‘Robots maken menselijke skills waardevoller’

Volgens Robby Vanuxem, CEO van Hays België, zijn er verschillende redenen te bedenken waarom de economie mensen even hard, of zelfs harder, nodig zal hebben dan robots.

Met de regelmaat van een klok worden we gewaarschuwd dat robots onze jobs zullen inpalmen en rivaliseren met de mens. Automatisatie en technische innovatie zullen echter niet het einde betekenen van onze banen, maar ons helpen om productiever te worden en nieuwe vormen van werk en werkgelegenheid te creëren voor de toekomst.

Het belang van persoonlijke relaties en intuïtie waarvoor geen vervanging bestaat, wordt vaak over het hoofd gezien door opiniemakers die de ondergang van de menselijke werknemer voorspellen. Het klopt dat machines al veel functies invullen en dankzij de snelle technologische evolutie steeds meer werk voor hun rekening zullen nemen. En hoewel robots de mens al verlost hebben van repetitieve taken en simpele gegevensanalyse, kunnen ze ons nog lang niet volledig vervangen omdat ze geen empathie hebben, niet kunnen denken of meer uitleg geven wanneer er iets fout gaat.

Jobs bedreigd

Er zullen verschillende sectoren worden getroffen. Onder andere routineus kantoorwerk wordt ontegensprekelijk bedreigd en een substantieel deel van de jobs in de transport- en logistieke sector zullen worden geautomatiseerd. Toch zullen de – immer groeiende – gezondheidssector, jobs waar sociale en creatieve intelligentie vereist zijn, onderwijs, technische en wetenschappelijke functies nauwelijks of zelfs geen impact ondervinden. Gemiddeld elke 100 jaar stellen we grote technologische omwentelingen vast die de angst voor jobbehoud voeden. De brede verspreiding van computers in de jaren ’90 leidde tot een gelijkaardige ongerustheid. Toen de schrijfmachine uiteindelijk volledig van het toneel verdwenen was, stelden we vast dat iedereen die zich bereid toonde om zich bij te scholen en nieuwe technieken te omarmen een andere baan vond. Deze vaststelling bewijst dat tewerkstelling een Darwinistische logica volgt en zich aanpast aan de evolutie. Zo was er ooit een tijd dat werkkrachten bij Hays werden ingezet om brieven te plooien. Dankzij automatisatie kwam er tijd vrij voor nuttigere zaken en konden die werknemers zich toeleggen op verbetering van de dienstverlening.

Er zijn verschillende redenen te bedenken waarom de economie mensen even hard, of zelfs harder, nodig zal hebben dan robots:

Ten eerste, mensen kunnen niet gekopieerd worden. De opkomst van slimme machines betekent dat mensen met hun unieke vaardigheden waardevoller worden. We mogen niet vergeten dat, ongeacht de branche of sector, mensen altijd aan de top van de keten staan. Bedrijven verkopen diensten en producten. Op die manier kan een onderneming het verschil maken ten opzichte van zijn concurrenten. Maar een robot beschikt niet over de menselijke finesse om de verkoop van een product of een dienst te realiseren. Je kan geen relatie opbouwen met robots. Ze kunnen je personeel niet motiveren, ze tonen geen goodwill, of kunnen geen wederdienst doen. En dat zijn net de kwaliteiten die een bedrijf in staat stellen om het verschil te maken. Net door persoonlijke relaties en interactie doen medewerkers een extra inspanning voor een klant en voor elkaar. Vooralsnog kunnen robots de menselijke relaties niet nabootsen. Technologie kan worden gekopieerd door de concurrent, maar je mensen niet. Daarom moeten we onze robots niet als een bedreiging aanzien, maar wel als een middel dat tijd vrijmaakt, capaciteit en productiviteit verhoogt en bedrijven ertoe in staat stelt om de mens opnieuw centraal te zetten.

Een tweede belangrijke reden is dat innovatie kan niet worden geprogrammeerd. In de huidige ultracompetitieve bedrijfswereld is de innovatiestrijd nooit heviger geweest. Om echt innovatief te zijn, is er in een bedrijf een bepaald niveau van samenwerking en creativiteit nodig waarbij de uitwisseling van ideeën cruciaal is. Dit gebeurt vaak ongepland in de wandelgangen, aan het koffieapparaat, tijdens een drink of een vergadering waar je aanwezigheid in eerste instantie niet vereist was. Het zijn deze ongeplande geniale momenten die een bedrijf onderscheiden van zijn concurrenten. Zulke processen kunnen onmogelijk geprogrammeerd worden.

Verder kennen robots geen buikgevoel. Hoewel technologie in staat is om strategieën uit te voeren, wordt het plannen best overgelaten aan mensen. Intuïtie kan immers niet worden gecodeerd. En intuïtie is vaak noodzakelijk in ondernemingen, vooral bij het delegeren binnen een team of wanneer je je organisatie op de toekomst voorbereidt met de juiste aanwervingen en trainingen.

Flexibel

Bovendien zijn robots niet flexibel. De autobouwer Mercedes nam onlangs opnieuw meer mensen in dienst om… robots te vervangen. Het probleem was hun gebrek aan flexibiliteit. De robots konden dan wel snel repetitieve taken uitvoeren, gepersonaliseerde wagens bouwen met telkens andere opties ging hun mechanische petje ver te boven. Voor de klussen met meer variatie schakelt Mercedes daarom extra werkkrachten in. Deze werknemers worden in hun taak bijgestaan door kleinere robots die het zware en repetitieve werk op zich nemen. Mercedes bewijst dat mens en robot in de toekomst zullen blijven samenwerken.

Ten slotte is (om)scholing cruciaal om tewerkstelling veilig te stellen. De technologische vooruitgang zal de kloof tussen geschoolde en ongeschoolde mensen vergroten. Evolueren met technologie is daarom cruciaal waarbij mensen zich flexibel zullen moeten opstellen. Alleen is niet iedereen even snel mee met digitale veranderingen. De overheid kan ervoor zorgen dat niemand achterblijft en (om)scholing voorzien die inspeelt op de technologische evolutie. Alleen zo kunnen mensen vaardigheden blijven ontwikkelen waar de arbeidsmarkt op dat moment behoefte aan heeft.

Robots zullen hun impact hebben en vormen een bedreiging voor verscheidene jobs zoals die vandaag de dag bestaan. Maar robots dwingen ons ook om ons aan te passen. Werk zal met andere woorden verschuiven. Bovendien zullen robots het werk dat mensen leveren ook aanvullen, waardoor dat werk gemakkelijker en efficiënter wordt.

In mijn ogen zijn robots vooral ook een opportuniteit om ons weer wat meer mens te voelen.