Studie SERV: te weinig zelfstandigen zijn goede managers

Vlaamse zelfstandigen vinden steeds vaker dat ze niet genoeg vaardigheden hebben om hun onderneming goed te managen. Dat blijkt uit een analyse van de SERV.

Eerst het goede nieuws dat opvalt in de vandaag bekendgemaakte analyse van de SERV, het overlegorgaan van de Vlaamse werknemers- en werkgeversorganisaties. Het aantal ondernemers dat zich bijschoolt, steeg tussen 2007 en 2016 tot 52 procent. Bijna iedereen van de ondervraagden (96,5%) vindt dat hij genoeg mogelijkheden heeft om zich bij te scholen. Verhoudingsgewijs scholen meer vrouwen, jongeren en langgeschoolden zich bij.

De analyse van de SERV gebeurde op basis van de Vlaamse werkbaarheidsmonitor 2007-2016. Dat is een driejaarlijkse representatieve meting bij zelfstandigen en werknemers. Door de digitalisering wordt kennis in onze economie steeds belangrijker. Daarom is levenslang bijleren noodzakelijk. Zelfstandige ondernemers met sterke competenties zijn immers succesvoller.

Als we kijken naar wat de ondernemers bijleren, dan hanteert de SERV twee categorieën. De eerste categorie behelst de technische vaardigheden om je beroep uit te oefenen. Bijna de helft (46%) zegt in alle omstandigheden voldoende opgeleid te zijn en slechts 8 procent ervaart hier een ernstig tekort.

De tweede categorie peilt bij ondernemers of ze vinden dat ze goed in staat zijn om hun bedrijf en werknemers te managen. Hier schuilt het slechte nieuws. Minder dan één op de vier zelfstandige ondernemers (22%) vindt dat hij genoeg weet over management en bedrijfsbeheer. Liefst 32 procent vindt dat hij op dat vlak met een ernstig tekort aan kennis zit. In de groep van ondernemers onder de dertig – vaak starters – is dat zelfs 50,7 procent.

Stimulansen

“Hoe hoger de basisopleiding, hoe beter ondernemers scoren, behalve in managementcompetenties”, zegt onderzoeker Katrien Penne van de Stichting Innovatie en Arbeid, het onderzoeksinstituut van de SERV. “Bij de vrije beroepen is bijvoorbeeld bijna iedereen hoger opgeleid, maar ze scoren desastreus slecht voor managementcompetenties – 45 procent zit in het rood.”

De Vlaamse regering schafte onlangs het attest voor basiskennis bedrijfsbeheer af. Katrien Penne, een van de twee auteurs van het rapport, raadt overheden aan te zorgen voor nieuwe stimulansen en programma’s voor starters om zich te bekwamen in management en bedrijfsbeheer, zoals ook aangekondigd was bij de afschaffing van de verplichting. Eventueel kan daarbij gebruikgemaakt worden van inzichten uit de gedragseconomie .

“Onze analyse toont aan dat het hard nodig is hier werk van te maken”, zegt Penne. “Daarnaast kijken we ook naar het curriculum van basisopleidingen. Het is essentieel de effectieve aanzet tot managementkennis op te nemen in de opleidingen die jongeren krijgen, niet enkel in universiteiten en hogescholen, maar ook al in het secundair onderwijs.” Ook mensen die in de horeca werken, hoofdzakelijk kortgeschoolden, hebben immers managementvaardigheden nodig.

Naast het onderwijs ziet Penne nog een andere weg om de managementvaardigheden op te krikken. Ondernemers die kunnen terugvallen op een sociaal netwerk bij de bedrijfsvoering zeggen minder vaak van zichzelf dat ze niet genoeg gewapend zijn om hun onderneming te leiden. Zo’n professioneel netwerk bestaat uit verenigingen, externe adviseurs of een familieraad. Investeren in een goed sociaal netwerk loont.