‘Start je onderneming nu zonder basiskennis bedrijfsbeheer’

De Vlaamse regering heeft beslist dat een ondernemer vanaf 1 september 2019 niet langer over een attest bedrijfsbeheer hoeft te beschikken om een zaak te mogen starten. Dat mag vrij ingrijpend lijken, maar het is niets meer dan de kroniek van een aangekondigde wetswijziging.

In maart van dit jaar besloot Vlaams minister van Werk Philippe Muyters (N-VA) al de vereiste van een specifieke beroepsbekwaamheid voor een reeks gereglementeerde beroepen af te schaffen met ingang van januari 2018. De Vlaamse regering gaat nog een stap verder door vanaf 2019 ook het basisattest bedrijfsbeheer vaarwel te zeggen. Vroeger diende iedere startende ondernemer aan te tonen dat hij over de competentie beschikte om een zaak te starten. Dat bewijs kon hij leveren aan de hand van een regulier diploma, of door een getuigschrift te halen via een opleiding bij Syntra of een centrum voor volwassenonderwijs.

Dat een universitair diploma – ongeacht de precieze opleiding – automatisch een voldoende bewijs was van beheerskennis, deed weleens de wenkbrauwen fronsen. Waarom zou een bachelor in de wijsbegeerte beter zijn geplaatst om een onderneming te starten dan iemand anders? Bovendien werden veel vragen gesteld bij de manier waarop de ondernemerskwaliteiten werden afgetoetst. Volstaat een eenmalig bewijs van veeleer theoretische kennis in de vorm van een attest? Is een continue bijscholing en ontwikkeling geen gezonder principe?

Bovendien werd gewezen op het discriminatoire effect van de wet. Het attest bedrijfsbeheer is niet in elke EU-lidstaat een vereiste om te mogen ondernemen. Veel EU-burgers mogen in België een zaak starten zonder dat ze dat attest moeten voorleggen. Een gelijkschakeling kon niet langer uitblijven. Ten slotte lijkt de wet ook niet aangepast aan nieuwere ondernemingsvormen zoals de deeleconomie, e-diensten en pop-ups.

Onnodige drempel

De Vestigingswet was stilaan uitgehold. Dat verklaart ook waarom er vanuit ondernemerskringen overwegend positief wordt gereageerd op de afschaffing ervan. Vooral de oneerlijke concurrentie tussen Vlaamse en Europese ondernemers zat veel bedrijven dwars. De onnodige drempel die de Vestigingswet was, is nu uit de weg geruimd.

De gedachte om de kwaliteitsvoorwaarde niet enkel bij de opstart van de onderneming te stellen, valt toe te juichen. Het ondernemersleven transformeert razendsnel en een eenmalig bewijs van kennis van bedrijfsbeheer garandeert niet dat een ondernemer jaren later nog altijd op de hoogte is van de laatste ontwikkelingen in zijn sector. Om de kwaliteit van de dienstverlening te kunnen waarborgen is levenslang leren essentieel.

De vraag blijft natuurlijk welke maatregelen de Vlaamse regering wil treffen om onervaren en slecht opgeleide starters te weren van de ondernemersmarkt. Het schrappen van de Vestigingswet mag niet ten koste van de consument gaan. Unizo benadrukt alvast dat er een aanbod aan vrijwillige opleidingen bedrijfsbeheer en management moet worden uitgewerkt. Verder moeten zelfstandigen voldoende worden begeleid, zodat ze onder meer leren wat een solide businessplan inhoudt.

Ook belooft de Vlaamse regering samen met de verschillende sectorfederaties bijscholings- en ondersteuningsprogramma’s uit te werken om de kwaliteit van de vroegere gereglementeerde beroepen te blijven verzekeren. Een meer sectoraal gerichte – en dus ook beter gespecialiseerde benadering – lijkt tegemoet te komen aan de belangrijkste verzuchtingen van de consument.

Deze bijdrage werd geschreven door Edward Huyghe, jurist vennootschapsrecht bij deJuristen Gent, in samenwerking met Matthias Dobbelaere-Welvaert, managing partner theJurists Europe.