Neurodiverse aandoeningen op de werkvloer: ‘Bedrijven kunnen deze unieke talenten gebruiken’

Werknemers met ADHD of een autismespectrumstoornis zijn een aanwinst op de werkvloer. Dat stellen Peter Ampe en Emily Rammant in hun boek Abnormaal goed. “We focussen niet op de valkuilen, maar belichten de positieve eigenschappen.”

De strijd om de meest interessante profielen op de arbeidsmarkt woedt volop, maar personen met een neurodiverse aandoening, zoals AD(H)D, een autismespectrumstoornis (ASS), dyslexie of een obsessief-compulsieve stoornis (OCS), vallen vaak uit de boot.

Op de reguliere arbeidsmarkt is 40 procent van de personen met een beperking aan de slag, blijkt uit cijfers van het Europees Parlement. Voor personen met ASS daalt dat cijfer tot amper 10 procent. “Nochtans kunnen bedrijven die unieke talenten gebruiken”, zegt auteur Peter Ampe, ook partner bij het communicatiebureau FamousGrey. “We blinken uit in creatieve en originele oplossingen. Dat is een ideale match voor bedrijven nu ze steeds vaker disruptief uit de hoek moeten komen.” Ampe spreekt over ‘we’, gezien zijn kenmerken van ASS en lichte vorm van ADHD. Hij schreef het boek samen met zijn vrouw Emily Rammant, die als businesscoach en oprichter van Yin United bedrijven helpt rond leiderschap en bedrijfscultuur.

Waarom blijft het potentieel van die groep onderbenut?

EMILY RAMMANT. “Enerzijds moet het spectrum breder bekeken worden. Er zijn heel wat mensen met een vermoeden van een aandoening, zonder diagnose. Zij worden niet altijd juist ingezet en omdat ze geen diagnose hebben, is er minder tolerantie voor hun zwakkere punten, zoals problemen met concentratie of sociaal contact. Daardoor verdwijnen ze soms uit de arbeidsmarkt of krijgen ze niet de kansen die ze verdienen.

“Anderzijds zijn er de personen die wel een diagnose hebben gekregen. Ze zijn kwetsbaarder en moeten daarom goed omringd worden. Maar niet elke werkvloer is aangepast aan werknemers met een neuroatypisch brein: stil zitten in te lange vergaderingen, het gebrek aan een prikkelarme werkplek, de jobinhoud die niet wordt aangepast.”

Herkent u zichzelf daarin?

PETER AMPE. “Ik werk in de communicatiesector waar opdrachtgevers vaak nog per uur betalen. Ik heb heel lang gedacht: hoe sneller ik werk, hoe minder ik betaald word. Dat voelde niet juist, omdat ik voor mijn creativiteit en output verloond wil worden en niet voor het tempo waarop ik een idee uitwerk. Gelukkig groeit bij adverteerders de vraag naar nieuwe vormen van samenwerking met meer flexibiliteit en proactiviteit. Het agentschap waar ik creatief directeur ben, sleutelt aan een ander remuneratiemodel. Neurodiverse personen kunnen helpen een vernieuwend antwoord te bieden op zulke uitdagingen.”

Neurodiversiteit wordt steeds meer belicht in het onderwijs. Wanneer volgt de bedrijfswereld?

AMPE. “Op neurodiverse aandoeningen rust nog een taboe. We willen het begrip tussen werkgevers, werknemers en collega’s vergroten. Iemand met ADHD, die een goed idee kan bedenken maar niet uitwerken, kan een ideale combinatie vormen met een collega met OCS, die alles tot in de puntjes perfect kan afronden. We focussen niet op de vele valkuilen, maar belichten de positieve eigenschappen.”

RAMMANT. “Het boek bestaat uit drie delen. In het eerste leggen we uit wat neurodiverse hersenen zijn. Een diagnose is geen zwart-witverhaal. De aandoeningen bevatten een spectrum met talenten en valkuilen waarin je je in meerdere of mindere mate herkent.

“In het tweede deel bespreken we de vier aandoeningen, lichten we toe wat sterke en zwakke eigenschappen zijn en geven we ook een lijst met jobs waarin die personen kunnen uitblinken. Iemand met ADHD is door zijn actieve brein een uitstekende crisismanager, ondernemer of architect. Bij elke aandoening getuigt ook een bekende persoon over zijn of haar leven met de stoornis. Zo vertelt Regula Ysewijn, auteur en jurylid in het tv-programma Bake Off Vlaanderen, over haar leven met dyslexie en dyscalculie.

“Het laatste deel belicht het belang van een goede biotoop. De invloed van de juiste vrienden, collega’s en bedrijfscultuur op een neuroatypisch brein zijn niet te onderschatten. Met onze inzichten willen we bedrijven helpen inclusief te leren denken. Dat begint al tijdens het sollicitatieproces, waar meer rekening kan worden gehouden met specifieke behoeften. “We pretenderen geen wetenschappelijk naslagwerk te zijn, maar hebben de teksten wel voorgelegd aan professor en neuropsychiater Theo Compernolle, om geen foute informatie te geven.”

Niet iedereen met een neurodiverse aandoening zal op een reguliere werkvloer gedijen.

RAMMANT. “Als de aandoening te prominent aanwezig is, dan zullen de obstakels groter zijn dan de talenten. We willen leven met een stoornis niet verheerlijken. Daarom benadrukken we dat ons boek een handleiding is voor personen met een normale tot hogere intelligentie, zoals Peter.”

AMPE. “Onze zoon heeft ook een vorm van ASS. We weten niet wat de toekomst zal brengen, maar we zien zijn talenten en zijn hoopvol. Door zijn diagnose heb ik mezelf op het spectrum kunnen plaatsen. De aandoeningen zijn genetisch overdraagbaar. Toen Emily mij in aanloop naar de diagnose een vragenlijst over onze zoon doorstuurde, kon ik zelf bijna alle vragen positief antwoorden. Toen vielen de puzzelstukjes in elkaar.”

Was het makkelijk om dit boek te schrijven?

AMPE. “Door mijn ADHD- kenmerken kwam ik er niet toe een werk van lange adem te schrijven. Ik raakte drie jaar lang niet verder dan de eerste veertig pagina’s. Gelukkig is mijn vrouw er als schrijver bij gekomen.”