Techpionier Alain De Taeye: ‘Hoe wilder je idee, hoe meer je erin moet geloven’

Tech- en autogiganten pompen miljarden in zelfrijdende auto’s. Die hebben extreem nauwkeurige kaarten nodig. Daarvoor kloppen veel spelers aan bij de afdeling van TomTom die wordt geleid door Alain De Taeye. De Belg pioniert al 35 jaar met digitale kaarten en zorgde voor het grootste Belgische techsucces met Tele Atlas.

Weinig Belgen kunnen zeggen dat ze een impact op het leven van miljarden mensen hebben. Alain De Taeye (64) relativeert die claim, maar de Gentse techpionier heeft wel zijn stempel gedrukt. Bijna 35 jaar geleden was hij een van de baanbrekers in digitale kaarten, de voorloper van navigatieapps zoals Google Maps. Tele Atlas, het bedrijf dat hij leidde, werd in 2008 voor net geen 3 miljard euro overgenomen door TomTom, waarvan de merknaam bijna een synoniem van gps-toestellen werd.

De Taeye had kunnen uitbollen of iets nieuws kunnen beginnen, maar dat deed hij niet. Hij is nog altijd lid van het directiecomité van TomTom en verantwoordelijk voor digitale kaarten. Zijn levenswerk is nog niet af. “Normaal blijf je slechts een paar jaar plakken als oprichter van een overgenomen bedrijf, maar ik vind het gewoon te leuk”, zegt De Taeye. “Het klikt met TomTom-CEO Harold Goddijn en ik ben nog altijd verantwoordelijk voor wat ik als een professionele hobby zie: kaarten maken. Eerst ging het voornamelijk om navigatie, nu werken we aan meer geavanceerde kaarten om geassisteerd rijden en zelfrijdende wagens mogelijk te maken. Digitale kaarten zijn een neverending story. Ik ben enorm vereerd dat ik die enorme vooruitgang al dertig jaar van dichtbij mag meemaken.”

U zag als een van de eersten dat digitale kaarten voor een revolutie konden zorgen.

ALAIN DE TAEYE. “Zo voelde het niet aan. Ik vond digitale kaarten geen beter idee dan de mensen die de tekstverwerker of een spreadsheet uitvonden als digitaal equivalent van een typemachine of een cijfertabel. Ik werkte als onderzoeker aan de Universiteit Gent mee aan een project om de krantenbedeling te perfectioneren: zo laat mogelijk drukken, maar zo vroeg mogelijk in de krantenwinkel. Dat heel complexe logistieke probleem werd vroeger opgelost door speldjes op een kaart te prikken en zelf te rekenen. Ik heb daar gezien wat de meerwaarde van een digitale kaart kan zijn, omdat computers veel gemakkelijker de beste en snelste routes kunnen berekenen.

“Ik wilde een bedrijf maken rond digitale kaarten, maar er was toen nog geen durfkapitaal voor startende techondernemingen. Ik heb eerst enkele jaren een consultancybedrijfje gerund, om mijn eerste stappen in digitale kaarten te sponsoren. Ik botste al gauw op grenzen. Ik was goed bezig in België, maar ik kon moeilijk in mijn eentje van de rest van Europa een digitale kaart maken. Ik ben toen in contact gekomen met een Nederlandse sectorgenoot, Tele Atlas. Wij zijn samengegaan en voor ik het wist, was ik er de baas. De rest is geschiedenis.”

U verkocht Tele Atlas aan uw grootste klant, TomTom. Was het onmogelijk alleen verder te gaan?

DE TAEYE. “Tele Atlas had goede kaarten, maar om die up-to-date te houden hadden we informatie van gebruikers nodig: waarom ze afweken van hun route, waar ze in de file stonden, of ze op verkeerde straatnamen botsten enzovoort. TomTom had die data via zijn gps-toestellen, Tele Atlas had de kaarten. Zowel economisch als technologisch was het logisch ons te laten overnemen.”

Kort na de overname verloren de gps’en van TomTom het pleit van de navigatieapps. De technologie van Tele Atlas vormt nu de kern van het bedrijf.

DE TAEYE. “TomTom blijft een wereldspeler, maar onze focus is veranderd van technologie voor consumenten naar business-to-business. Vanaf het begin was het de bedoeling boven op de digitale kaarten een laag diensten te leggen. Voor de ingebouwde gps’en werken de meest uiteenlopende autofabrikanten met de technologie van TomTom. Techbedrijven integreren massaal onze data in hun aanbod. Microsoft biedt op zijn cloudplatform Azure een koppeling met onze data aan. Daardoor zitten we op de een of andere manier in software en onlinediensten die kaart- of verkeersinformatie gebruiken.

“TomTom heeft als missie voor minder files en minder uitstoot te zorgen en ongevallen te vermijden. Geavanceerde assistentiesystemen gebruiken onze data en onze kaarten om chauffeurs veiliger te doen rijden. Het mobiliteits- en duurzaamheidsvraagstuk is verre van opgelost. De coronacrisis heeft de fileproblemen tijdelijk gemilderd. We gaan misschien ook minder pendelen, maar het blijft een probleem. Mensen zullen verschillende mobiliteitsmethodes samenvoegen: de fiets, het openbaar vervoer, gehuurde auto’s. We helpen die nieuwe mobiliteit te optimaliseren om zo mee te werken aan een duurzamere wereld.”

TomTom heeft meer een rol achter de schermen. Steekt het dat de gps-toestellen zo snel werden weggespeeld?

DE TAEYE. “Geen enkel product gaat eindeloos door. De digitale kaart is nog altijd het fundament. Locatietechnologie blijft extreem belangrijk. Ik denk dat we allemaal verrast zijn door de snelheid van de innovatie in smartphones en apps. Maar dat bevordert de democratisering. Ik had niet kunnen dromen dat miljarden mensen zouden gebruikmaken van digitale kaarten, vaak met data van TomTom. Ik heb op het juiste moment het juiste idee gehad, maar dit is het werk van vele duizenden mensen.”

Vorig jaar kregen Collibra en team.blue het etiket van de eerste Belgische unicorns opgeplakt: techbedrijven met een waardering van 1 miljard dollar. Maar eigenlijk was Tele Atlas de eerste in België. Mist u erkenning?

DE TAEYE. “Ik lig daar niet wakker van. Je kunt er ten eerste over discussiëren of Tele Atlas wel een Belgisch bedrijf was. We waren goed verankerd in Gent, maar we hadden ook in Nederland een groot kantoor. Ten tweede zijn digitale kaarten zo’n voltreffer en heb ik een enorm leuke carrière. Daar ben ik al gelukkig mee.”

U moest destijds pionieren. Hebben de techondernemers het nu gemakkelijker?

DE TAEYE. “Het is nu gemakkelijker om te starten. Er zijn meer investeerders en het is nu ook een aanvaarde carrièreoptie om een techbedrijf te starten. In mijn tijd was dat ondenkbaar en moest je met de hoed rondgaan bij familie en kennissen om startkapitaal te vinden. En toch is het zeker niet gemakkelijker dan vroeger. Er is meer concurrentie, je kunt niet meer eenoog in het land der blinden zijn. Maar ik ben enorm hoopvol. We hebben genoeg troeven. We staren ons blind op de successen in de Verenigde Staten. Ik vind het jammer dat we niet hetzelfde geloof in ons eigen talent hebben.

“We hebben nu een betere omkadering om techbedrijven uit de startblokken te doen schieten, maar in de scale-upfase loopt het vaak nog fout. Er is een gebrek aan voldoende grote investeringen om bedrijven te doen doorgroeien en opstartverliezen te blijven incasseren. Dat komt deels door een gebrek aan risicoappetijt. Daarnaast kunnen Amerikaanse bedrijven terugvallen op een minder complexe thuismarkt van een paar honderden miljoenen gebruikers. De Europese markt is een stuk moeilijker. Je leert als bedrijf wel sneller te internationaliseren als je je product in pakweg twintig talen moet aanbieden.”

Nederland heeft een nieuwe generatie uiterst succesvolle techbedrijven, met de beurskampioenen Takeaway.com en Adyen als uitschieters. Waarom lukt dat niet bij ons?

DE TAEYE. “Hoe wilder je idee, hoe meer je erin moet geloven. Nederlanders doen dat. Daardoor kunnen ze ook beter hun bedrijf verkopen. Die risicoappetijt is er over het algemeen niet in België. De eerste externe investeerders in Tele Atlas waren Nederlanders. We moeten af van die twijfel of we in België wel een techbedrijf van wereldniveau kunnen bouwen.”

Veel van de huidige Belgische techbeloftes komen uit het Gentse. U ook.

DE TAEYE. “Ik spreek met een Nederlands accent, omdat ik al jaren deels in Amsterdam werk. Ik ben van die stad gaan houden, maar in mijn hart blijf ik een trotse Gentenaar, zeker als het over onze lokale techbedrijven gaat. Ik volg het op afstand, er is ontzettend veel verbeterd. Het stadsbestuur, een onderzoeksinstelling als iMinds (nu onderdeel van imec, nvdr) en de universiteit hebben elk hun bijdrage geleverd. De levenskwaliteit in Gent is ook duizend keer beter dan in Silicon Valley. Dat is een enorme troef. De combinatie van een goed leven en hightech trekt talent aan.

“Ik vind het heel spijtig dat ik de Vlaamse techscene op afstand moet volgen. Een actieve investeerder of bestuurder bij een lokale techbelofte worden, staat nog op mijn bucketlist. Maar ik moet me dan echt kunnen engageren, en bij TomTom is er nog zo veel te doen.”

Zoals kaarten voor zelfrijdende wagens?

DE TAEYE. “TomTom zet al lang in op heel gedetailleerde kaarten, die onder meer noodzakelijk zijn voor zelfrijdende auto’s. Daar zijn we bij de koplopers. Zelfrijdende auto’s hebben kaarten nodig die nauwkeurig zijn tot op een decimeter en niet tot op een meter. Ze moeten zich veel nauwkeuriger kunnen positioneren via onder meer de referentiepunten op en rond de weg. De belangrijkste sensor is de lidar, een soort radar die van de omgeving een puntenwolk maakt waarmee we een nauwkeurige 3D-versie van de omgeving kunnen maken en heel nauwkeurige kaarten van kunnen afleiden.”

Uber en Amazon gooien hun activiteiten voor zelfrijdende auto’s samen in een bedrijf met een waardering van 10 miljard dollar. Het wordt stilaan werkelijkheid?

DE TAEYE. “Zelfrijdende wagens worden ingedeeld in verschillende niveaus. Het allerhoogste niveau van volledige autonomie is aartsmoeilijk. Dat is niet voor morgen. In de tussentijd komen er wel grote vorderingen in advanced driver-assistance systems, zoals de geavanceerde cruisecontrol die automatisch afstand houdt of de auto netjes tussen de lijnen doet rijden. Die technologie wordt steeds beter.”