Een familiebedrijf is een bron van voldoening en weldra, maar net zo goed van twist en emotie. Nog ingewikkelder wordt het als ook de schoonfamilie haar zegje heeft of wil hebben. Johan Lambrecht, expert in familiebedrijven, deed er onderzoek naar. “Niemand staat te springen om schoonfamilie aan boord te hijsen.”
De empirische studie van Johan Lambrecht, professor aan de KU Leuven en directeur van het studiecentrum voor ondernemerschap Odisee, aan de hand van diepte-interviews peilt naar de rol die schoonkinderen kunnen opnemen als werknemer en/of directielid. “Aan een aangetrouwde zoon of dochter ook aandelen geven, ligt blijkbaar erg gevoelig en is bijna not done in Vlaanderen,” zegt Lambrecht.
Niks zonder klik
Als schoonzonen of -dochters in het familiebedrijf werken, is dat meestal op uitdrukkelijk verzoek van de eigenaar. Dat kan meer dan één reden hebben. De eigenaar van het bedrijf ziet de expertise van de aangetrouwde zoon of dochter wel zitten. Of er wordt al een stapje verder gedacht. Als man en vrouw in hetzelfde bedrijf werken, kunnen ze hun werk beter op elkaar afstemmen.
Maar eigenaars van een bedrijf staan zelden te springen om de deuren zomaar open te zetten. Daarom wordt vaak een ‘snuffelperiode’ ingelast, leert de studie van Johan Lambrecht: even wikken en wegen, en eerst een nevenactiviteit laten doen. Maar het werkt ook omgekeerd: de schoonkinderen vragen zich langer dan gebruikelijk af of instappen wel een goed idee is. De algemene relatie met de nieuwe familie is daarbij bepalend. Niemand kan om de vaststelling heen: het moet klikken, zowel in het bedrijf als in de familie.
Moeilijke communicatie
Johan Lambrecht pleit dan ook voor zogenoemde ‘smeermiddelen’ die de relatie kunnen versoepelen. Een goed uitgangspunt is in tempore non suspecto al spelregels vast te leggen in een zogenoemd familiecharter. Objectieve criteria zijn altijd een meerwaarde. Dat kan ook door nauwkeurige opvolging via de raad van bestuur of de raad van advies.
Een ideaal smeermiddel is wederzijds respect en erkenning. Maar uit de studie naar de rol van de schoonfamilie, blijkt dat ze in het beste geval ook een meerwaarde kan betekenen voor een bedrijf. Als zowel de competentie als de attitude goed is, heeft de ondernemer meteen ook de opvolgingsproblematiek opgelost. Maar zelfs als werknemer kan de schoonzoon of de schoondochter een meerwaarde betekenen, met name als contact tussen de eigenaarsfamilie en het personeel, dat zijn boodschap vaak liever indirect kwijt wil.
Ook open en directe communicatie moet de relatie voeden. “Maar net dat is wellicht het allermoeilijkste”, denkt Johan Lambrecht. “We hebben vastgesteld dat de communicatie nog te vaak indirect gebeurt. Via de dochter wordt de boodschap bezorgd aan de schoonzoon. Of in bepaalde gevallen zelfs nog via een grotere omweg. Dan blijven de eigenaars keurig buiten schot.”
Lees het volledige artikel in Trends van deze week.
