Rik Goetinck (Haven Zeebrugge) over de brexit: ‘We zijn goed geplaatst om marktaandeel te winnen’

“Voor onze haven verandert een harde brexit relatief weinig”, stelt Rik Goetinck, de CEO ad interim van het Zeebrugse havenbestuur MBZ. “Tenzij het Verenigd Koninkrijk toch deel zou blijven uitmaken van de douane-unie, maar die kans is zo goed als onbestaande.”

“Of er wel of niet extra invoertaksen worden geheven, maakt geen verschil voor de werking van de haven: onze digitale platformen, apps, de afspraken met de politiediensten om het verkeer af te leiden indien er congestie dreigt, enzovoort”, stelt Rik Goetinck. “Wanneer er een no-dealbrexit komt en een invoertaks van 10 procent op auto’s wordt geheven, dan heeft dat wel enorme gevolgen voor de trafiek en voor de industrie. Een aantal fabrikanten zal dan wellicht bekijken of ze in het Verenigd Koninkrijk blijven produceren, terwijl de Britse merken duurder worden voor hun continentale klanten.”

Hebt u een idee van de concrete impact van de brexit op de haven van Zeebrugge?

RIK GOETINCK. “Dat is moeilijk te becijferen. Er zijn kortetermijneffecten. Net voor de eerste brexitdeadline verstreek, merkten we een stijging van de volumes, omdat iedereen aan de twee kanten van het Kanaal zijn voorraden maximaal aanvulde. Ik verwacht dat dat de komende maanden opnieuw gebeurt, waarna er na 1 januari een tegenbeweging komt, wanneer die voorraden worden opgebruikt. Die piek en dat dal heffen elkaar ongeveer op.

“Een no-deal zal de trafieken tussen het Verenigd Koninkrijk en het continent op de middellange termijn doen afnemen. Al blijf ik optimistisch. De mensen zullen blijven eten en consumeren. Ik verwacht dat de autoverkoop een aantal jaren een daling kent, maar na twee of drie jaar wellicht herneemt.

“Bovendien is Zeebrugge, door zijn specialisatie in onbemande vrachten, goed geplaatst om marktaandeel te winnen, nadat het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie is gestapt. Al blijft ook dat moeilijk te voorspellen. We zien wel dat het deel van onze trafieken dat aan de brexit is blootgesteld, licht is verminderd: van 43 procent twee jaar geleden naar ongeveer 40 procent nu. Een aantal reders heeft voor trafieken die via het Verenigd Koninkrijk naar Ierland gingen, rechtstreekse aanlopen naar Ierland ingelegd.”

Welke maatregelen hebt u al genomen?

GOETINCK. “Voor ons dataplatform RX/Seaport, bijvoorbeeld, werken we aan de ontwikkeling van Green Lanes. Wanneer voor een vracht volledig digitaal de documenten voor de douane en de volksgezondheid zijn geregeld, krijgt die een groen certificaat en kan hij dus vrijgegeven worden. Is dat maar gedeeltelijk het geval, dan krijgt de vracht een oranje licht. Wie nog niet in orde is, krijgt rood. De bedoeling is dat de snelwegpolitie in Wetteren of elders een vrachtwagen kan traceren aan de hand van zijn nummerplaat. Aan de truckers met een oranje of rood licht wordt dan gevraagd eerst die documenten te regelen. Zo hopen we te vermijden dat wie niet in orde is, de weg blokkeert voor wie wel in orde is, én de transporteurs ervan bewust te maken dat ze veel tijd dreigen te verliezen indien ze dat niet op voorhand regelen.

“Al maak ik me ook geen illusies. We hebben noodparkings, maar die capaciteit is beperkt. Ik sluit zeker niet uit dat er de eerste dagen wat chaos zal zijn. Het zou aanmatigend zijn te zeggen dat we klaar zijn voor de brexit, maar we hebben ons met zijn allen zo goed mogelijk voorbereid. Voor de duidelijkheid: dit gaat over het digitale. De fysieke controles op transmigranten en of de lading is verzegeld, blijven dezelfde als voorheen.”

Ondanks de coronacrisis zijn de trafieken in Zeebrugge het eerste halfjaar met 14 procent gestegen. Dat moet u tevreden stemmen.

GOETINCK. “Uiteraard, al verbergt dat cijfer grote verschillen. De gastrafieken stegen. Ook de diepzeecontainers maakten een stevige opgang. Die is intussen afgezwakt, maar het is nog geen daling, zoals bij andere havens. Rollende vracht ging wel achteruit, vooral de auto’s. De brexit zal dat nog versterken. De jongste maanden zagen we een verbetering, maar dan hebben we het over een krimp van 50 procent in plaats van 70 procent. Ik ben er wel van overtuigd dat we vrij snel weer onze normale cijfers zullen halen, wanneer de coronacrisis voorbij is. Want hoewel de markt krimpt, zien we ons marktaandeel in de autotrafieken nog versterken. Dat wil zeggen dat de andere havens nog zwaarder worden getroffen.”

Werkt u samen met andere havens om de gevolgen van de brexit en de coronacrisis op te vangen?

GOETINCK. “We wisselen veel informatie uit, maar vooral met Antwerpen, en, via Gent, met Vlissingen, Terneuzen en Rotterdam. Maar elke haven heeft zijn eigen kenmerken. Wij hebben ons dataplatform RX/Seaport, om bijvoorbeeld de douane- en gezondheidsformaliteiten vlot te regelen. Antwerpen heeft met NxtPort iets vergelijkbaars, alleen is dat meer toegespitst op containers, en dat van ons wat meer op roro. Maar de kennis van de IT-specialisten wisselen we uit: wij zullen geen softwareprogramma schrijven dat Antwerpen al heeft ontwikkeld. Overigens werken niet alleen de Havenbedrijven samen. We bekijken ook wat nuttig en mogelijk is met grote reders en terminaloperatoren die eigen systemen hebben.”

De havens van Antwerpen en Zeebrugge onderzoeken al een tijdje een fusie. Hoe staat het daarmee?

GOETINCK. “Die gesprekken zijn ook tijdens corona en de vakantie blijven doorlopen. Ik denk dat we voor het einde van het jaar enkele principiële conclusies moeten kunnen trekken. De havens zijn sterk complementair, dus ik zie het positief in. Al spreek ik me niet uit over welke samenwerkingsvorm dan ook. Maar dat zal ook werk zijn voor mijn opvolger, Tom Hautekiet, die op 1 oktober begint.”