Over de zoektocht naar technisch geschoolde medewerkers: ‘Bedrijven weten dat ze breder moeten kijken, maar doen het niet’

De zoektocht naar technisch geschoolde medewerkers verloopt almaar moeizamer. Innovatieve organisaties als Autimatic en TEO willen daar verandering in brengen. “We hebben al kappers, sommeliers, dierenverzorgers en boekhouders omgeschoold.”

Bedrijven worstelen met de zoektocht naar technisch geschoolde medewerkers. Het probleem is tweeledig, zegt Bien Vanderstappen, de CEO van TEO, dat bedrijven technisch talent helpt te ontdekken en ontwikkelen. “Ondernemingen zijn lang gewoon geweest hun vacatures extern in te vullen. Als ze maar lang genoeg bleven zoeken of door allerlei acties opvielen, kwam de juiste kandidaat wel binnengewaaid. Maar er volgen steeds minder jongeren een technische richting, waardoor het moeilijker wordt de vacatures in te vullen.” Daarnaast investeren ondernemingen vaak onvoldoende in interne doorgroeitrajecten. Door de verregaande automatisering en robotisering moeten bedrijven medewerkers voortdurend herscholen. “Een groep medewerkers op een vaste locatie en een vast tijdstip les laten volgen, is voor bedrijven een grote drempel om een structureel en duurzaam leer- en ontwikkelingsbeleid uit te stippelen.”

Ook AB InBev merkt de schaarste op de arbeidsmarkt op. De brouwerijgroep heeft zo’n 75 openstaande vacatures voor technische profielen. “Het is een uitdaging om de juiste geschoolde mensen te vinden die willen bijleren wat wij nodig hebben”, zegt Leen van Puyvelde, global people manager bij AB InBev. “We kijken niet alleen meer in België, maar zoeken wereldwijd.”

Daarnaast besteedt AB InBev ook aandacht aan interne doorgroeiprogramma’s. “We laten medewerkers met een meer generalistische opleiding doorgroeien naar technische rollen”, zegt David De Schutter, global VP innovation & technology development van AB InBev. “Dat neemt natuurlijk tijd in beslag. We hebben ook een groot netwerk van universiteiten waar we samenwerken met mensen die doctoreren in een domein dat relevant is voor onze sector. Na afloop van hun doctoraat gaan ze bij ons aan de slag. Hun diepe technologische kennis scherpen we aan met relevante projecten.”

De brouwerij ondersteunt ook het postgraduaat Malting and Brewing Science aan de KU Leuven. Dat moet meer internationaal talent aantrekken en dat naar de brouwerij-industrie laten doorstromen. “Omdat wij een van de grootste werkgevers zijn, hopen we dat veel talent bij ons terechtkomt”, zegt David De Schutter.

Buy, borrow, build

Telenet Business heeft tientallen openstaande vacatures. “Er is zoveel technologie beschikbaar dat een bedrijf zich niet in alles kan specialiseren. Dat verkleint ook de vijver waaruit je kunt vissen”, zegt hr people partner Evelien Van Sas. Het bedrijf verandert langzamerhand het geweer van schouder. “We rekruteren nu vaker mensen die we dan opleiden in de domeinen die we onze klanten aanbieden”, zegt Peter Willekens, VP solutions operations. “Daarnaast werkten we een traject uit voor onze bestaande medewerkers, die we volledig omscholen en die enthousiast in een van onze knelpuntberoepen stappen. Iemand van marketing kan na zo’n intensieve opleiding bijvoorbeeld aan de slag bij cybersecurity.” Vinden ze de medewerkers niet op de Belgische arbeidsmarkt, dan trekken ze de internationale kaart.

De hr-afdeling kijkt ook steeds meer naar het buy-, borrow-, build-model. “Traditioneel wilden wij zo veel mogelijk mensen in dienst hebben ( buy), maar nu bekijken we of dat wel altijd de meest opportune manier is. We merken, zeker op de technische markt, dat veel mensen voor het statuut van freelancer of voor tijdelijke opdrachten kiezen ( borrow).” Build betekent dat werknemers worden opgeleid voor nieuwe verantwoordelijkheden.

Er woedt niet alleen een oorlog op de arbeidsmarkt, maar ook bij de pas afgestudeerden. “We stimuleren onze leidinggevenden van technische teams om relaties met de academische wereld uit te bouwen”, zegt Willekens. “Dat vraagt een enorme investering. Daarom werken we in de tussentijd met partners die daarin thuis zijn.”

Interactieve leerkoffer

Bedrijven schuiven vaak goede mensen aan de kant omdat ze nooit eerder een technische functie hebben gehad, zegt Bien Vanderstappen van TEO. “Ondernemingen weten dat ze breder moeten kijken, maar die reflex ontbreekt vaak nog.” TEO schoolt mensen met weinig of geen voorkennis om tot technisch operator of junior onderhoudstechnicus. Dat gebeurt op een manier die ver afstaat van het klassieke opleidingstraject. “De grote uitdaging op de arbeidsmarkt winnen we alleen met opleidingstrajecten die flexibel en gepersonaliseerd zijn en waarin theorie en praktijk vanaf dag één samengaan.”

TEO creëerde een leerplatform dat uit een digitale bibliotheek bestaat met hoofdzakelijk cursussen over elektriciteit, mechanica en pneumatica. “We kwamen op het idee van de TEO-box, een interactieve leerkoffer waarmee medewerkers in hun eigen tempo en autodidactisch praktijkvaardigheden kunnen aanleren”, legt Vanderstappen uit. “Een technisch beroep leer je door met je handen te werken. Door de integratie van hardware en software zetten de mensen de oefeningen meteen om in de praktijk. Op ons platform vinden ze via instructievideo’s, foto’s en korte teksten alle nodige informatie om de oefeningen tot een goed einde te brengen. Zo leren ze al doende.”

Onder meer Volvo Trucks, Volvo Cars, Niko en PSA Antwerpen werken met het TEO-platform en de koffers. “De medewerkers kunnen worden ingepland zonder dat de operationele activiteiten in het gedrang komen. Beginnende werknemers hoeven ook geen zes maanden te wachten op een opleiding. Het biedt bedrijven de flexibiliteit om het leertraject permanent en duurzaam in te bedden. Voor Volvo Trucks of Volvo Cars, die veel instroom kennen, zijn de leerkoffers en het platform ook een goede manier om snel het talent eruit te halen. Het zegt objectief wie potentieel heeft en wie niet.”

Met die aanpak wil TEO niet alleen intern talent laten doorgroeien, maar ook de talentenvijver vergroten met mensen die nog niet het juiste diploma hebben. “Kandidaten kunnen ook thuis aan de slag met zo’n koffer. We hebben al kappers, sommeliers, dierenverzorgers en boekhouders omgeschoold. Het is een publiek dat nu vaak via de klassieke methodes uit de boot valt of zelfs niet in overweging wordt genomen.”

Sterktes van autisme

Ook Autimatic, een detacheringsbedrijf voor mensen met autisme, wil de talentvijver vergroten. “Het aantal vacatures was nog nooit zo hoog, terwijl er zo’n 30.000 getalenteerde mensen met autisme beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt”, zegt CEO Geert Pauwels. “Bedrijven zijn te weinig aangepast om mensen met autisme werk te geven. Ze zoeken bijna allemaal voltijdse werknemers en teamspelers en verlangen flexibiliteit. Dat zijn eigenschappen die voor iemand met autisme niet voor de hand liggen.”

Autimatic bekeek wat mensen met autisme nodig hebben om efficiënt te werken en hoe dat een win-winsituatie kan zijn met de bedrijven. “Nog voor de coronapandemie losbrak, zagen we thuiswerk als de oplossing. Mensen met autisme kunnen niet voltijds werken, hebben het moeilijk zich te verplaatsen en in een druk landschapskantoor te werken. In groep werken brengt sociale stress mee.” Autimatic vult zelden voltijdse banen in, maar vult eerder teams aan met mensen met autisme die bepaalde taken goed kunnen uitvoeren. Daardoor wordt de drempel zowel voor het bedrijf als de medewerker kleiner. “Wij zetten in op de sterktes van de medewerker. Voor technische en IT-gerelateerde jobs zijn de sterktes van autisme beter bekend dan in andere marktsegmenten of industrieën.”

De start-up focust op administratie, automatisatie en artificiële intelligentie. Vaak gaat het over banen die met datakwaliteit te maken hebben: data labelen, crm-databases opruimen en data of documenten aanvullen en klasseren. “Nauwkeurige en repetitieve administratie automatiseren via robotic process automation is een goede fit met autisme, omdat het over visueel programmeren gaat waarbij korte, duidelijk beschreven processen moeten worden omgezet. Ook in artificiële intelligentie zijn nauwkeurigheid en oog voor detail belangrijk. De kwaliteit van de datasets zijn beter als onze mensen ze onder handen nemen.”

Voor mensen die geen vooropleiding hebben in robotic process automation en artificiële intelligentie, organiseert Autimatic trainingen in een eigen academie. “In zo’n vier maanden stomen we hen klaar voor jobs in die domeinen”, zegt Pauwels. “We doen dat via een formule van onlineleren, zodat ze het in hun eigen tempo kunnen doen, zonder sociale stress of prikkels van een klaslokaal. Aan het einde van de opleiding werken ze een praktische oefening uit, in samenwerking met onze partnerbedrijven. Zo hebben ze een goed idee van wat het werk precies inhoudt.”

Klanten van Autimatic zijn onder meer SD Worx, Deloitte, delaware, VDAB, de Vlaamse overheid en Umicore. “Diversiteit en inclusie komen bij heel wat bedrijven op de radar. We werken ook samen met snelgroeiende scale-upbedrijven, waar de beslissingscyclus vaak korter is. Zo hebben we goede partnerschappen met Robonext en Metamaze. Ook vzw’s met een sociale missie, zoals Tolbo en GTB, zoeken ons soms op.”