Piano’s Maene neemt Nederlandse sectorgenoot Ypma over: ‘Onze groei is vanzelf gekomen’

Piano’s Maene toont dat innovatie en overnames ook in een nichemarkt met een klassiek product mogelijk zijn. De overname van het Nederlandse Ypma is daarvan een perfect voorbeeld. “Maar we moeten wel met de voetjes op de grond blijven”, zegt Chris Maene.

Ze zitten als vier musketiers rond de tafel. Ze grinniken om de vraag wie nu eigenlijk de baas is. “Iedereen is hier zijn eigen baas, maar we beslissen samen”, zegt Dominique Maene. Zijn broer Frederic beaamt. Dat is vermoedelijk een overdrijving, want tijdens ons gesprek voert vader Chris Maene, officieel niet langer de eigenaar van Piano’s Maene, doorgaans het woord. “Chris is nu eenmaal de oudste”, lacht CEO Stefaan Vanfleteren.

Ze verdelen netjes het werk en blijven naar eigen zeggen uit elkaars vaarwater. Frederic is verantwoordelijk voor het atelier, terwijl Dominique meer in personeelszaken zit en verantwoordelijk is voor de gebouwen. Allemaal zijn ze blij dat Stefaan de rol van bedrijfsleider op zich neemt. “We hebben een keer per week een managementvergadering”, zegt Chris Maene. “Maar er wordt intussen een pak beslissingen genomen waar ik geen weet van heb. Ik ben blij dat we daar een CEO voor hebben. Dat geeft mij tijd om in het atelier door te brengen en te doen waar ik goed in ben.”

Maene heeft geen last van opvolgingsproblemen. Met dank aan Hugo Van Damme, de voormalige topman van Barco. Van Damme is een notoire muziekliefhebber en daardoor kwam Chris Maene hem weleens tegen. Hij vroeg hem advies. “Ik had het gevoel dat ik voortdurend brandjes aan het blussen was en te weinig tijd had voor het echte werk”, zegt hij. “Maar dat bleek normaal te zijn door de groei van ons bedrijf. Op zijn advies begonnen we ook na te denken over de opvolging en hebben we een CEO gezocht. Die vonden we in eigen huis. We hebben meteen ook de erfenis van het bedrijf geregeld. Sommige ondernemers kunnen moeilijk afstand nemen, maar ik had daar helemaal geen probleem mee. Maene is nu van Frederic en Dominique, maar dat wil nog niet zeggen dat ik met pensioen ben. Ik blijf een beetje een pianonerd.”

Expansie

Piano’s Maene telt naast de vierschaar aan tafel nog 57 werknemers. En daar zijn er begin dit jaar nog eens 25 bij gekomen in Nederland. Dat gebeurde door de overname van de Nederlandse sectorgenoot Ypma. Voor de omzet betekent dat een injectie van 3,5 miljoen euro. Die komt bij de 13,5 miljoen die Maene in 2018 boekte.

Daarmee zet het familiebedrijf uit Ruiselede zijn eerste stap naar het buitenland. Maar eigenlijk is de expansiestrategie begin jaren negentig al gestart. Die beweging bleef binnen de landsgrenzen. De jongste 25 jaar opende Maene winkels in Brussel, Antwerpen, Gent en in 2017 in het Limburgse Rekem.

Voor Chris Maene voelt de winkel in Brussel nog altijd als de belangrijkste mijlpaal in de bedrijfsgeschiedenis. Net omdat het de start was van de expansiestrategie. “We zagen dat we heel succesvol waren in West- en Oost-Vlaanderen, maar ik voelde dat we ook in de hoofdstad aanwezig moesten zijn”, vertelt hij. “We hebben in Brussel een pand met een concertruimte gekocht. Toen werkten we hier met achttien mensen, en het was een tijd dat Brussel voor een Vlaamse kmo niet vanzelfsprekend was. Het adres in Brussel heeft deuren geopend. Het heeft ons op de kaart gezet.”

En nu is er dus Nederland. Op de markt van de pianoleveranciers was er na de jongste opening in Rekem al speculatie over een vestiging in Nederland. Het is een overname geworden. Op vraag van de Nederlandse eigenaar. “Ypma is een gezond bedrijf, maar het had een opvolgingsprobleem”, zegt Dominique Maene.

Net als Maene is Ypma een familiebedrijf. Bij Maene is de overgang van de tweede naar de derde generatie enkele jaren geleden geregeld. Bij Ypma zwaait de derde generatie af. Bouke Ypma, de logische opvolger van de 70-jarige Steef Ypma, overleed in 2016. Een managementbuy-out bleek geen optie en dus begonnen er gesprekken met de Belgische sectorgenoot. “We kennen elkaar goed, want zij zijn net zoals wij een distributeur van Steinway”, zegt Vanfleteren. “Voor ons biedt de overname de kans in Nederland sneller te groeien dan we hadden voorzien.”

De Steinway-factor

De ambitie om naar Nederland te gaan, leefde bij Maene al even. De Belgische pianohandel is ook bij onze noorderburen geen onbekende. Bovendien was het onduidelijk wie de distributeur van Steinway in Nederland zou worden, nadat Ypma ermee zou stoppen. Er was sprake van dat Maene het Steinway-dealership in Nederland zou overnemen. Met de overname is dat nu een feit. Bovendien opent de overname de mogelijkheid om andere merken die Maene invoert ook in Nederland aan de man te brengen. Er zijn synergiemogelijkheden.

Maene wordt het grootste pianobedrijf uit de Benelux. “Het was nooit onze bedoeling de grootste te zijn”, zegt Vanfleteren. “Onze groei is zowat vanzelf gegaan. De klanten kwamen en wij zagen hoeveel piano’s we hadden verkocht. We beseften dat we meer stemmers nodig hadden om een goede service te leveren, en namen mensen aan. Onze reputatie deed daarop de vraag weer toenemen. Groeien was voor ons altijd een logisch proces.”

Al helpt de Steinway-factor daarbij. Sinds 2002 is Maene de exclusieve dealer voor België. “Het was een belangrijke stap voor ons”, zegt Frederic Maene. “Elke pianohandel wil Steinway verdelen. Het is de referentie en alle academies willen een Steinway. Op die manier heb je in de muziekscholen een voet tussen de deur en kun je er ook service aanbieden.”

Juist omdat Steinway de referentie is, wil elke pianohandel een Steinway-dealer zijn, maar het merk kiest per land telkens één verdeler. Maar ook bij Steinway is Maene een buitenbeentje. Steinway raadt bijvoorbeeld aan dat een Steinway-dealer enkel de merken van Steinway zou verkopen. “Wij hebben dat nooit gedaan”, zegt Chris Maene. “Wij hebben ook onze historische instrumenten en onze eigen modellen. Wij willen niet helemaal afhangen van één leverancier. Dat heb ik geleerd van mijn vader.”

Innovatiebedrijf

De relaties met Steinway zijn zo goed, dat toen de wereldvermaarde pianist Daniel Barenboim bij Steinway aanklopte voor een moderne, rechtsnarige Steinway, het concern de pianist doorverwees naar Maene. Chris Maene geldt als een specialist in historische instrumenten en voor hem was het een oude droom die werkelijkheid werd. “Ik had al langer mijn zinnen gezet op een eigen concertvleugel”, zegt Maene. “Mijn idee was niet een Steinway na te bouwen, maar een concertvleugel te bouwen met gietijzeren frame en alle elementen van de moderne mechaniek, maar zonder de snaren te kruisen.”

Steinway begon meer dan honderd jaar geleden de snaren van vleugelpiano’s te kruisen. Dat liet toe een meer homogene en volle klank te produceren. Alle bouwers kopieerden dat concept en de rechtsnarige piano, die transparanter van klank is, raakte in onbruik. In 2017 combineerde Maene de kennis van historische vleugels met moderne technieken om een moderne, rechtsnarige vleugel te bouwen. “Onze rechtsnarige vleugel is niet beter dan een Steinway. Dat kan niet. Maar hij is wel anders. En dat speelt in op de vraag van veel artiesten om eens iets anders te doen. Pianisten willen zich onderscheiden. Daarom is er ook een revival van een aantal merken die zich naast Steinway proberen te profileren. Maar wezenlijk zijn dat allemaal kopieën van het Steinway-principe.”

De interesse in de rechtsnarige concertvleugel van Maene is internationaal. Het familiebedrijf is er een echt innovatiebedrijf door geworden. “We investeerden 1,5 miljoen euro in de ontwikkeling van onze vleugel”, zegt Vanfleteren. “Met de steun van Vlaio. We namen octrooien op de klankbodem. Er staan voor dit jaar achttien rechtsnarige vleugels gepland in onze productie. Volgens het businessplan moeten we tegen 2020 naar dertig exemplaren per jaar om rendabel te zijn.”

De stap naar eigen productie komt niet uit de lucht gevallen. Het atelier van Maene was altijd al belangrijk voor de bouw van historische replica’s, en ruim vijftien jaar geleden werd het huismerk Doutreligne boven de doopvont gehouden. Dat paste in de trend dat veel Europese fabrikanten een deel van hun productie naar China verschoven. Doutreligne is genoemd naar de moeder van Chris Maene. Die piano’s worden nadat ze uit China zijn ingevoerd, afgewerkt in het atelier van Maene in Ruiselede. Momenteel maakt de eigen productie een kwart van het aantal verkochte piano’s uit. Op termijn wil Maene naar een fiftyfiftyverhouding, waarbij de helft van de verkoopinkomsten uit het eigen atelier komt.

Het is een opmerkelijke strategie voor een bedrijf dat in 1938 begon als een pianowinkel. Wat vindt Steinway daarvan? “Zolang onze cijfers goed zijn, zien ze daar geen graten in”, zegt Stefaan Vanfleteren. “Wij zijn in verhouding tot het aantal inwoners nog altijd een topspeler voor Steinway.” “We hebben niet echt iets uitgevonden”, vult Chris Maene aan. “We steken een concept uit het verleden in een modern jasje. We hebben ons idee toegelicht bij Steinway. De CEO heeft ons gefeliciteerd omdat wij de taart groter maken en geen stuk van de taart afsnoepen.”