Rudi Peeters (CEO bakstenenproducent Vandersanden): ‘Schaarste? Voorlopig alleen aan personeel’

Na een lange carrière bij KBC Groep werd Rudi Peeters de voorbije herfst de CEO van Vandersanden, de grootste Europese bakstenenproducent in familiehanden. “Het bedrijf is heel snel heel groot geworden. Daar moet structuur in komen.”

In de fabriek van de bakstenenproducent Vandersanden in Bilzen is nauwelijks iets merken van de grondstoffenschaarste. Leem, klei, zand, ijzeroxide… het is er allemaal in overvloed beschikbaar. Wagons rijden binnen in 200 meter lange bakovens. Gedurende drie tot vier dagen worden hier bakstenen gebakken bij een temperatuur tot 1.090 graden Celsius. Het resultaat zijn tienduizenden bakstenen, op paletten gestapeld.

“Onze ovens werken zeven dagen per week, het etmaal rond. En dat al jarenlang”, zegt CEO Rudi Peeters. “De vraag is zo groot, dat sommige klanten tot september of oktober zullen moeten wachten op hun bakstenen. En dat terwijl de bouwkosten in België al jaren stijgen.” De lange wachttijden zijn niet het gevolg van schaarste en de productiecapaciteit wordt volledig benut. “Voor onze belangrijkste grondstoffen – leem en klei – hebben wij onze eigen leemgronden, aan de Maas nabij Maastricht. Daarmee zitten we nog zeker dertig tot vijftig jaar goed. Leem is een natuurlijk product, het wordt voortdurend aangemaakt door slibafzetting van rivieren.”

Ook andere grondstoffen heeft Vandersanden genoeg, terwijl bijna de hele industrie kreunt onder nooit geziene tekorten. “Sinds enkele maanden vinden we wel moeilijker personeel”, zegt Rudi Peeters. “Tot vorig jaar kwamen de sollicitaties vrij vlot binnen. Nu voelen we de oorlog om talent, en dat voor alle profielen. Voor grondstoffen hebben we nog geen problemen, maar we merken dat er wat schaarste is aan hout, voor onze paletten. Dat kwam uit Oekraïne, Rusland en Wit-Rusland.”

Steen neemt CO2 op

De bakoven kan wel een achilleshiel worden. Die werkt op aardgas. De prijs van die energiebron ging tot maal zes in een jaar. “Een deel van onze gasprijs werd lang geleden vastgeklikt op een laag niveau. Maar een deel wordt geleverd tegen de marktprijs, en die is uiteraard hoog vandaag. En wat als er morgen een boycot komt op Russisch aardgas? Dan spreken we over een extreem scenario. Dan kan het zijn dat hele industrieën en sectoren tot stilstand komen. De overheid kan het zich wellicht niet veroorloven dat morgen alle bedrijven stilvallen. Maar is het erg dat mensen hun huis een jaar later moeten bouwen, als dat helpt om de oorlog in Oekraïne sneller te stoppen? Doe maar, al moet dat voor de bedrijven worden verzacht met economische werkloosheid.”

Vandersanden is een bijzonder solide onderneming ( zie tabel Vandersanden in cijfers). De Limburgers kunnen tegen een stootje. Maar de onderneming wil toch minder afhankelijk worden van aardgas. “Op al onze fabrieken liggen zonnepanelen. Bij onze fabriek in Lanklaar bouwen we een windmolen. Maar voor onze ovens moeten we wel nog aardgas gebruiken, want alleen daarmee bereiken we een temperatuur van meer dan 1.000 graden Celsius. We investeren weliswaar in jonge bedrijven die werken aan groene waterstof. Dat is de toekomst. Dan stoot je geen CO2 uit, terwijl de kwaliteit van de verbranding even goed is. Ik ben ervan overtuigd dat er oplossingen komen, zodat we niet langer met fossiele brandstoffen zullen werken. Onze CO2-uitstoot gaat overigens volledig naar nul. Er worden al nieuwe producten ontwikkeld, zoals carbostenen, die CO2 opnemen. Eind dit jaar starten we in onze fabriek in Lanklaar met de productie. De carbostenen worden voor het eerst gebruikt in een nieuwbouw van The House of the Future in Vilvoorde.”

Consistente strategie

Toch verwacht de CEO dat ook de traditionele baksteen nog decennialang zal blijven meegaan. Vandersanden is de marktleider in België voor gevelstenen, en in Nederland voor straatstenen. Dat laatste product, goed voor 30 procent van de geconsolideerde omzet, dient niet alleen voor de aanleg van pleinen en straten, maar ook voor opritten en terrassen. Het verklaart mee waarom Vandersanden geen last had van de pandemie. Integendeel: de omzet ging in die periode vooruit. “Veel mensen lieten een nieuwe oprit of een vergroot terras bouwen. En bewoners van appartementen, zonder tuin of terras, wilden een huis met een tuin. De rente op woningkredieten stond bovendien historisch laag. Dat was het goede moment voor veel mensen om te bouwen, ook al omdat de bouwstop eraan komt.”

Toch is België niet de belangrijkste afzetmarkt voor de Limburgse onderneming. Vandersanden heeft behalve drie fabrieken in België, ook twee vestigingen in Duitsland en vijf in Nederland. “Samen met Engeland zijn dat ook onze grootste markten. Ook in Noord-Frankrijk groeien we sterk. We exporteren zo ver als er vraag is. Uiteraard gaan we niet onze hele productie in Canada of Zuid-Korea verkopen, want dat is niet duurzaam. Maar we exporteren wel naar die landen. We voorzien bepaalde hoeveelheden productie per land. Er is altijd meer vraag, maar elk land krijgt een bepaald deel. We zullen niet meer, maar ook nooit minder leveren. Dat is goed, want daarmee diversifieer je de inkomsten. Als een land het eens wat slechter doet, kun je verder groeien in een ander.”

Het toont nogmaals de consistente strategie van het familiebedrijf uit Bilzen, dat in 1925 werd opgericht door Jaak Vandersanden. Telgen van de derde generatie zitten in de raad van bestuur. Van de vierde generatie zijn drie mensen actief in het bedrijf. “De families? Ze zijn bescheiden, betrokken, duurzaam”, vindt Rudi Peeters, de eerste niet-familiale CEO van het bedrijf (zie kader Van de bank van hier naar de baksteen van hier). “Je zal ze niet met een Ferrari zien rijden. Ze lopen niet naast hun schoenen. Mijn eerste meeting met de familie was ‘wow’. Het klikte meteen, bijna zoals liefde.”