Onno van de Stolpe (CEO Galapagos): ‘Bescheidenheid helpt niet’

Onno van de Stolpe zwaait binnenkort af als CEO van Galapagos, het biotechbedrijf dat hij 23 jaar geleden mee oprichtte en altijd heeft geleid. “Als ik binnen twintig jaar met een calvados in de hand bij de open haard terugblik, zal ik denken: ik heb verdomme toch maar mooi een medicijn gebracht naar patiënten die daarmee geholpen werden.”

Onno van de Stolpe (62) glundert terwijl hij ons rondleidt in zijn indrukwekkende kasteelhoeve in het pittoreske Waalse dorpje Falaën. Hij kocht het vervallen gebouw in 2019 en zwoegde sindsdien aan de restauratie ervan. “Het dorp is heel blij met ons, dat we zo gek zijn om dit te doen”, zegt hij grijnzend. Binnenkort zal hij zich nog harder kunnen toeleggen op zijn Ardense woonst. Dan eindigt de opmerkelijke topcarrière van Van de Stolpe, die Trends Manager of the Year 2019 werd nadat hij een miljardendeal had gesloten met het Amerikaanse Gilead en klaar stond om het reumamedicijn filgotinib onder de merknaam Jyseleca op de markt te brengen. Galapagos werd toen op handen gedragen en was op zeker moment 15 miljard euro waard op de beurs. Tot het Amerikaanse geneesmiddelenagentschap FDA dwars ging liggen en later de ontwikkeling van de veelbelovende molecule ziritaxestat tegen de longziekte IPF werd stopgezet, net als een medicijn tegen knieartrose. Bovendien ontgoochelden de eerste resultaten van Toledo, een nieuw werkingsmechanisme voor medicijnen tegen ontstekingsziektes.

“Het is een enorm zwaar jaar geweest”, zegt Van de Stolpe. “Wie had kunnen denken dat er zoveel negatieve momenten achter elkaar zouden volgen? Dan is het lastig positief en optimistisch te blijven.” De tegenslagen leidden tot een scherpe terugval van de aandelenkoers en gaven een knauw aan het aanzien dat Van de Stolpe genoot bij beleggers.”Galapagos moet dringend nieuw leiderschap hebben, een nieuw elan om de boel weer op te bouwen.”

U kijkt uit naar het afscheid?

ONNO VAN DE STOLPE. “Ja, enorm. Omdat dit voor de organisatie zo’n vervelende periode is. Zodra je als CEO aankondigt dat je met pensioen gaat, is je executive team eigenlijk vleugellam. De raad van bestuur gaat natuurlijk geen strategische beslissingen meer goedkeuren zonder dat ze weten wie de nieuwe CEO is. Wat dat betreft, was het beter geweest als we eerst die zoektocht hadden gedaan en de opvolger meteen hadden kunnen voorstellen. Maar uit vrees dat het zou uitlekken, heeft de board ervoor geopteerd dat niet te doen.”

Hoe kijkt u terug op de voorbije periode?

VAN DE STOLPE. “We hebben flink wat tegenslag gehad. We hebben het grondig onderzocht, met externe experts, om te zien of we daar lessen uit kunnen trekken, of we ergens de verkeerde afslag hebben genomen. Maar zo zwart-wit is het niet. Misschien was ik wat naïef optimistisch om te denken dat we grote ziektes als artrose en longfibrose met onze expertise wel konden oplossen. In diermodellen zag het er allemaal spectaculair uit, maar dan blijkt het in de mens toch complexer te zijn. Misschien zijn we te snel gegaan. Maar in biotech heeft iedereen last van het feit dat bijna altijd alles faalt, en als iets niet faalt, ontstaat er een soort positief denken rond zo’n project. Het woord ‘tunnelvisie’ is wat te krachtig, maar iedereen wil dat het project succesvol is en vooruitgaat. Als publiek bedrijf heb je ook een nieuwsstroom nodig. Je zit ook met de patentperiode die verder tikt, en dus wil je snel naar de markt. Misschien staan er daarom te weinig criticasters op gedurende dat proces, en kun je je achteraf afvragen of we als organisatie voldoende kritisch zijn geweest.”

Het was kantje boord voor filgotinib. In de Verenigde Staten kon het niet, in Europa en Japan wel?

VAN DE STOLPE. “Filgotinib is echt een supermedicijn. Het wordt goed ontvangen in Europa en is goedgekeurd in Japan. We hebben gewoon pech. De FDA heeft een hekel gekregen aan het werkingsmechanisme van de zogenoemde JAK-inhibitoren, dus niet alleen filgotinib, maar ook die van AbbVie, Eli Lilly en Pfizer. Maar de echte pijn zit in ziritaxestat. Dat we daar niet de effectiviteit zagen die wij en alle key-opinionleaders verwacht hadden, was een enorme klap.”

Wat brengt de toekomst voor Galapagos?

VAN DE STOLPE. “Ik heb alle vertrouwen in dit bedrijf. Er staat een dijk van een organisatie. Het heeft cash en is onafhankelijk. De deal met Gilead loopt nog zevenenhalf jaar. Er wordt her en der gespeculeerd dat Gilead de boel overneemt na mijn vertrek. Ik zie dat niet gebeuren. De nieuwe CEO gaat niet zeggen: laten we de boel maar bij Gilead onderbrengen. Waarom zou iemand dan CEO worden?

“Wat zo snel mogelijk moet gebeuren, is het versterken van de commerciële propositie met bijkomende producten. We hebben ook overcapaciteit in de ontwikkeling. Die machine moet worden gevoed. Alleen filgotinib volstaat niet om je hele overhead op af te schuiven. Filgotinib toont trouwens aan hoe afhankelijk medicijnontwikkeling is van het succes op de Amerikaanse markt. Ons aandeel knalde omlaag door die beslissing van de FDA omdat bijna alle winst op een medicijn, meer dan 80 procent, gerealiseerd wordt op die markt. Op lange termijn is dat systeem niet houdbaar. In Europa wordt enkel geprobeerd de prijs omlaag te krijgen en de goedkeuring te vertragen. Op zeker moment zullen producenten denken: laat Europa maar zitten, we richten ons alleen op de Verenigde Staten, want daar heb je veel beter rendement op je kapitaal.”

Hoe snel wordt geld verbrand?

VAN DE STOLPE. “Dit jaar zowat 550 miljoen euro, komend jaar gelukkig al een stukje minder. Maar het zijn enorme bedragen. Dat komt vooral door het opzetten van de commerciële organisatie, wat heel duur is. We hebben in Europa honderden mensen rondlopen die nu nog heel weinig omzet draaien. Filgotinib wordt winstgevend in Europa, maar door de kosten voor de research zullen we ook in 2024, wanneer filgotinib winstgevend wordt, nog altijd een cashburn hebben.”

Galapagos zou een nieuw hoofdkwartier in Mechelen bouwen?

VAN DE STOLPE. “De plannen voor dat heel grote gebouw staan on hold. We waren bijna gestart, maar nu is het niet meer opportuun en zijn we bezig met plannen op een kleinere schaal. Dat is een beslissing die de nieuwe CEO moet nemen, maar we zullen in ieder geval een nieuw onderkomen moeten zoeken. Ik verwacht dus dat het hoofdkantoor gewoon in Mechelen wordt gebouwd.”

U werd al afgerekend op uw aanpak?

VAN DE STOLPE. “Ik ben diegene die die cultuur van we-gaan-ervoor heeft neergezet. We waren durfallen. We waren niet bang voor grote ziektes met een ingewikkelde biologie. Ik had ook onderzoekers die mij overtuigden dat er een goede kans was dat dit zou werken. Ik ben niet de hardcore wetenschapper, dus vertrouw ik heel erg op die mensen om me heen. Dat is altijd mijn stijl van leiderschap geweest: veel verantwoordelijkheid geven, maar ook het enthousiasme overbrengen, en niet in rondjes blijven draaien. In sommige gevallen is dat niet goed gegaan, is gebleken.

“Er komt dan een boel over je heen. Ik begrijp dat ook, want ik ben nogal stoutmoedig in mijn uitspraken. Als het dan mis gaat, kun je de bal terugverwachten. Dat vind ik niet zo erg, maar wel als aan je persoonlijke integriteit getwijfeld wordt. Dat is gebeurd, vooral in een aantal nare artikelen in Nederland. Ik begrijp natuurlijk dat een kleine belegger die geld verloren heeft, 180 graden draait van Onno for president naar zakkenvuller. Anderen begrijp ik niet: zo kreeg ik een brief van een fondsmanager in Nederland, die zowel voor zijn fonds als privé aandelen had gekocht. Toen het aandeel na de uitspraak van de FDA weggleed, wilde hij volledig vergoed worden. Ik kreeg zijn rekeningnummer en de vraag of we 850.000 euro wilden overmaken. Van welke planeet komt zo iemand? Nooit heeft iemand hier gezegd dat we zeker de goedkeuring zouden krijgen. Maar uit de sector kreeg ik steun. Velen vinden dat ik biotech in de Benelux mee naar een hoger niveau heb gebracht. Groots denken is voor sommigen de standaard geworden. Kijk naar argenx.”

In biotech ga je, als het tegenzit, snel van hero naar zero. Gaat biotech te negatief om met zijn zonen en dochters?

VAN DE STOLPE. “Biotech is nu eenmaal een verhaal van enorme successen en enorm falen. Filgotinib is een goed voorbeeld van een succes, met prachtige data en enorme deals. Alles ging goed en als uiteindelijk de FDA nee zegt, zakt het verhaal als pudding in elkaar. Je bent dan weer dat verlieslatende bedrijf, en dan blijft er heel snel weinig over. Er is geen enkele business waar één product zoveel waarde kan creëren. Dat zag je bij Galapagos en we zien het nu met argenx, dat nog veel meer waard kan worden. Diens CEO Tim Van Hauwermeiren is nu terecht de gevierde persoon, net zoals ik dat was.”

Wat doet de kritiek u?

VAN DE STOLPE. “Ik vind niet van mezelf, en ook mijn vrienden vinden niet dat ik in de jaren dat Galapagos in stijgende lijn ging, een ander persoon ben geworden. Ik was stoutmoedig, maar ben niet arrogant geworden. Toen het slecht ging, moest ik dan ook geen andere houding aannemen. Ik ben dezelfde Onno die ik was toen het goed ging. Ik heb ook altijd beseft dat het verschil tussen succes en mislukking heel erg dun is. Bij mijn fameuze uitspraak dat we groter konden worden dan Philips, wordt altijd het tweede zinsdeel vergeten, namelijk ‘als we drie medicijnen goedgekeurd krijgen’.”

U kunt het moeilijk relativeren?

VAN DE STOLPE. “Ja. Ik vind dat de droom niet helemaal is uitgekomen. Het is niet het complete plaatje. Ik wilde Galapagos achterlaten in een situatie waarbij het heel snel winstgevend en zelfvoorzienend zou zijn. Maar het is geen bedrijf à la UCB dat inkomsten heeft uit bestaande medicijnen én veel geld in onderzoek en ontwikkeling kan steken. Dat hebben we niet gerealiseerd, en dat is best lastig. Terwijl mensen om me heen zeggen: ‘Fantastisch, je hebt een bedrijf gebouwd met bijna 5 miljard op de bank, de grootste deal in de geschiedenis van biotech gedaan, en je hebt een medicijn op de markt.’ Onze cashpositie is natuurlijk fantastisch, maar we hebben wel die heel hoge burn rate en dat maakt het voor mij oncomfortabel. Het weegt niet in die mate dat ik daar depressief van word of minder vrolijk in het leven sta, maar ik ben minder trots op het verhaal geworden.”

Welke les wil u geven aan jonge ondernemers en CEO’s in biotech?

VAN DE STOLPE. “Daarin verander ik niet: think big! In onze sector is dat cruciaal. CEO’s en bedrijven in Europa blijven te vaak te klein bezig. Je ziet er heel veel die tien à vijftien medewerkers hebben, een beetje druppelvoeding krijgen door subsidies, enkele businessangels en misschien wat durfkapitaal. Maar je ontwikkelt geen nieuw medicijn met tien à vijftien mensen en 50 miljoen euro. Er is maar één manier om in deze sector echt succesvol te worden, en dat is door medicijnen naar de markt te brengen. Daar zijn vele honderden miljoenen voor nodig. Alleen, als je dan faalt, faal je ook big.”

Tim Van Hauwermeiren heeft wel heel goed geluisterd?

VAN DE STOLPE. “Dat zegt hij ( glundert). Hij heeft zich de afgelopen jaren fantastisch ontwikkeld, want hij was van huis uit geen strategische leider. Dat is hij nu wel.”

De ingesteldheid ‘think big’ in Vlaanderen inpeperen kon ook geen kwaad.

VAN DE STOLPE. “Nee, want dat is iets wat jullie niet echt in jullie DNA hebben. Die bescheidenheid is heel mooi, maar helpt niet in onze sector. Je hebt grote woorden nodig om in de spotlights te staan en investeerders te kunnen overtuigen. Amerikanen zijn meesters in het zichzelf verkopen, in de zogenoemde elevator pitch (een heel korte presentatie van jezelf, nvdr). Nederlanders zijn daar nog vrij goed in, vergeleken met de rest in Europa. De scholing bij jullie is er ook niet op gericht om je voor een publiek te presenteren en jezelf te verkopen.”

Had het een verschil gemaakt als Galapagos in de Verenigde Staten zou opgericht zijn?

VAN DE STOLPE. “Een groot verschil. We hadden sneller kunnen groeien. We hebben lang moeten roeien met de riemen die we hadden. Ik was altijd bezig met bekijken hoe we de boel konden financieren. Er waren niet zoveel mogelijkheden. Onze beursintroductie op Euronext leverde 22 miljoen euro op. Een durfkapitaalronde leverde nog eens 22 miljoen op. Maar daarmee spring je niet ver. Dus moest ik andere dingen doen, zoals een servicedivisie opzetten, om cashflow te hebben. Onze allianties met big pharma leverden wel veel geld op, maar hebben onze programma’s ook behoorlijk vertraagd.

“Maar verhalen als Genmab, Ablynx, argenx of Galapagos misstaan niet in Amerika. Opvallend genoeg komen al die bedrijven uit de Benelux. Ik denk dat we elkaar een beetje aangestoken hebben. Al is het teleurstellend vast te stellen hoe weinig opvolgers er zijn. Er zouden intussen toch een aantal nieuwe Galapagos’en en argenx’en moeten zijn. Dat is niet zo.”

Heeft het te maken met het gebrek aan goede CEO’s?

VAN DE STOLPE. “Ja. Ik heb het vaak genoeg gezien, professoren die halftijds bij de universiteit blijven en er dan een commerciële activiteit naast doen. Ik heb dat nooit begrepen. Je moet 24 uur per dag, zeven dagen per week alleen maar met dat bedrijf bezig zijn. Maar ze vinden het te eng om te springen. In Europa zijn wij niet zo’n durvers, en al zeker niet een sector als biotech waar roem en glorie snel voorbij kunnen zijn.”

Investeert u zelf in biotech?

VAN DE STOLPE. “Niks spectaculair. Ik heb wat in Leyden Labs geïnvesteerd, en in twee andere bedrijfjes. Maar ik zie me niet zo als een angel investor (die investeert in jonge bedrijven, nvdr). Ik heb niet de drive om genoeg energie te steken in het echt doorgronden van wat die bedrijven doen.”

Wilt u bestuurder worden in jonge biotechbedrijven of een sectororganisatie?

VAN DE STOLPE. “Ik ga mijn post-Galapagos-periode niet invullen met zitjes in raden van bestuur. Dat is niet mijn ding. Je draait uiteindelijk niet zelf aan de knoppen. Ik zit alleen in de raad van bestuur van Leyden Labs. Dat werd opgericht door Dinko Valerio, mijn oude baas bij Crucell. Ze hebben al enorm veel geld opgehaald en hebben spectaculaire technologie om via een neusspray te beschermen tegen virussen.”

Wat doet u dan wel?

VAN DE STOLPE. “De handen enorm uit de mouwen steken. In mijn vrije tijd zit ik hier altijd te werken. Tijdens de eerste lockdown heb ik me hier ook teruggetrokken. Tussen het zoomen in stond ik dan beton uit de kelders te drillen. Ik ben hier eigenlijk altijd aan het werk. Enorm leuk. Ik wil hier trouwens halftijds gaan wonen.”

U wordt bouwvakker?

VAN DE STOLPE. “Ik woon in Leiden in Nederland in een prachtig pand uit 1774, maar dat huis is nogal verfijnd. Daar kan ik als hobbyklusser minder mijn ding doen. Deze boerderij is beter geschikt om zelf in te werken. Er zijn bijvoorbeeld meer dan dertig schietgaten, omdat dit diende als fort. Veel daarvan waren dichtgemetseld. Wel, dan stond ik met de drilboor al die gaten open te drillen.”

Wat plant u nog?

VAN DE STOLPE. “Ik steun het natuurbeschermingsproject African Parks financieel, maar heb hen gezegd dat ik ook een actievere rol wil spelen om er inhoudelijk aan bij te dragen. Alle parken hebben een eigen management en eigen raden van bestuur, en er is de centrale organisatie African Parks Europe in Nederland. Er zijn allerlei mogelijkheden.”

Hoe steunt u financieel?

VAN DE STOLPE. “Ik heb toegezegd om 10 miljoen euro te doneren, in vijf jaarlijkse tranches van 2 miljoen in aandelen van Galapagos. De koersval heeft natuurlijk gevolgen. Ik heb zopas bijna twee keer zoveel aandelen overgeschreven naar African Parks dan een jaar geleden.”

Waarom African Parks?

VAN DE STOLPE. “Ik heb altijd al een fascinatie gehad voor Afrika en wildparken. Ik vind dat wij als mensheid moeten zorgen dat er gebieden blijven bestaan in Afrika waar dieren zo veel mogelijk kunnen rondlopen en niet alleen van dierentuinen afhankelijk zijn. African Parks is ook heel ambitieus. Het telt negentien parken op in totaal 15 miljoen hectaren. Dat is vijf keer België. En ze willen de komende tien jaar naar dertig parken en 30 miljoen hectare gaan. Omdat het echt één voor twaalf is.”

Hunkert u nu naar de anonimiteit?

VAN DE STOLPE. “Een collega-bestuurder, een goede vriend van mij, ging een paar jaar geleden met pensioen, maar om af te spreken moet ik nog steeds drie weken op voorhand bij zijn secretaresse aankloppen. Hij werkt elke dag. Toen ik hem vroeg waarom, kon hij daar ook niet zo goed op antwoorden. Ik denk dat het een soort erbij willen blijven horen is. Er zijn nogal wat mensen die, eens ze zo’n topbaan hebben opgegeven, graag nog macht willen en in dat wereldje willen blijven zitten. Er zijn er weinig die zeggen: ik trek die deur achter mij dicht en ga de anonimiteit in. Wel, ik denk dat ik dat wél kan. In het centrum van de macht en de aandacht staan, is nooit mijn drijfveer geweest.”

Tot slot, waar bent u het meeste trots op?

VAN DE STOLPE. “Filgotinib. Als ik binnen twintig jaar met een calvados in de hand bij de open haard op dit alles terugblik, zal ik denken: ik heb verdomme toch maar mooi een medicijn gebracht naar patiënten die daarmee geholpen werden. Dankzij het bedrijf dat ik neergezet heb. En ik heb ervan genoten om CEO te zijn. Het was een prachtige tijd.”