‘Subsidies volstaan niet voor innovatie bij kmo’s’

Geld is een aardig lokaas, maar de wil om te innoveren ontstaat uit wetenschappelijke honger dan wel uit winstperspectief in een gunstig ondernemingsklimaat. Dat zegt Trends-redacteur Roeland Byl.

Innovatie is de toverspreuk waarmee Vlaanderen zijn competitiviteit in de toekomst wil veiligstellen. Dat is al zo van in de jaren tachtig. Dankuwel Flander’s Technology. Tegelijk kampt Vlaanderen al dertig jaar met een ander en lastig probleem voor een kmo-regio: te weinig innovatie gebeurt in kmo’s.

Daarom proberen provincies, Vlaamse investeringsvehikels en businessangels al decennia het innovatieve ondernemerschap aan te zwengelen. Tot op heden niet met het gewenste resultaat. Zo is een vaak geciteerde kritiek dat het Agentschap voor Wetenschap en Innovatie (IWT) te veel de grote concerns bedient en te weinig kmo’s.

Vorige week keurde de Vlaamse regering een conceptnota van Vlaams minister voor Ondernemen en Innovatie Philippe Muyters (N-VA) goed. Daarin had de minister een voorstel uitgewerkt dat de subsidieprocedures voor innovatieve bedrijven verbetert en de initiatieven om ondernemerschap te stimuleren, vereenvoudigt.

Muyters snoeit in het aantal mogelijke steunmaatregelen voor kmo’s. Die worden in de toekomst ook toegekend zonder evaluatieprocedure. Bedrijven moeten zelf meer bijdragen dan voorheen, maar krijgen naargelang hun grootte maximaal 10.000 of 15.000 euro steun voor advies, opleidingen of investeringen uitbetaald. Minder rompslomp om een grotere doelmatigheid te bereiken, lijkt hier het basisprincipe.

Tegelijk wil Muyters de vorming van innovatieclusters versterken. Daarbij moeten de kennisinstellingen en de bedrijven meer gaan samenwerken. Een cluster krijgt pas subsidies als de privésector de helft van het geld bij elkaar heeft gebracht. In theorie krijgt op die manier enkel wie echt wil innoveren, ook centen.

Of de hervorming de praktijktest doorstaat, is nog wat anders. Vreemd genoeg lijken de vernieuwde structuren waarmee deze regering het innovatielandschap hertekent een grotere dualiteit tot gevolg te hebben. Zo wordt het IWT opgedoekt en geïntegreerd in de overheidsadministratie. De afstand tussen het Agentschap Innovatie en Ondernemen (AIO) en het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (FWO) zou daardoor wel eens groter kunnen uitvallen dan gewenst.

Bovenal zaait niemand innovatief ondernemerschap met een paar duizend euro subsidies. Geld is een aardig lokaas, maar de wil om te innoveren ontstaat uit wetenschappelijke honger dan wel uit winstperspectief in een gunstig ondernemingsklimaat. Dat is overal zo. Vlaamse kmo’s reageren de jongste decennia gewoon conservatief. Die houding speelt ons al een halve eeuw parten en daaraan verandert een vereenvoudigd subsidiesysteem weinig. De vaststelling hoezeer kmo’s hier te lande achterop blijven in e-commerce volstaat om te begrijpen dat de juiste voedingsbodem voor innovatiesubsidies allerminst algemeen aanwezig is.