‘Niet werken is te gemakkelijk’

Op 1 mei werd de arbeid gevierd. Dat werken zinvol is en zin geeft, staat buiten kijf. Alleen mag dat wat meer in de verf gezet worden. Werken moet meer beloond worden. Dat zeggen onze politici al tien jaar, maar ze doen er te weinig aan. We blijven een land van melk en honing, waar de werkende klasse niet alleen de welvaart voor zichzelf betaalt, maar ook het sociale vangnet voor zij die niet werken. Als ondernemer zie ik bij kandidaten soms een gebrek van ijver, van gedrevenheid om ervoor te gaan. Hoewel ook zij hun financiële verantwoordelijkheden hebben, ten opzichte van hun gezin of van een bank. Dat heeft volgens mij maar één reden, en dat is het warme vangnet van ons land voor wie geen baan heeft. Het is te gemakkelijk.

We hebben een land gecreëerd waar werken niet meer de hoogste prioriteit is.

Onlangs kwamen enkele kandidaten langs voor een sollicitatiegesprek. Geen van hen was nog actief op de arbeidsmarkt. Zo was er een kandidaat die er zelf voor had gekozen een sabbatjaar te nemen. Halverwege de dertig, ouder van twee jonge kinderen. De sollicitant vond het nu stilletjes aan tijd om eens uit te kijken. Het ging over een baan als vertegenwoordiger, waarin je veel in contact komt met klanten. Ik zou verwachten dat iemand die daarvoor kandideert, zich ook op de juiste manier zou kleden. Wie solliciteert, dient zich toch te verkopen, zijn beste beentje voor te zetten. Een verkoper vertegenwoordigt tenslotte het bedrijf waarvoor hij of zij werkt, en dan is niet alleen verbale communicatie belangrijk, maar ook je kledij. Die wetenschap bleek niet uit zijn voorkomen.

Een andere kandidaat stond plots aan onze deur zonder dat hij had bevestigd op welke van de twee voorgestelde momenten hij zou komen. Wie solliciteert voor een externe verkoopbaan, moet nochtans ook afspraken vastleggen, die bevestigen, proactief nagaan of alles in orde is. Het feit dat dit niet lukt voor een sollicitatiegesprek, zegt iets. Ook deze persoon solliciteerde op zijn beste loopschoenen. Hij wilde erg graag een baan, want hij was de enige kostwinner van zijn nog prille gezin. De huur moet betaald worden. Waarom laat je dan een kans schieten op een potentieel inkomen door geen afspraak te bevestigen of je slecht te kleden? Is dat onwetendheid, een gebrek aan aanvoelen van wat een bedrijfscultuur is? Of is het omdat er niet echt een hoogdringendheid is om werk te vinden?

Het wijst deels toch ook op een gebrek aan sense of urgency. Wie geen brood meer kan kopen, zal alles uit de kast halen om aan een baan te raken, informeert zich over verwachtingen, over geplogenheden. Wie echter de keuze heeft om een jaar niet te werken en toch van een uitkering kan leven, zal misschien minder gedreven een baan zoeken. We hebben een land gecreëerd waar werken niet meer de hoogste prioriteit is. Het basisidee was dat werkende mensen solidair zijn met zij die niet meer konden werken, onze zieken, onze mantelzorgers, enzovoort. Die laten we niet in de steek. Dat is een mooie gedachte.

De realiteit is ondertussen anders. Er zijn zo veel mogelijkheden om betaald niet te werken, dat er bij een aantal mensen geen, amper of te weinig aanzet wordt gegeven om wél te werken. Met alle gevolgen van dien voor onze arbeidsmarkt en dus ook voor onze bedrijven. We vinden geen mensen meer. Maar: hoe minder mensen werken, hoe meer last op de schouders van hen die wel werken. Met als gevolg burn-outs, die dan weer veel kosten aan de overheid, die nu al met een aanzienlijk begrotingstekort zit. We zitten in een neerwaartse spiraal.

Bedrijven halen alles uit de kast om mensen aan boord te krijgen en te behouden. Ik denk dat zij hun verantwoordelijkheid nemen. Het is nu aan de overheid om het tij te keren. Wees mild voor zij die het nodig hebben, wees strenger voor diegenen die kunnen werken, maar verkiezen dat niet te doen. Verplicht hen tot een sollicitatieopleiding, verminder de uitkeringen in de tijd. En laat elke burger in dit land weer trots zijn omdat hij werkt.