden”, weet Van Craen. “Maar dat zou een aanzienlijke investering vergen, die mogelijk ons businessmodel hypothekeert. We denken dat de technologische veranderingen ons op termijn een oplossing zullen aanreiken.”