Negen bedrijven vragen Vlaamse regering Europese wet op geïmporteerde ontbossing te steunen

In een vrijdag gelanceerde videoboodschap vragen negen bedrijven aan de Vlaamse regering om op Europees niveau het voortouw te nemen in de strijd tegen geïmporteerde ontbossing. Ze nemen het initiatief in samenspraak met de ngo WWF. Op 28 juni volgt een belangrijke Europese stemming.

In het filmpje doen vertegenwoordigers van Triodos, Vandemoortele, Danone/Alpro, Colruyt, Carrefour, Lidl en Aldi een oproep om het EU-wetsvoorstel te steunen dat paal en perk stelt aan geïmporteerde ontbossing. Ook Libeert steunt het initiatief en een vertegenwoordiger van de Belgian Alliance for Sustainable Palmoil (BASP) richt zich in het filmpje expliciet tot de bevoegde Vlaams minister van Milieu Zuhal Demir (N-VA) en minister van Landbouw en Werk Jo Brouns (CD&V). De ngo WWF Belgium ondersteunt de oproep van de acht bedrijven en de alliantie BASP – samen negen dus.

De negen sluiten zich aan bij 78 Europese bedrijven die zich eerder uitspraken voor de wet op geïmporteerde ontbossing. Het Europese wetsvoorstel om producten die voortkomen uit ontbossing van de Europese markt te weren dateert al van 2021, maar komt op dit moment in een beslissende fase. Koen Stuyck van WWF Belgium hoopt dat de bevoegde Vlaamse ministers een duidelijk standpunt innemen voor een strengere wet tegen 28 juni, wanneer de Europese Milieuraad over de wet stemt. Waals minister van Milieu Céline Tellier (Ecolo) neemt voor België de honneurs waar op die stemming, in overleg met de Vlaamse ministers.

Na de stemming in de Milieuraad wordt het wetsvoorstel in juli behandeld in de Milieucommissie van de Europese Unie en in september staat de plenaire stemming in het Europees Parlement op de agenda. De laatste stap volgt in het najaar met een zogenaamde trilogue, een gesprek tussen de Europese Commissie, de Europese Raad en het Europees Parlement.

Soja uit Brazilië

“We zijn ervan overtuigd dat een gemeenschappelijk kader voor de industrie in Europa dat vereist dat alle bedrijven dezelfde standaarden volgen in het kader van ontbossing, essentieel is”, zegt Marc Croonen, hoofd hr, duurzaamheid en communicatie bij het voedingsbedrijf Vandemoortele. “Als die wetgeving er niet is, is het onmogelijk om de beoogde duurzaamheidsdoelstellingen op het gebied van ontbossing en mensenrechten te halen. De bedrijven die zich er niet aan houden, zouden onze inspanningen tenietdoen.”

“Geïmporteerde ontbossing betekent dat je producten importeert die voortkomen uit land dat voorheen bos was”, zegt Koen Stuyck, de woordvoerder van WWF Belgium. “Als je bijvoorbeeld soja importeert als veevoeder, dan is die vaak geplant op plekken die ervoor bos waren. Bos of natuurgebieden die veel CO2 vasthouden, goed zijn voor de biodiversiteit en ecosysteemdiensten bieden, zoals zuiver water, worden nu omzet in plantages. Soja komt bijvoorbeeld vooral uit de Cerrado, een savannegebied in Brazilië, palmolie uit Indonesië en cacao uit Ivoorkust en andere West-Afrikaanse landen.”

Acht verbeterpunten

De negen bedrijven vragen niet enkel dat de Vlaamse regering het Europese wetsvoorstel steunt, maar ook dat ze ijvert voor een strengere wet. Ze stellen acht verbeterpunten voor. Het gaat onder meer om een verhoogde transparantie en traceerbaarheid. Andere ecosystemen zouden daarenboven van bij de start in de wet moeten worden opgenomen. De Braziliaanse savanne valt er nu bijvoorbeeld buiten, terwijl Europa veel soja uit dat gebied importeert en de savanne net zo goed als het regenwoud belangrijk is in de strijd tegen de CO2-toename of de afname van de biodiversiteit. De negen ijveren ook voor een duidelijk wetgevend kader en controles, en vragen om het bereik van de producten waar het over gaat te verbreden naar bijvoorbeeld maïs, rubber en kip. Ze stellen voor de financiële sector bij de wet te betrekken en pleiten voor een geharmoniseerde Europese aanpak, zodat er een gelijk speelveld ontstaat. De laatste twee verbeterpunten zijn EU-steun aan de landen van oorsprong en de vaak kleinschalige producenten en, ten slotte, aandacht voor mensenrechten en de lokale bevolking.

Het Europese wetsvoorstel koppelt de alarmerende berichten van de afgelopen tijd over ontbossing in het Amazonewoud aan ons Belgische consumptiegedrag. Voor producten die hier worden geconsumeerd, wordt in Zuid-Amerika tropisch regenwoud of savanne omgezet in landbouwgrond. België bekleedt in Europa per capita de tweede positie wat geïmporteerde ontbossing betreft, zegt de vertegenwoordiger van BASP in de videoboodschap. Tropische gebieden verliezen om de twee seconden een stuk bos ter grootte van een voetbalveld, stelt WWF Belgium. De Europese Unie is na China de grootste importeur van ontbossing, blijkt uit een WWF-rapport van vorig jaar. In 2017 was de EU verantwoordelijk voor 16 procent van de ontbossing in verband met internationale handel, staat in dat rapport. Dat komt overeen met 203.000 hectare en 116 miljoen ton CO2.

Het Europese voorstel past in een bredere evolutie waarbij bedrijven steeds meer verantwoordelijkheid (moeten) opnemen voor hun integrale productieproces, zelfs al bevinden bepaalde stappen in dat proces zich aan de andere kant van de wereld en gaat het om leveranciers en niet om eigen productie. In 2020 ondertekenden 1,2 miljoen Europeanen – onder wie 85.000 Belgen – de Together4Forests-petitie om de politiek te vragen ervoor te zorgen dat hun aankopen niet langer mee verantwoordelijk zijn voor de destructie van natuurlijke habitats en de schending van de mensenrechten.