Onderzoeker Ann Dooms: ‘Wiskunde heeft geen houdbaarheidsdatum’

De coronaquarantaine houdt de musea gesloten. Wie toch het werk van Jan van Eyck wil zien, kan dat tot het kleinste detail op de website closertovaneyck.be. De wiskunde achter de beelden stamt van de onderzoeksgroep rond VUB-hoogeleraar Ann Dooms.

Waarom moet u deze onderzoeker kennen?

“Interdisciplinariteit interesseert me”, zegt Ann Dooms (41). De hoogleraar van de onderzoeksgroep Digital Mathematics (DIMA) aan de VUB bedoelt dat ze graag wiskunde ontwikkelt voor digitale toepassingen in andere wetenschappen, het liefst de humane. Een voorbeeld is de website die naar aanleiding van de restauratie van het Lam Gods van de broers Van Eyck is gemaakt. Met haar keuze voor de wiskunde wilde Dooms zo veel mogelijk opties openhouden. “Als achttienjarige zag ik een loopbaan in het onderwijs wel zitten. Wiskunde leek me meer opties te bieden dan klassieke talen. Bovendien was het digitale tijdperk in de jaren negentig nog jong. Ik vond dat interessant, maar alles veranderde zo snel dat ik me meer aangetrokken voelde tot de wiskunde, die daar een grote rol in speelt. Die heeft geen houdbaarheidsdatum.”

Waarover gaat het onderzoek?

“Algebra is de uitgesproken manier om dingen te vertalen naar een abstracte structuur waarmee je kan redeneren”, zegt Ann Dooms. “Voor mijn doctoraat onderzocht ik transformaties die omkeerbaar zijn. Die worden ook toegepast in de cryptografie. Dat trok me aan. Na het lezen van De Da Vinci Code van Dan Brown sloot ik zelfs niet uit dat ik na mijn doctoraat voor de staatsveiligheid zou werken.” Door een toeval begon ze aan de ingenieursfaculteit en ging ze aan de slag in cryptografie op beelden. Ze hield zich onder meer bezig met digitale watermerken. Intussen is Doom gespecialiseerd in digitale forensiek en veiligheid. In mensentaal draait haar onderzoek om het herkennen van patronen, zoals het identificeren van scheurtjes op scans van schilderijen en manuscripten.

Hoe internationaal gerenommeerd is het onderzoek?

Hoewel Dooms internationaal actief is en onder meer samenwerkt met de bekende wiskundige Ingrid Daubechies (Princeton), benadrukt ze dat het voor haar groep moeilijk is internationale fondsen te vinden. DIMA telt twee hoogleraars, twee geaffilieerde hoogleraars en een tiental doctoraatsstudenten. “Op postdocniveau hebben we helaas weinig fondsen in de wiskunde om mensen aan te trekken. We werken daarom ook samen met het bekende AI Lab van de VUB, want onze patroonherkenning past perfect in de artificiële intelligentie.”

Zijn er economische toepassingen?

Digitale watermerken kunnen mogelijk worden gebruikt voor de beveiliging van magazines op tablets of van video voor digitale tv-zenders. Dooms onderzoekt nog andere toepassingen. “Toch laat ik mijn technologie los waar de commercialisering begint”, zegt ze. “Ik heb wel octrooien op mijn naam staan en we hebben al de kans gehad een spin-off op te starten, maar ik vind dat lastig. Ik ben gericht op het onderzoek en zie mezelf als iemand die praktische oplossingen mogelijk maakt. De productontwikkeling laat ik graag over aan bedrijven.”

De inkomsten die daardoor binnenlopen, gebruikt de groep om onderzoekers aan te stellen. “We worden daar persoonlijk niet rijk van”, zegt Dooms. “Universiteiten worden steeds meer gedwongen te denken in termen van economische valorisatie. Dat is jammer, want de maatschappelijke waarde wordt in die oefening te weinig meegenomen, terwijl die toch ook bepaalt of je onderzoek de moeite waard is.”

Waar komt de inspiratie vandaan?

Dooms haalde veel inspiratie uit internationale conferenties, maar sinds ze kinderen heeft, reist ze minder. “Ik probeer mijn kinderen vooral veel indrukken te geven”, zegt ze. “Culturele uitstapjes vind ik belangrijk, maar ik ben zeker niet de juf die hen dingen wil leren. Hun onderzoeksspirit gaande houden vind ik het belangrijkste. Daar ben ik constant mee bezig, werk en ontspanning lopen door elkaar. Ik gebruik ook sociale media om inspiratie op te doen voor nieuwe ontwikkelingen in ons gebied.”