Ronald Meeus over 60 jaar gamesindustrie: ‘Met games oefen je leiderschapsvaardigheden’

Al meer dan twintig jaar schrijft Ronald Meeus over computergames, al veertig jaar is de journalist ook een gamer. Zijn nieuwe boek grasduint door zestig jaar computergames en pleit voor meer erkenning voor het medium. “Zelfs met honderd medespelers versla je niet zomaar een enorm beest in World of Warcraft. Zo’n raid coördineren vergt het leiderschap van een echte manager.”

Een jonge Trends-journalist probeerde ooit een stuk te maken over gamende CEO’s en ondernemers. De aanleiding was een nieuwe versie van Civilization, het favoriete spel van de techmiljardairs Mark Zuckerberg en Elon Musk, en een paar miljoen minder bemiddelde stervelingen. De journalist zag computerspellen als een nuttig tijdverdrijf, een goede training voor het professionele leven. Je moet situaties gedetailleerd analyseren, voortdurend de korte en de lange termijn tegen elkaar afwegen, en dat bijna altijd tegen een strakke deadline of onder druk van tegenstanders. Dat was het uitgangspunt, maar de zoektocht naar medestanders in het bedrijfsleven draaide uit op een fiasco. Geen enkele bekende naam die getipt was als een gamer, wilde meewerken wegens “slecht voor het imago”. Het artikel werd opgeborgen, de frustratie verwerkt met een therapeutisch potje Civilization.

Collega-journalist Ronald Meeus is er beter in geslaagd games uit het verdomhoekje te halen. Al twintig jaar schrijft hij professioneel over games, sinds 2008 zelfs voltijds. In zijn nieuwe boek Bonus Level geeft hij zijn kijk op hoe computergames in zestig jaar de wereld veroverd hebben. “De sector pakt graag uit met meer dan 2 miljard spelers”, zegt Meeus. “Maar daar rekenen ze wel een grote hoop occasionele gamers bij, die bijvoorbeeld enkel Candy Crush spelen op hun smartphone. Maar als je je beperkt tot de echte gamers, dan blijf je toch steken op klein half miljard spelers. Die harde kern geeft veel geld uit aan hun hobby, vaak 50 tot 70 euro per spel.”

Met 120 miljard dollar per jaar is het een enorme sector.

RONALD MEEUS. “De verkoop van games brengt nu al meer op dan films of muziek. Wie jonger is dan 35 jaar, groeide op in een wereld waarin gamen evenwaardig is aan tv-kijken of boeken lezen. 35-plussers zijn meestal veel minder in contact gekomen met die wereld. Ik heb het boek deels geschreven voor hen, opdat zij beter zouden snappen wat hun kinderen of kleinkinderen op Grand Theft Auto Online of Fortnite zitten te doen.”

Fortnite heeft net zijn zevende seizoen gelanceerd. Zo’n grondige update zou tien jaar geleden duur verkocht geweest zijn, nu is hij gratis. Het lijken heel slechte ondernemers, als ze zoveel geld laten liggen.

MEEUS. “De ontwikkelaar, Epic Games, weet heel goed waar hij mee bezig is. Fortnite is het eerste grote spel dat een manier heeft gevonden om zo veel mogelijk spelers aan te trekken en te behouden met een gratis onlinespel, maar toch miljarden te verdienen (grotendeels met de verkoop van digitale accessoires van het spel, nvdr). De grootste gamestudio’s kopiëren Fortnite, terwijl ze jaren hun tanden stuk hebben gebeten op de free-to-playformule. Ze vulden het te lang in als pay to win, maar betalende spelers een competitief voordeel geven zette vooral kwaad bloed. Een andere poging waren de loot boxes, willekeurige beloningen die meer weg hebben van een loterij. Als eerste toezichthouder ter wereld heeft de Belgische Kansspelcommissie dat na klachten van spelers aan banden gelegd, terecht. Fortnite dankt zijn succes overigens niet alleen aan het juiste model. Het heeft van zijn game een apart universum gemaakt, met een goed uitgewerkte en heel gevarieerde verhaallijn.”

Kunnen andere sectoren iets leren van de game-industrie?

MEEUS. “Het is een speciale business. Je moet een heel grote expertise in technologie én in entertainment combineren, en daar heel creatief mee omspringen. Daarom hebben zelfs de techgiganten het zo moeilijk om populaire games te ontwikkelen, met uitzondering van Microsoft. Gameontwikkelaars mikken op een beperkt, maar gul publiek, waardoor ze ook snel hebben moeten leren investeren in marketing. De videogame-industrie moest zich telkens weer en almaar sneller dan andere sectoren heruitvinden.

“Ze moesten even creatief zijn in hun commerciële strategie als in hun games. Kijk naar Pokémon Go! Het bedrijf erachter heeft, als een van de weinige, augmented reality (een virtuele laag op de fysieke wereld, nvdr) succesvol weten te commercialiseren door in te spelen op nostalgie. Niet toevallig kwamen alle beestjes die je op straat kon vangen uit de originele Game Boy-game uit 1996: een nostalgiebom voor jonge millennials die zijn opgegroeid met die figuurtjes.

“Hoe groot ze ook worden, gamebedrijven zoeken constant naar nieuwe verdienmodellen, en ze durven resoluut te vernieuwen. Enkele jaren geleden merkte het Franse Ubisoft dat de meest succesvolle videogames zich afspelen in een grote, open wereld. Het zwoer games met afzonderlijke levels volledig af. Toen esports (wedstrijden gespeeld met een computerspel, nvdr) doorbraken, verlengde het de levensduur van de game Rainbow Six: Siege aanzienlijk door er een competitie rond te bouwen.”

Bedrijven proberen de werkvloer meer op een spel te doen lijken en ons gedrag te sturen met miniwedstrijdjes en kleine beloningen.

MEEUS. “Ik denk dat ze dat deels doen omdat dat nu eenmaal dicht staat bij de leefwereld van die jonge generaties. Het is een vorm van manipulatie, maar je kunt die minicompetities en rangschikkingen ook een meetbare vorm van motivatie noemen. Bovendien bewijzen games dat zulke mechanismes goed werken. Wie in een onlinespel zijn personage bijna kan upgraden, zal nog die laatste punten willen binnenhalen, al is het drie uur ‘s morgens.”

We vragen dit voor een goede vriend: kan gamen ook een voordeel zijn voor je carrière?

MEEUS. “Games zijn vaak een laagdrempelige manier om leiderschapsvaardigheden te oefenen. Meer introverte karakters leren dankzij onlinegames dat ze toch in de wieg gelegd zijn om door te groeien tot teamleider. Dat bleek enkele jaren geleden uit een onderzoek van IBM.

“De meeste onlinegames hebben een sterke sociale component. Zelfs met honderd medespelers versla je niet zomaar een enorm beest in World of Warcraft. Zo’n raid coördineren vergt het leiderschap en de communicatieve vaardigheden van een goede manager. Je moet iedereen van je team op dezelfde lijn krijgen en tegengestelde belangen met elkaar verzoenen.”

Het belang van gekrompen paardentestikels

De ontwikkelingsbudgetten voor hits als Grand Theft Auto bedragen honderden miljoenen euro’s, meer dan de kostprijs van de meeste Hollywoodfilms. Een mens kan zich afvragen of dat geen overkill is. Moeten we bijvoorbeeld echt de wind door het gras zien waaien in een computergame?”Die details zorgen voor een betere beleving”, zegt Ronald Meeus. “Ze maken die wereld zo realistisch mogelijk, zodat mensen kunnen vergeten dat het allemaal fictie is. Soms gaan de makers daar heel ver in. In Red Dead Redemption II reis je rond in een ultrarealistische westernwereld. Als aan een kampvuur een liedje wordt gespeeld, kloppen de gitaarakkoorden. Als je met je paard besneeuwde bergen in rijdt, krimpen de testikels van het dier door het koudere weer ( lacht). Laat ons ervan uitgaan dat al die details samen een verschil maken, want de populariteit en de waardering van de game door de recensenten overtroffen alle verwachtingen.”