Nikolas Vandelanotte (topman accountantskantoor Vandelanotte): ‘Schaalvergroting is in ons beroep een kwestie van overleven’

Het van oorsprong West-Vlaamse boekhoudkantoor Vandelanotte positioneert zich als een groot familiebedrijf voor grote familiebedrijven. Groeien is de enige optie in een sector die schakelt van het ambachtelijke naar het digitale tijdperk. Het familiale anker blijft echter behouden, zegt topman Nikolas Vandelanotte.

Het accountantskantoor Vandelanotte groeide vorig jaar van 40 naar 48 miljoen euro. In vijf jaar verdubbelde de omzet, voor de helft door overnames van kleinere concurrenten. Managing partner Nikolas Vandelanotte streeft volgend jaar naar een omzet van 60 miljoen. “Schaalvergroting is in ons beroep een kwestie van overleven. Meer dan 95 procent van het werk is de verwerking van facturen naar de jaarrekening en de fiscale aangifte. Dat kan allemaal perfect digitaal. Ik dacht vijf jaar geleden dat accountancy nu al volledig geautomatiseerd zou zijn, maar de ontwrichting gebeurt trager dan verwacht. Op termijn zal de digitalisering wel gigantische gevolgen hebben, ook op de tewerkstelling.” Momenteel maakt boekhouden nog de helft uit van Vandelanottes omzet, naast 30 procent voor fiscaal en juridisch advies en de rest voor audits. De afslanking van de boekhoudtak zal niet leiden tot afdankingen, bezweert Vandelanotte: “Experts moeten de eindbeslissing over een financieel dossier en de fiscale aangifte nog aftoetsen. Maar de klassieke boekhouder met zijn map facturen zal verdwijnen. Onze accountants zijn niet meer de droge, wat gesloten pennenlikkers, zoals het cliché wil, maar dialogeren met de klant. Zij zullen de cijfers met elkaar verbinden, interpreteren en gebruiken om de ondernemers te adviseren, ook met fiscaal advies.”

Consolidatie

De digitalisering van het gros van het werk vereist zware IT-investeringen. Internationale netwerken, zoals Deloitte, KPMG, EY, PwC en BDO, hebben voldoende financiële draagkracht om die te doen. Kleine kantoren beschikken niet over de middelen om voluit te moderniseren. Dat verklaart de consolidatie die plaatsvindt bij boekhoudkantoren. Extern kapitaal ondersteunt het middensegment en wil marktleiders creëren in de kmo-markt. In 2019 participeerde de voormalige textielmagnaat Filip Balcaen via Baltisse in Partners in Accountancy. Ook Moore Belgium vond vorig jaar een externe financier met de participatie van Waterland Private Equity.

“De door kapitaal gestuurde concurrenten kopen her en der kantoren om te kunnen groeien tot een bedrijf dat rijp is voor een nieuwe investeerder”, zegt Nikolas Vandelanotte. “Wij doen ook bijna elk jaar een paar overnames, maar willen vooral inhoudelijke of regionale leemtes vullen” (zie kader Accountancy 4 Foreigners). West-Vlaanderen is goed voor 40 procent van de activiteit van de dertien vestigingen. Vandelanotte participeert sinds deze zomer in een kantoor in Brecht, om zijn wat zwakkere poot in Antwerpen te versterken. In Limburg is het afwezig. In Brussel staat het evenmin sterk. “Het gewest heeft weinig volgroeide kmo’s, die typisch onze klanten zijn”, verantwoordt de topman. Doornik is het enige Waalse kantoor. In Rijsel is er een antenne waarmee de Vlaamse klanten hun Franse vestigingen kunnen bedienen. Het kantoor zoekt nog overnames. Vandelanotte: “Met een operationele cashflow van 16,5 procent op de omzet en bereidwillige banken kunnen we de expansie vlot financieren.”

Het kantoor werd 73 jaar geleden in Wevelgem opgericht door Roger Vandelanotte. Hij adviseerde families, die hun vermogen dreigden te verliezen toen na de oorlog een zware kapitaalbelasting werd ingevoerd, ‘operatie Gutt’ genoemd. Twee loten van de familie hebben 60 procent van het kantoor in handen. Vasthouden aan een familiale verankering kan de groei beperken, leert het managementhandboek. “Dat is mogelijk”, erkent Vandelanotte. “Een zuivere fusie met een ander second tier-kantoor, zoals het Limburgse Van Havermaet Groenweghe, kan er op papier mooi uitzien. We hebben ook een goede relatie met hen. Maar in de praktijk is zo’n fusie delicaat, omdat we niet graag het roer uit handen geven. Tot nu toe heeft het familiale karakter ons al drie generaties niet gehinderd in de groei. We overleefden als enige familiaal bedrijf met omvang in de sector.”

Big Four geen concurrent

Ooit had Vandelanotte de ambitie om de Big Four te beconcurreren in de audit van grote bedrijven. Toen de Europese Unie de grote ondernemingen in 2014 de periodieke wissel van hun bedrijfsrevisor oplegde, zag het zijn kans schoon om de mandaten van de Big Four over te nemen. “Maar het sop is de kool niet waard”, zegt Vandelanotte. “Er is een aparte regelgeving voor de audit van de organisaties van openbaar belang, zoals beursgenoteerde bedrijven, banken en verzekeringsondernemingen. Mochten we er al in slagen er één of twee als klant binnen te halen, moeten we zoveel tijd en middelen spenderen aan de naleving van allerlei normen, dat we er verlies op maken.”

Vandelanotte komt de Big Four zelden tegen als concurrent voor opdrachten bij kmo’s. “Enkel Deloitte begeeft zich weleens op ons terrein als adviseur voor vermogensbeheer”, getuigt Vandelanotte. Vandelanottes klanten zijn bijvoorbeeld Delta Light, de projectontwikkelaar Versluys, het houtbedrijf Decospan, maar ook ziekenhuizen en zorgcentra.

Vormen het familiale karakter, de focus op middelgrote klanten en het gebrek aan internationale uitstraling geen hinderpaal om talentvolle jonge medewerkers aan te trekken? Nikolas Vandelanotte wijst erop dat zijn organisatie 15 vennoten telt op 440 medewerkers. Twee van hen zijn lid van de familie. “In kantoren met een pure financiële aandeelhouder is de kans om door te groeien als eigenaar-vennoot nul. De hoofdaandeelhouder wil zijn participatie niet verwateren omdat hij over een aantal jaar moet verkopen.”

Met een verhouding van één vennoot op dertig medewerkers, heeft een talentvolle jonge accountant bij Vandelanotte meer kans om door te groeien dan bij de grotere netwerken. “Op de jobdagen in de universiteiten blijkt dat jongeren dat erg appreciëren”, getuigt Vandelanotte. “Ook hebben de vennoten bij ons meer verantwoordelijkheid dan bij grote concurrenten, die internationaal worden aangestuurd. Het enige wat ze niet kunnen is mijn plaats innemen.”

Nikolas Vandelanotte heeft twee tienerzonen. Eén van hen studeert voor handelsingenieur. “Het kan best dat ze de vierde generatie zullen uitmaken en het kantoor zullen leiden”, zegt de vader. “Als ze die ambitie hebben, zal ik hen niets in de weg leggen.”