Portret: de stille revolutie van Johnny Thijs

Johnny Thijs, die vertrekt als topman van bpost, is door Trends genomineerd voor de titel van Manager van het Jaar 2013.

Johnny Thijs, die zijn vertrek als topman van Bpost aankondigde, is een vaste waarde in de jaarlijkse lijst van de genomineerden voor de Manager van het Jaar. Dit jaar kan hij rekenen op extra krediet door de succesvolle beursgang van bpost.

Hoewel bpost sinds juni op de beurs genoteerd is, is het nog altijd een overheidsbedrijf. De helft van de aandelen is in handen van de Belgische staat gebleven, bijna 50 procent is genoteerd op Euronext Brussel nadat de investeringsroep CVC Capital Partners enkele weken uit het kapitaal van bpost stapte. De beursgang van bpost moet voor CEO Johnny Thijs wellicht het hoogtepunt van het afgelopen jaar zijn geweest, al is die het gevolg van een afspraak die al in 2006 was gemaakt. Dat jaar kwam het postbedrijf gedeeltelijk in handen van CVC Capital Partners. Vroeg of laat moest dat leiden tot een operatie om die investering te verzilveren.

Of de beursgang echt een hoogtepunt was, kunnen we hem niet vragen. Thijs praat momenteel niet met de media. Beursregels hebben zo hun nadelen. Er is nog een tweede reden voor die radiostilte: de onderhandelingen over het toekomstige loon van de topman. Zoals bij alle managers van overheidsbedrijven staat het loon van Thijs ter discussie. De voorbije jaren verdiende hij 1,1 miljoen euro bruto per jaar. Dat is meer dan het theoretische plafond van 290.000 euro dat de regering onlangs heeft vastgelegd voor managers van overheidsbedrijven. Voor de beursgenoteerde overheidsbedrijven Belgacom en bpost maakte de regering een uitzondering.

Johnny Thijs is sinds 2002 aan de slag bij het Belgische postbedrijf. Zijn mandaat loopt tot 2014. Als het van hem afhangt, doet hij er nog enkele jaren bij. De raad van bestuur met voorzitter Martine Durez — een vertrouwelinge van Elio Di Rupo — wil dat ook. Nu nog de regering. Maar de vraag blijft: hoeveel mag het loon van de topman bij bpost bedragen? Niemand heeft een glazen bol, maar zoals Thijs bij de persconferentie voor de beursintroductie zelf zei: “Ik ben ervan overtuigd dat er een compromis uit de bus komt.”

Tien jaar saneren

Het parcours van de postbaas mag in elk geval worden gezien. De afgelopen tien jaar heeft hij bpost omgevormd van een verlieslatend overheidsbedrijf tot een winstgevende onderneming die volop inzet op verandering. Zijn succesrecept bestaat erin dat hij de vakbonden telkens mee op één lijn heeft gekregen voor een niet-crisisgedreven, maar geleidelijke en planmatige omschakeling van het postbedrijf. De liberalisering ontkennen had geen zin. Daarom was het beter te gaan voor een evolutie dan voor een revolutie, zo zou je hun gemeenschappelijke keuze kunnen begrijpen. Een voordeel dat bpost daarbij had, was zijn ruime en vrij oude personeelsbestand. Ook vandaag is 35 procent van het personeelsbestand ouder dan vijftig. Daardoor kon Thijs dit jaar enkele keren benadrukken dat er ook in de toekomst ruimte blijft voor efficiëntieverbeteringen.

Diversificatie

Deze zomer bereikten bpost en Katoennatie een akkoord over het nieuwe postsorteercentrum in Neder-Over-Heembeek. Die investering past in de transitie van bpost. Het bedrijf wil de pakjespost centraliseren in Brussel en hoopt op die manier de toenemende concurrentie de baas te kunnen. De volledige liberalisering van de postmarkt is sinds 2011 een feit.

Door de economische crisis kreeg bpost pas dit jaar een eerste concurrent voor de postbezorging, TBC-Post. Vooralsnog heeft dat bedrijf niet de schaalgrootte van bpost, maar niemand weet wat er over enkele jaren gebeurt als er opnieuw een aanbesteding komt voor de contracten van de openbare dienstverlening, zoals de bezorging van kranten en de uitbetaling van pensioenen.

In de verdeling van pakjespost is er meer concurrentie. De Vlaamse Post profileert zich sinds 2011 naast internationale spelers als TNT, UPS en DHL. Ook DPD, een dochter van het Franse La Poste, kondigde onlangs een offensief aan in het segment van de pakjespost. Met het oog op een nakende consolidatie in de pakjesbezorging en omdat e-commerce het aantal verstuurde pakjes verveelvoudigt, probeerde bpost zich op dat terrein te versterken met enkele gerichte overnames. Die gebeurden al eind 2012. Bpost blijft daarbij vooral lokaal georiënteerd. De overnames van Landmark Global in de Verenigde Staten en van een pakjesbedrijf in Singapore moeten het bedrijf in de eerste plaats toelaten dicht bij de bron van de logistieke stromen van de e-commerce te zitten.

Logistiek netwerk

In zijn zoektocht naar inkomsten doet bpost intussen veel meer dan brieven en pakjes ronddragen. Zo handelt het de hele administratie, productie en distributie van autonummerplaten af, en drukt het de talloze edities van Kerk & Leven.

Thijs kiest ervoor bpost steeds nadrukkelijker te profileren als een logistiek netwerk dat vijf keer per week aan elke deur in België komt. Dat is de unieke sterkte van zijn bedrijf, die hij wil uitbuiten.

De boodschappendienst die bpost in enkele gemeentes heeft opgezet, is een logisch verlengstuk van die strategie. Voorlopig is dat nog een proefproject, maar de topman hoopt die dienst in 2014 uit te breiden naar het hele land — als de evaluatie positief is tenminste.

Kritiek van analisten
De introductie van het aandeel verliep vlekkeloos. De resultaten die het bedrijf sindsdien bekendmaakte, waren goed en lagen in de lijn van de verwachtingen. De koers doet het niet slecht. Bovendien heeft bpost een goede reputatie bij de consultants en de marktspecialisten. De succesvolle beursintroductie heeft intussen ook al het Britse Royal Mail en de Portugese post geïnspireerd tot navolging.

En toch, het is niet allemaal rozengeur en maneschijn. De bonden roerden zich vorige maand over het statuut van de hulppostbodes. En de analisten van Credit Suisse gaven enkele weken geleden een verkoopadvies voor het aandeel. Volgens het Zwitserse beurshuis zijn Post NL en de Oostenrijkse Post beter gewapend om met pakjespost het dalende brievenverkeer op te vangen. Benieuwd of de evolutieve aanpak van Thijs ook op lange termijn vruchten blijft afwerpen.